Η Εγκυμοσύνη και ο Θηλασμός αποτελούν φυσιολογικές και αδιαμφισβήτητα επιθυμητές καταστάσεις για τον οργανισμό κάθε σχεδόν γυναίκας.
Παρόλα αυτά, κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες είναι δυνατό να επιβαρύνουν τη λειτουργία των οστών στις μέλλουσες μητέρες για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Αυτό συμβαίνει ως επί τω πλείστον όταν η γυναίκα δε λαμβάνει τις ημερήσιες ποσότητες ασβεστίου και βιταμίνης D που απαιτούνται προκειμένου να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις αυτών των περιόδων.
Η επίδραση της εγκυμοσύνης και του θηλασμού σε γυναίκες με φυσιολογική πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D.
Οι περισσότερες μελέτες μέχρι σήμερα έχουν καταδείξει πως αν και οι ενήλικες γυναίκες χάνουν μέρος της οστικής τους πυκνότητας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, συνήθως την ανακτούν πλήρως μετά τη γέννα.
Μάλιστα, ακόμη και οι πολλαπλές εγκυμοσύνες δε φαίνεται να οδηγούν σε αυξημένη προδιάθεση για οστεοπόρωση στα μετέπειτα χρόνια.
Αντιθέτως, υπάρχουν σημαντικά στοιχεία για το ότι οι πολλές εγκυμοσύνες μπορεί ακόμη και να προστατεύουν από την οστεοπόρωση, γεγονός που κυρίως αποδίδεται στα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων τα οποία εκκρίνονται κατά τη διάρκεια της κύησης.
Από την άλλη μεριά, όσον αφορά στις γυναίκες που εγκυμονούν και θηλάζουν κατά την εφηβεία, τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα.
Αρκετοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι σε αυτές τις ηλικίες η μετέπειτα υγεία των οστών μπορεί να επηρεαστεί δυσμενώς.
Απαιτούνται όμως περισσότερες έρευνες προκειμένου να εξαχθούν σαφή και ασφαλή συμπεράσματα.
Συνέπειες της εγκυμοσύνης και του θηλασμού στα οστά γυναικών που δε λαμβάνουν επαρκείς ποσότητες ασβεστίου και βιταμίνης D
1. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ασβέστιο μετακινείται από τα οστά της εγκύου προς το έμβρυο, προκειμένου να «χτιστεί» ο αναπτυσσόμενος σκελετός του παιδιού και να επιτελεστούν πολλές βασικές του λειτουργίες.
Για τους λόγους αυτούς (αλλά και για άλλους που ακόμη δε γνωρίζουμε με βεβαιότητα), ορισμένες γυναίκες οι οποίες δε λαμβάνουν επαρκείς ποσότητες ασβεστίου και βιταμίνης D, αναπτύσσουν μία μορφή «παροδικής οστεοπόρωσης» κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Ευτυχώς, το φαινόμενο αυτό είναι σχετικά σπάνιο και συνήθως υποστρέφει μέσα στους επόμενους μήνες από τη γέννα.
2. Κατά το θηλασμό, σημαντικές ποσότητες ασβεστίου απομακρύνονται από τα οστά της μητέρας προκειμένου να εμπλουτίσουν το γάλα με το οποίο θα τραφεί το νεογνό.
Όπως λοιπόν συμβαίνει στην εγκυμοσύνη, έτσι και σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να επέλθει απώλεια οστικής μάζας στη γυναίκα όταν δε λαμβάνει επαρκείς ποσότητες ασβεστίου.
Εντούτοις, σε μικρό μόνο διάστημα μετά από τον απογαλακτισμό του τέκνου, η οστική πυκνότητα ανακάμπτει στις περισσότερες περιπτώσεις χωρίς να υπάρξουν μακροχρόνιες επιπλοκές στην υγεία του σκελετού της μητέρας.
Φυσικά, ανεξάρτητα με τα όσα ελέχθησαν, ο θηλασμός για 6 έως 12 μήνες μετά τον τοκετό έχει σπουδαία πλεονεκτήματα τόσο για τη μητέρα όσο και για το βρέφος!
Θα πρέπει συνεπώς σχεδόν πάντοτε να συστήνεται ανεπιφύλακτα και να λαμβάνει χώρα όποτε είναι εφικτό.
Με βάση τα ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι εάν η έγκυος ή η θηλάζουσα μητέρα δε λαμβάνει όσο ασβέστιο και βιταμίνη D απαιτούνται για να καλυφθούν επαρκώς και οι δύο οργανισμοί (μητέρα – τέκνο), τότε οι ανάγκες του παιδιού θα καλυφθούν αναγκαστικά μέσω «αφαίρεσης» του ασβεστίου από τα οστά της μητέρας.
Το γεγονός αυτό θα οδηγήσει με τη σειρά του σε σοβαρή καταπόνηση του γυναικείου σκελετού, με πρόσκαιρη και σπανιότερα πιο μακροχρόνια ελάττωση της πυκνότητας και της αντοχής του και κατ’ επέκταση σε αύξηση του καταγματικού κινδύνου των οστών.
Προσοχή επίσης πρέπει να δίνεται στο γεγονός ότι επειδή η όλη διαδικασία πλήρους σκελετικής αποκατάστασης μπορεί να φτάσει μέχρι και στους 19 μήνες μετά την κύηση και το θηλασμό, καλό θα ήταν η επόμενη εγκυμοσύνη να μην προγραμματίζεται πολύ κοντά στην προηγούμενη!
Ενδεικνυόμενη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D
Αμέσως παρακάτω αναγράφονται οι ενδεικνυόμενες ποσότητες ασβεστίου και βιταμίνης D που πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά, προκειμένου οι μέλλουσες μητέρες να συντηρήσουν υγιή τα οστά τους κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό και ταυτόχρονα να εξασφαλίσουν το “κτίσιμο” ενός γερού και δυνατού σκελετού στο παιδί τους.
– Οι μητέρες άνω των 19 ετών χρειάζονται σε ημερήσια βάση τουλάχιστον 1000 – 1200 mg ασβεστίου και 400 – 800 διεθνείς μονάδες (IU) βιταμίνης D.
– Για μητέρες μικρότερες των 19 ετών, απαιτούνται 1300 – 1500 mg ασβεστίου και 800 διεθνείς μονάδες (IU) βιταμίνης D καθημερινά.
– Οι μητέρες που επιλέγουν «αποκλειστικό θηλασμό», θα πρέπει να συμβουλεύονται τον παιδίατρό τους για τη λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης – D τόσο για αυτές όσο και για τα παιδιά τους.
Ταυτόχρονα, θα πρέπει να φροντίζουν να εκτίθενται καθημερινά για 20 – 25 λεπτά στον ήλιο και να καταναλώνουν ψάρια και εμπλουτισμένα σε ασβέστιο γαλακτοκομικά.
* Σημείωση:
Μία (1) μερίδα γαλακτοκομικών περιέχει 300-375 mg ασβεστίου και ισοδυναμεί με:
– 1 ποτήρι γάλα (πλήρες ή με 1.5% λιπαρά) ή
– 1 κεσεδάκι γιαούρτι (πλήρες ή με 2.0% λιπαρά) ή
– 30 γραμμάρια κίτρινο τυρί (πλήρες ή με χαμηλά λιπαρά).
Δημήτριος Η. Στεφανόπουλος MD, MSc, ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ – ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΟΣ, Υπ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστ. Συνεργάτης Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών – Νοσ. ΚΑΤ
www.y-o.gr
