Αλλεργία, αντίσταση, μυκητίαση, τοξικότητα…
Ποιές είναι οι παρενέργειες των αντιβιοτικών, των θεραπειών δηλαδή που συνταγογραφούνται για την καταπολέμηση των βακτηριακών λοιμώξεων;
Πώς να αντιδράσετε σε περίπτωση ανεπιθύμητων ενεργειών;
Η πιο διάσημη παρενέργεια: πεπτικά προβλήματα
Ναυτία, έμετος, διάρροια, πόνοι στο στομάχι και φούσκωμα, είναι συμπτώματα που παρουσιάζουν πολλοί άνθρωποι αμέσως μόλις λάβουν αντιβιοτική θεραπεία, επειδή τα αντιβιοτικά διαταράσσουν την ισορροπία του εντερικού μικροβιώματος, καταστρέφοντας μερικά από τα «καλά βακτήρια» που το αποτελούν.
Ανάλογα με το άτομο και την κατηγορία των αντιβιοτικών, η επίδραση εμφανίζεται αμέσως ή λίγες μέρες μετά την έναρξη της θεραπείας.
Ακόμα κι αν αυτά τα αποτελέσματα είναι ενοχλητικά και άβολα, μην σταματήσετε τη θεραπεία σας, καθώς εάν η θεραπεία διακοπεί πολύ νωρίς, μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρή επανάληψη της λοίμωξης και να συμβάλει στην εμφάνιση ανθεκτικών στα φάρμακα βακτηρίων.
Μπορείτε να πάρετε προβιοτικά για να αποτρέψετε αυτά τα προβλήματα και να ανακουφίσετε τα συμπτώματα του πόνου στο στομάχι, καθώς και να διατηρήσετε υγιές το μικροβίωμα του εντέρου σας.
Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί (βακτήρια, ζύμες κ.λπ.) που έχουν ευεργετική επίδραση, αποκαθιστώντας την ισορροπία των εντερικών μικροβίων.
Μυκητιάσεις
Καθώς τα αντιβιοτικά καταστρέφουν τα βακτήρια, η μικροβιακή ισορροπία του σώματος διαταράσσεται, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι μύκητες στον οργανισμό, οι οποίοι δεν καταστρέφονται από τα αντιβιοτικά.
Όταν οι μύκητες υπάρχουν σε χαμηλό βαθμό στο σώμα δεν δημιουργούν συμπτώματα, αλλά η κατάσταση αλλάζει όταν πολλαπλασιάζονται και μπορεί στη συνέχεια να οδηγήσουν σε μυκητίαση των γεννητικών οργάνων, η οποία επηρεάζει το αιδοίο και τον κόλπο στις γυναίκες και το πέος στους άνδρες, ή να προκαλέσουν στοματική μυκητίαση.
Ωστόσο, και σε αυτήν την περίπτωση δεν πρέπει να σταματήσετε τη θεραπεία σας.
Τα αντιμυκητιασικά φάρμακα, ανεξάρτητα από το αν σχετίζονται ή όχι με τα προβιοτικά, μπορούν να σας βοηθήσουν να ανακτήσετε τη μικροβιακή ισορροπία σας.
Αλλεργικές αντιδράσεις
Εάν αυτή είναι η πρώτη φορά που παίρνετε ένα αντιβιοτικό, μπορεί να μην γνωρίζετε εάν είστε αλλεργικοί σε αυτό ή όχι.
Όπως με οποιοδήποτε φάρμακο, το σώμα σας μπορεί να αναγνωρίσει τη δραστική ουσία στη θεραπεία ως ξένη και να αντιδράσει βίαια με αλλεργικά συμπτώματα.
Αυτά μπορεί να έχουν διαφορετικές μορφές, όπως εξανθήματα, κνησμό, κνίδωση, αλλά και σχηματισμό κυψελών με αποκόλληση του δέρματος (ή εκρήξεις φυσαλίδων) και, σε πιο σοβαρή περίπτωση, αγγειοοίδημα.
Το τελευταίο εκδηλώνεται με ταχεία διόγκωση του δέρματος και των βλεννογόνων στο κεφάλι και τον λαιμό.
Εάν, εκτός από το πρήξιμο, παρουσιάσετε δυσκολία στην αναπνοή, δυσφορία ή πεπτικές διαταραχές, απαιτείται επείγουσα ιατρική συμβουλή, καθώς αυτά τα διάφορα συναφή συμπτώματα μπορεί να αποτελούν ένδειξη αναφυλακτικού σοκ, δηλαδή επιδεινωμένης αλλεργικής αντίδρασης που μπορεί να είναι απειλητικό για τη ζωή.
Η μόνη θεραπεία για αυτό το σοκ είναι μια ενδομυϊκή ένεση επινεφρίνης.
Σε κάθε περίπτωση, η εμφάνιση αλλεργικής αντίδρασης απαιτεί διακοπή της αντιβιοτικής θεραπείας.
Φωτοευαισθησία
Εάν το δέρμα σας κοκκινίζει ή μοιάζει σαν να βγάζει έκζεμα όπως αυτά που εμφανίζονται μετά από έκθεση στον ήλιο ενώ παίρνετε αντιβιοτικά, μπορεί να είναι αντίδραση φωτοευαισθησίας.
Δύο οικογένειες αντιβιοτικών, οι κυκλίνες και οι κινολόνες, είναι ιδιαίτερα πιθανό να προκαλέσουν αυτόν τον τύπο δερματικής αντίδρασης.
Είναι επομένως προτιμότερο να αποφεύγεται οποιαδήποτε έκθεση στον ήλιο αλλά και σε υπεριώδεις λάμπες κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
Τοξικές επιδράσεις στο ήπαρ ή στα νεφρά
Ορισμένα αντιβιοτικά μπορεί να είναι τοξικά για το ήπαρ ή τα νεφρά.
Στην πρώτη περίπτωση, οι γιατροί μιλούν για ηπατοτοξικότητα και στη δεύτερη περίπτωση για νεφροτοξικότητα, καθώς το ήπαρ και τα νεφρά εμπλέκονται στη μεταβολική εξάλειψη των φαρμάκων.
Η δραστική τους ουσία είναι τότε πιθανό να μεταβάλει τη λειτουργία αυτών των οργάνων.
Η ηπατοτοξικότητα από τα αντιβιοτικά επηρεάζει ένα στα 10.000 έως 100.000 άτομα και τα αντιβιοτικά είναι η πιο κοινή αιτία ηπατίτιδας που προκαλείται από φάρμακα, μετά την παρακεταμόλη.
Υπάρχουν μεμονωμένοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο τοξικότητας στα αντιβιοτικά σε αυτά τα δύο όργανα.
Ο κίνδυνος τοξικότητας στο ήπαρ είναι υψηλότερος, εάν το άτομο που παίρνει αντιβιοτικά έχει ιική ηπατίτιδα, ηπατική νόσο που σχετίζεται με αλκοολισμό, παχυσαρκία, νηστεία ή υποσιτισμό.
Ο κίνδυνος νεφρικής τοξικότητας αυξάνεται εάν το άτομο που λαμβάνει θεραπεία με αντιβιοτικά είναι άνω των 65 ετών, εάν είναι γυναίκα, εάν πάσχει από χρόνια νεφρική νόσο ή ασθένεια που ενέχει κίνδυνο στους νεφρούς όπως καρκίνο, AIDS, διαβήτη, κίρρωση ή ακόμη και καρδιακές παθήσεις.
Μακροπρόθεσμα: αντοχή στα αντιβιοτικά
Με την κατανάλωση αντιβιοτικών, είτε με τη μορφή θεραπείας είτε στα ζωικά προϊόντα (κρέας, ψάρι, γαλακτοκομικά προϊόντα) που καταναλώνουμε, ένα φαινόμενο που έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες, είναι η αντοχή στα αντιβιοτικά.
Τι είναι όμως αυτό;
Ένα ανθεκτικό βακτήριο είναι ένα βακτήριο που έχει την ικανότητα «να αντιστέκεται στις επιπτώσεις των αντιβιοτικών ή των βιοκτόνων που υποτίθεται ότι τα σκοτώνουν ή τα ελέγχουν», σύμφωνα με την Επιστημονική Επιτροπή Αναδυόμενων και Νέων Κινδύνων για την Υγεία που ανήκει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα πολλαπλά ανθεκτικά βακτήρια είναι ανθεκτικά σε πολλούς τύπους αντιβιοτικών, γιατί κάθε φορά που παίρνουμε ένα αντιβιοτικό καταστρέφουμε τα βακτήρια για τα οποία είναι αποτελεσματικό.
Τα ανθεκτικά βακτήρια που δεν είναι ευαίσθητα στις επιδράσεις του αντιβιοτικού δεν έχουν ανταγωνισμό και αναπτύσσονται πιο εύκολα.
Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα με ορισμένα ανθεκτικά στελέχη Clostridium difficile, ένα βακτήριο υπεύθυνο για θανατηφόρες εντερικές λοιμώξεις στο 10% των περιπτώσεων.
Ο μόνος τρόπος για την καταπολέμηση της αντοχής στα αντιβιοτικά είναι να κάνετε καλύτερη χρήση αυτών των θεραπειών, να τις περιορίσετε σε αυτό που είναι απολύτως απαραίτητο και ποτέ να μην σταματήσετε μια θεραπεία πριν από το τέλος, ακόμα κι αν δεν έχετε πλέον λοιμώδη συμπτώματα.
Διαφορετικά, οι συνέπειες στην υγεία θα μπορούσαν να είναι σοβαρές, όπως προειδοποιεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).
