Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει σημαντική πρόοδος στην αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών και παθήσεων.

Στην περίπτωση των διαταραχών πρόσληψης τροφής όμως, η διάγνωση και η θεραπεία αποτελεί δύσκολο και χρονοβόρο έργο, επειδή πρόκειται κυρίως για ψυχικές παθήσεις.

Είναι ένα σύνολο από σκέψεις, συμπεριφορές και συναισθήματα που παρατηρούμε όταν η διατροφική συμπεριφορά του ατόμου είναι ιδιαίτερα διαταραγμένη.

Οι τυπικές διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι η ψυχογενής ανορεξία, η ψυχογενής βουλιμία και η επεισοδιακή υπερφαγία

Η Ψυχογενής Ανορεξία

Η ψυχογενής ανορεξία δεν ξεκινάει πάντα ως ψυχική πάθηση.

Κάποιες φορές το άτομο επιθυμεί να χάσει βάρος, γιατί το βάρος του είναι πιο υψηλό από το κανονικό ή μπορεί η απώλεια βάρους να αποτελεί προϋπόθεση για να συνεχίσει αποτελεσματικά ένα άθλημα ή μετά από μια ασθένεια, ψυχική ή σωματική να παρατηρηθεί απώλεια όρεξης.

Το κοινό χαρακτηριστικό των τριών αυτών παραμέτρων είναι ότι μετά χάνεται το μέτρο.

Το σώμα εξακολουθεί να βιώνεται ως κανονικό ή υπέρβαρο, παρόλο που έχει υπάρξει σημαντική απώλεια βάρους, οπότε συνυπάρχει και φόβος για πιθανή προσθήκη βάρους και αυτό οδηγεί και πάλι στο διατροφικό περιορισμό.

Η Ψυχογενής Βουλιμία

Μολονότι η ψυχογενής βουλιμία συχνά θεωρείται σύμπτωμα της ψυχογενούς ανορεξίας αποτελεί ξεχωριστή διαταραχή πρόσληψης τροφής.

Είναι λοιπόν, μια «κρυφή» ψυχική ασθένεια που δε γίνεται εύκολα αντιληπτή.

Χαρακτηρίζεται από έναν κύκλο συμπεριφορών κατά τον οποίο το άτομο «καταβροχθίζει» μεγάλες ποσότητες τροφής σε σύντομο χρονικό διάστημα, κυριεύεται μετά από συναισθήματα τύψεων και ενοχών και καταφεύγουν είτε στον έμετο, είτε στη χρήση καθαρτικών ή διουρητικών, είτε στην υπερβολική γυμναστική.

Οι συνήθεις λόγοι που οι πάσχοντες οδηγούνται στην καθαρτική συμπεριφορά, προκαλώντας εμετούς δηλαδή που είναι το πιο συχνό, είναι:

• αποκατάσταση αισθήματος ελέγχου μετά από αίσθημα απώλειας ελέγχου στο υπερφαγικό επεισόδιο,

• εκτόνωση κάποιου αρνητικού συναισθήματος όπως ενοχές, τύψεις, θυμός,

• τιμωρία του εαυτού τους επειδή έφαγαν πολύ.

Η Επεισοδιακή Υπερφαγία

Η επεισοδιακή υπερφαγία αναγνωρίστηκε ως μια ξεχωριστή κατηγορία διαταραχών πρόσληψης τροφής.

Χαρακτηρίζεται από επεισόδια ανεξέλεγκτης και παρορμητικής υπερφαγίας.

Διαφέρει όμως από την ψυχογενή βουλιμία στο ότι δεν υπάρχουν επεισόδια προκλητού εμετού.

Υπάρχουν περίοδοι επαναλαμβανόμενης δίαιτας, γι’ αυτό και σε κάποιες περιπτώσεις το βάρος αυτών των ανθρώπων μπορεί να κυμαίνεται σε υπερβολικό βαθμό.

Η επεισοδιακή υπερφαγία συνδέεται με κάποια από τα παρακάτω χαρακτηριστικά στο άτομο:

• καταναλώνει την τροφή πολύ γρήγορα,

• τρώει μέχρι να νιώσει δυσφορία,

• τρώει μεγάλες ποσότητες φαγητού, ακόμη και όταν δεν πεινάει,

• τρώει μόνος του λόγω ντροπής,

• αισθάνεται αηδία για τον εαυτό του, τύψεις και ενοχές για τα επεισόδια.

Κίνδυνοι για την Υγεία

Προβλήματα που φέρνει ο υποσιτισμός στην ψυχογενή ανορεξία, όπως κούραση, συναισθηματική αστάθεια, αδυναμία συγκέντρωσης, απώλεια libido, κατάθλιψη και απάθεια, είναι κάποιες από τις σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία.

Από την άλλη, η απώλεια των ηλεκτρολυτών από τους εμετούς οδηγεί σε αρρυθμία, φλεγμονή του πεπτικού συστήματος και καταστροφή των δοντιών.

Σε αντίθεση, στα άτομα που πάσχουν από επεισοδιακή υπερφαγία συναντάμε συχνά υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, καρδιοπάθειες και υψηλά επίπεδα χοληστερόλης λόγω αύξησης του σωματικού τους λίπους.

Θεραπεία

Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής αποτελούν ένα δύσκολο θεραπευτικό εγχείρημα.

Είναι αναγκαία η ύπαρξη ομάδας ειδικών που θα πλαισιώσουν τον ασθενή για την καλύτερη δυνατή θεραπεία.

Η βασική θεραπεία είναι η ψυχική παρέμβαση και προσαρμόζεται πάντα στις ανάγκες του ατόμου και προσφέρεται από έμπειρο και ειδικευμένο θεραπευτή (ψυχίατρο, ψυχολόγο).

Επίσης, η συμβολή του ιατρού και του διαιτολόγου είναι πολύ σημαντική, αλλά και του εργοθεραπευτή σε κάποιες περιπτώσεις.

Η σωματική υγεία και το βάρος του ασθενή πρέπει να έχουν αποκατασταθεί, σ’ ένα βαθμό τουλάχιστον, κατά προτίμηση πριν την έναρξη της ψυχοθεραπείας ή και παράλληλα με αυτήν.

Μαρία Χριστοπούλου, RD, Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Master Practitioner In Eating Disorders & Obesity, Επιστημονική Συνεργάτης medNutrition.gr