Οι διατροφικές διαταραχές είναι σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή, τόσο με ψυχολογικές όσο και με φυσιολογικές επιδράσεις.
Μπορούν να εμφανιστούν ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας ή πολιτιστικού υπόβαθρου, και να αναπτυχθούν εξαιτίας μιας σειράς ψυχολογικών, οικογενειακών, πολιτιστικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Πώς προκαλείται μια διατροφική διαταραχή;
Πώς προκαλείται μια διατροφική διαταραχή;Μια διατροφική διαταραχή εμφανίζεται όταν ένα άτομο ασχολείται τακτικά με ανθυγιεινές και καταστροφικές συμπεριφορές διατροφής.
Παραδείγματα διαταραγμένων συμπεριφορών διατροφής περιλαμβάνουν δίαιτες, γρήγορο ή περιορισμένο φαγητό, λιμοκτονία.
Η κατάχρηση ουσιών είναι συνηθισμένο φαινόμενο και περιλαμβάνει τη χρήση χαπιών αδυνατίσματος, καθαρτικών ή άλλα φάρμακα για την απώλεια βάρους.
Διατροφικές διαταραχές – Ο ρόλος της έγκαιρης παρέμβασης
Έρευνες έχουν δείξει, ότι όσο πιο σύντομα γίνεται η θεραπεία, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα του ατόμου για ανάκτηση.
Ο φαρμακοποιός είναι συχνά ο πρώτος επαγγελματίας υγείας που επιλέγει ένα άτομο με διατροφική διαταραχή για να εκθέσει το πρόβλημα του.
Παράλληλα, μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην ανίχνευση μιας διατροφικής διαταραχής, όπως επίσης και στην ενθάρρυνση του ασθενή να αναζητήσει βοήθεια, παραπέμποντάς τον στον κατάλληλο ειδικό.
Ποιοι κινδυνεύουν από διατροφικές διαταραχές;
Ενώ οποιοσδήποτε μπορεί να παρουσιάσει μια διατροφική διαταραχή, υπάρχουν συγκεκριμένες ομάδες που μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
Στις ομάδες αυτές περιλαμβάνονται τα παιδιά και οι έφηβοι, οι γυναίκες στις βασικές μεταβάσεις της ζωής τους (εφηβεία, εγκυμοσύνη, ενηλικίωση, εμμηνόπαυση) και άτομα με οικογενειακό ιστορικό διατροφικών διαταραχών.
Επίσης, άτομα που αναζητούν βοήθεια για απώλεια βάρους, γυναίκες με διαβήτη ή με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και εκείνων που ασχολούνται με τον αθλητισμό σε αγωνιστικό επίπεδο.
Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής χαρακτηρίζονται από ακραία συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές σχετικά με τη λήψη τροφής, το βάρος και την εικόνα του σώματος.
Οι πιο συνηθισμένες διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι η ψυχογενής ανορεξία, η ψυχογενής βουλιμία και η ψυχαναγκαστική υπερφαγία.
Ψυχογενής ανορεξία (anorexia nervosa)
Η ψυχογενής ανορεξία είναι μια σοβαρή, σε μερικές περιπτώσεις επικίνδυνη για τη ζωή, ασθένεια, η οποία χαρακτηρίζεται από σημαντική μείωση της πρόσληψης τροφής.
Οι πάσχοντες ασχολούνται υπερβολικά με το τι τρώνε, με τη μέτρηση των θερμίδων και αποφεύγουν καθετί παχυντικό.
Έχουν διαταραγμένη εικόνα του σχήματος και βάρους του σώματος τους και, έστω και αν είναι σημαντικά λιποβαρείς, επιμένουν ότι πρέπει να χάσουν ακόμα «κάποια λίγα κιλά» για να έχουν μια ικανοποιητική εμφάνιση.
Η όλη κατάσταση οδηγεί σε επικίνδυνη απώλεια βάρους.
Ψυχογενής βουλιμία (bulimia nervosa)
Πρόκειται επίσης για μια σοβαρή ασθένεια, που χαρακτηρίζεται από έναν κύκλο συμπεριφορών, που συνήθως ξεκινούν με επεισόδια ανεξέλεγκτης και υπερβολικής πρόσληψης τροφής.
Τυπικά, το άτομο «καταβροχθίζει» σε σύντομο χρόνο μεγάλες ποσότητες φαγητού, συνήθως πλούσιες θερμιδικά.
Χαρακτηριστικά, όσο το επεισόδιο είναι σε εξέλιξη νιώθει ότι είναι αδύνατο να σταματήσει το φαγητό.
Αμέσως μετά, κυριεύεται από συναισθήματα ενοχών και δυσανεξίας και ξεκινά ορισμένα μέτρα αντιμετώπισης.
Τέτοια είναι η εντατική γυμναστική, ο προκλητός εμετός, η χρήση φαρμάκων όπως διουρητικά και καθαρτικά, τα οποία συνήθως προσπαθεί να τα αποκρύψει.
Το βάρος του ατόμου παραμένει κατά κανόνα στα ευρέως φυσιολογικά όρια.
Επεισοδιακή πολυφαγία (binge eating)
Η συγκεκριμένη διαταραχή αναγνωρίστηκε σχετικά πρόσφατα ως μια ξεχωριστή κατηγορία Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής.
Χαρακτηρίζεται από επεισόδια ανεξέλεγκτης και παρορμητικής υπερφαγίας (binge eating), πέρα από το όριο του να αισθανθείς «ικανοποιητικά χορτάτος».
Αρκετά συχνά, τα επεισόδια αυτά συνοδεύονται από ενοχές και δυσαρέσκεια για το γεγονός.
Διαφέρει όμως από τη ψυχογενή βουλιμία, στο ότι δεν υπάρχουν επεισόδια προκλητού εμετού.
Υπάρχουν όμως περίοδοι επαναλαμβανόμενων διαιτών, γι’ αυτό και σε κάποιες περιπτώσεις το βάρος αυτών των ανθρώπων μπορεί να διακυμαίνεται συνεχώς.
Κατά καιρούς, σε πολλούς ανθρώπους παρατηρούνται επεισόδια πολυφαγίας.
Ποια είναι τα σημάδια και συμπτώματα των διατροφικών διαταραχών;
– Απώλεια βάρους ή συνεχείς διακυμάνσεις, αναπτυξιακή καθυστέρηση, χαμηλό ανάστημα
– Κίτρινο και ξηρό δέρμα και προβλήματα στα δόντια
– Λεπτά και εύθραυστα μαλλιά και νύχια
– Πρησμένοι παρωτιδικοί αδένες
– Λιποθυμικά επεισόδια και έντονη κόπωση
– Ακανόνιστες περίοδοι ή αμηνόρροια
– Ενδοκρινικές ανωμαλίες από το χαμηλό σωματικό βάρος (μειωμένος δείκτης LH, FSH, DHEA, IGF-I, λεπτίνη, αυξημένη GH ορού και κορτιζόλη)
– Ήπια αναιμία, λευκοπενία, θρομβοπενία
– Καρδιακή ανεπάρκεια: βραδυκαρδία, ορθοστατική υπόταση, αρρυθμίες
– Γαστρεντερική δυσλειτουργία: ναυτία, δυσκοιλιότητα, διάρροια, κοιλιακό άλγος, φούσκωμα, οξεία παγκρεατίτιδα, χολόλιθοι
– Νευρολογική δυσλειτουργία: περιφερική νευροπάθεια, μυοπάθεια, πονοκέφαλοι, επιληπτικές κρίσεις
– Σε περιπτώσεις προκλητού εμετού μπορεί να παρατηρήσουμε οίδημα γύρω από τα μάγουλα ή τα σαγόνια, κάλους στις αρθρώσεις, ζημιές στα δόντια, κακή αναπνοή, συχνό πονόλαιμο, διαταραχές υγρών και ηλεκτρολυτών στο σώμα
– Κατάθλιψη, άγχος, εμμονή, ψυχαναγκαστική διαταραχή, διπολική διαταραχή ή διαταραχή της προσωπικότητας
Διαταραχές πρόσληψης τροφής – Ο ρόλος του φαρμακοποιού σας και οι λύσεις που μπορεί να σας προσφέρει
Θα ξεκινήσει συζήτηση μαζί σας με έναν ευγενικό, μη επικριτικό τρόπο, δημιουργώντας ένα ασφαλές και άνετο περιβάλλον.
Στη συνέχεια, θα σας ενθαρρύνει να μιλήσετε για το πρόβλημά σας.
Θα σας διαβεβαιώσει ότι δεν αποτελεί μοναδική περίπτωση και ότι οι διατροφικές διαταραχές είναι κοινό φαινόμενο.
Δεν θα είναι επικριτικός, προτείνοντας γρήγορες λύσεις ή τον σχολιασμό του βάρους, της εμφάνισης ή της υγείας σας.
Θα σας προτείνει σκευάσματα τα οποία είναι διαθέσιμα στο φαρμακείο, που θα σας βοηθήσουν συμπτωματικά, όπως για παράδειγμα λήψη ηλεκτρολυτών, κυρίως από άτομα που προκαλούν συχνά εμετούς και κινδυνεύουν από αφυδάτωση ή φυτικά σκευάσματα που βοηθάνε στην καλύτερη διαχείριση άγχους και στρες.
Θα σας παρέχει περισσότερες πληροφορίες και πηγές ενημέρωσης, σχετικά με τις διατροφικές διαταραχές.
Σε περίπτωση που ενοχληθείτε, γίνετε συναισθηματικοί ή αμυντικοί, ο φαρμακοποιός σας θα σας ηρεμήσει και θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε το πρόβλημα.
Θα σας τονίσει ότι η θεραπεία μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική και μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη ανάκαμψη.
Τέλος, θα προσφερθεί να σας βοηθήσει να βρείτε μαζί έναν κλινικό ιατρό ή ψυχολόγο και θα κάνει τις κατάλληλες επαφές/παραπομπές.
Ειρήνη Πατεμτζή, Φαρμακοποιός
