Καθώς ο χειμώνας κορυφώνεται και οι περισσότεροι από εμάς κυκλοφορούν με ένα πακέτο χαρτομάντιλα στην τσέπη, καλό είναι να αναλύσουμε κάποιες έννοιες γύρω από τη γρίπη και στο πως θα προφυλαχθούμε και θα ανακουφιστούμε από τα ενοχλητικά συμπτώματα.
Η γρίπη είναι μια ασθένεια που προκαλείται από τους ιούς Α, Β και πιο σπάνια από τον ιό C της γρίπης.
Ξεκινά αιφνίδια, με δυνατό πυρετό να εκδηλώνεται μέσα στο πρώτο 24ωρο. Η ανορεξία, ο έντονος πονοκέφαλος, οι πόνοι στους μύες και τις αρθρώσεις, η ναυτία, ο εμετός και η γενικότερη εξάντληση είναι τα πιο συνήθη συμπτώματα.
Δεν θα Πρέπει να Συγχέουμε τη Γρίπη με το Κρυολόγημα
Δεν θα Πρέπει να Συγχέουμε τη Γρίπη με το ΚρυολόγημαΤο κρυολόγημα οφείλεται σε περισσότερους από 200 ιούς και μπορεί να προσβάλει το ίδιο άτομο 2-3 φορές ετησίως.
Ξεκινάει σταδιακά, ο πυρετός είναι ήπιος και εμφανίζεται μετά το πρώτο 24ωρο ή δεν εμφανίζεται καθόλου.
Ο ασθενής έχει φυσιολογική όρεξη με ελαφρύ πονοκέφαλο και μπούκωμα ή συνάχι μαζί με φτέρνισμα.
Ο πονόλαιμος, ο ξηρός λαιμός και ο βήχας συμπληρώνουν την εικόνα. Τα συμπτώματα διαρκούν συνήθως 3 έως 7 ημέρες.
Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ)
Τα συμπτώματα του Κοινού Κρυολογήματος είναι τα παρακάτω:
Πυρετός: Σπάνια στους ενήλικες και στα μεγαλύτερα παιδιά. Μπορεί όμως να είναι υψηλός (έως και 39oC) στα βρέφη και στα μικρά παιδιά
Πονοκέφαλος: Σπάνια
Μυϊκοί Πόνοι: Μέτριας βαρύτητας
Αίσθημα Κόπωσης: Μέτριας βαρύτητας
Εξάντληση: Όχι
Καταρροή: Συχνά
Φτάρνισμα: Συχνά
Πονόλαιμος: Συχνά
Βήχας: Μέτριας βαρύτητας
Τα συμπτώματα της Γρίπης είναι τα παρακάτω:
Πυρετός: Συνήθως υψηλός πυρετός, από 38,5oC μέχρι και 40oC που διαρκεί συνήθως 3-4 ημέρες
Πονοκέφαλος: Απότομη έναρξη. Μπορεί να είναι έντονος
Μυϊκοί Πόνοι: Συνήθως έντονοι
Αίσθημα Κόπωσης: Συχνά έντονο. Μπορεί να διαρκέσει 2 ή και περισσότερες εβδομάδες
Εξάντληση: Αιφνίδια έναρξη. Μπορεί να είναι πολύ έντονη
Καταρροή: Μερικές φορές
Φτάρνισμα: Μερικές φορές
Πονόλαιμος: Μερικές φορές
Βήχας: Συνήθως έντονος βήχας
Σε αντίθεση με το κρυολόγημα, η γρίπη μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές, που καμιά φορά μπορεί να αποβούν μοιραίες.
Με τον όρο επιπλοκή εννοούμε την εμφάνιση κάποιας άλλης παθολογικής εκδήλωσης ή την έξαρση των συμπτωμάτων κάποιου νοσήματος.
Τα περισσότερα υγιή άτομα δεν εμφανίζουν κάποια επιπλοκή.
Ιδιαίτερη προσοχή όμως απαιτείται σε άτομα που βρίσκονται στις ευπαθείς ομάδες και μπορεί να εμφανίζουν πνευμονία (κατάσταση στην οποία συνυπάρχει ισχυρός βήχας ή βήχας με φλέματα και πόνος στον θώρακα), αφυδάτωση, κρίσεις άσθματος (οι ασθματικοί), έξαρση της βρογχίτιδας (άτομα που πάσχουν από Χρόνια Αναπνευστική Πνευμονοπάθεια) και επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας ή του διαβήτη.
Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν ιγμορίτιδα και ωτίτιδα.
Αντιμετώπιση της Γρίπης
Για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της γρίπης χορηγούνται διάφορα σκευάσματα.
Για τον πυρετό, τον πονοκέφαλο και τους πόνους σε μύες και αρθρώσεις μπορούμε να λάβουμε αντιπυρετικά και αναλγητικά.
Για την ναυτία και τον εμετό, κάποιο αντιεμετικό.
Δεν πρέπει να χορηγείται ασπιρίνη σε παιδιά και εφήβους, επειδή υπάρχει πιθανότητα να εκδηλωθεί το σύνδρομο Reye, που χαρακτηρίζεται από σοβαρές βλάβες σε εγκέφαλο, καρδιά και άλλα όργανα.
Τα αντιβιοτικά δεν είναι αποτελεσματικά απέναντι στη γρίπη. Μερικοί, λανθασμένα, θεωρούν ότι λαμβάνοντας ένα αντιβιοτικό θα τους περάσει ο πονόλαιμος ή ο πυρετός και θα γίνουν πιο γρήγορα καλά.
Ο γιατρός μόνο θα συνταγογραφήσει κάποιο αντιβιοτικό αν υποψιαστεί κάποια επιπλοκή.
Τα αντιικά φάρμακα που υπάρχουν χορηγούνται στις ομάδες υψηλού κινδύνου μέσα στις δύο πρώτες ημέρες που εκδηλώνονται τα συμπτώματα και μπορεί να προλάβουν σοβαρές επιπλοκές, όπως την πνευμονία.
Τα φάρμακα αυτά έχουν σημαντικές παρενέργειες και ως εκ τούτου χορηγούνται κατόπιν ιατρικής συνταγής και υπό προσεκτική παρακολούθηση.
Σε κάθε περίπτωση συνιστάται ξεκούραση, λήψη πολλών υγρών και αποφυγή καπνίσματος, ζάχαρης και αλκοόλ.
Εμβόλια κατά της Γρίπης
Κύριο μέσο πρόληψης της γρίπης είναι ο εμβολιασμός.
Στη χώρα μας, η γρίπη εμφανίζεται από τον Οκτώβριο μέχρι τον Απρίλιο, ενώ μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου εμφανίζει έξαρση.
Για τον λόγο αυτό, καλό θα ήταν ο εμβολιασμός να πραγματοποιείται κάθε χρόνο κατά το χρονικό διάστημα Οκτωβρίου-Νοεμβρίου, αφού απαιτούνται περίπου 15 ημέρες ώστε ο οργανισμός να αναπτύξει τα αντισώματα απέναντι στη γρίπη.
Εάν κάποιος ανήκει στις ευπαθείς ομάδες και για κάποιον λόγο δεν εμβολιάστηκε έγκαιρα, μπορεί να εμβολιαστεί αργότερα.
Ο εμβολιασμός πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο γιατί η ανοσία εξασθενεί μετά από 6 μήνες, επομένως δεν υπάρχει προστασία εναντίον της γρίπης την επόμενη περίοδο.
Επιπλέον, ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται συχνά και δεν επικρατεί κάθε χρόνο το ίδιο στέλεχος.
Οι μελέτες έχουν δείξει ότι το εμβόλιο παρέχει 70-90% προστασία.
Σε ηλικιωμένους και άτομα που πάσχουν από σοβαρά νοσήματα, το εμβόλιο είναι λιγότερο αποτελεσματικό, αλλά κρίνεται αναγκαίο γιατί μειώνει τις εισαγωγές στο νοσοκομείο και τους θανάτους από τυχόν επιπλοκές.
Άτομα που είναι αλλεργικοί στο αυγό ή εμφάνισαν αλλεργία σε προηγούμενη δόση του εμβολίου ή είναι αλλεργικοί σε κάποιο συστατικό του εμβολίου, θα πρέπει να αποφεύγουν τον εμβολιασμό.
Όσον αφορά στην διατροφή πριν ή μετά τον εμβολιασμό δεν απαιτείται καμία αλλαγή.
Αποτελεί, δηλαδή, μύθο η παρότρυνση για την αποφυγή ή τον περιορισμό αυγού, ψαριού και σοκολάτας το πρώτο 24ωρο μετά τον εμβολιασμό.
Οι Ευπαθείς Ομάδες
Στην χώρα μας συστήνεται από τις αρμόδιες αρχές να εμβολιάζονται έναντι της γρίπης όλα τα άτομα και κυρίως οι ενήλικοι > 60 ετών.
Ως ευπαθείς ομάδες ή ομάδες υψηλού κινδύνου (βάσει εγκυκλίου του Υπουργείου Υγείας) χαρακτηρίζονται άτομα ηλικίας < 60 ετών που ανήκουν σε μία ή περισσότερες από τις παρακάτω κατηγορίες:
• Άτομα με σακχαρώδη διαβήτη
• Άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα νεφρά τους
• Άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα με την καρδιά τους
• Άτομα με άσθμα ή που αντιμετωπίζουν χρόνια αναπνευστικά προβλήματα
• Άτομα σε ανοσοκαταστολή ή που έχουν υποβληθεί σε μεταμοσχεύσεις οργάνων
• Έγκυοι και θηλάζουσες
• Επαγγελματίες υγείας (π.χ. νοσηλευτές)
• Άτομα που εργάζονται σε κλειστούς χώρους (π.χ. σε σχολεία)
• Άτομα που χρησιμοποιούν τακτικά τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς
• Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά < 6 μηνών ή φροντίζουν άτομο με κάποιο νόσημα
• Παχύσαρκα άτομα (με Δείκτη Μάζας Σώματος > 40 Kg/m2)
Η Σημασία της Καλής Διατροφής
Σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της γρίπης παίζει η διατροφή. Πιο συγκεκριμένα:
• Η λήψη άφθονων υγρών ενυδατώνει τον οργανισμό, διατηρεί την απαραίτητη υγρασία στον λαιμό για να μην τον νιώθουμε ξηρό και καταπολεμά το συνάχι. Ένα ζεστό τσάι καταπολεμά τις μολύνσεις και ενισχύει το ανοσοποιητικό, βοηθώντας ταυτόχρονα τη βουλωμένη μύτη από το συνάχι.
Προτιμάμε νερό, χυμούς και φυτικά ροφήματα και όχι καφέ και αναψυκτικά, γιατί αυτά προκαλούν διούρηση και επιτείνουν την αφυδάτωση.
• Η βιταμίνη C που την λαμβάνουμε από εσπεριδοειδή και διάφορα λαχανικά μπορεί να μειώσει τη συχνότητα και την ένταση των συμπτωμάτων.
• Η βιταμίνη D που την συναντάμε στον σολωμό, στη σαρδέλα και στα αυγά, διευκολύνει την λειτουργία του ανοσοποιητικού.
• Τα ωμέγα-3 που εντοπίζονται στα ψάρια, στα θαλασσινά και στον λιναρόσπορο, έχουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση.
• Ο ψευδάργυρος που βρίσκεται σε διάφορα οστρακοειδή, μειώνει την διάρκεια των συμπτωμάτων.
• Το μέλι θεωρείται το τέλειο αντιβηχικό. Την ιδιότητά του αυτή αξιοποιούν φυτικά σιρόπια που το έχουν σαν βάση, καθώς επιπλέον μαλακώνει και τον λαιμό.
• Το σκόρδο προλαμβάνει και βοηθάει στην υποχώρηση των συμπτωμάτων.
• Η πικάντικη ρίζα τζίντζερ ρίχνει τον πυρετό, ανακουφίζει τον λαιμό και τον βήχα και βοηθάει στο να αποβληθούν τα φλέματα. Επιπλέον, περιέχει ουσίες που στοχεύουν τους ιούς που προσβάλλουν τη ρινική κοιλότητα.
• Η κουρκουμίνη που περιέχεται στον κουρκουμά έχει αποδειχθεί ότι περιέχει ισχυρές ιδιότητες για την καταπολέμηση της γρίπης.
Θα Πρέπει να Αποφεύγονται
• Η ζάχαρη, γιατί εμποδίζει τα λευκοκύτταρα στην καταπολέμηση της λοίμωξης,
• Το αλκοόλ, γιατί αφυδατώνει τον οργανισμό επιβραδύνοντας την ανάρρωση και
• Οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες, όπως το τοστ, τα πατατάκια ή τα έτοιμα σνακ γιατί διασπώνται γρήγορα σε γλυκόζη, ανεβάζοντας το σάκχαρο και έτσι επιβραδύνουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού.
Τα συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν όλες εκείνες τις βιταμίνες και τα στοιχεία (πολλά από τα οποία αναφέρθηκαν πιο πάνω) στις κατάλληλες συγκεντρώσεις συντελούν στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της γρίπης.
Πολλά συμπληρώματα διατροφής περιέχουν και την εχινάκεια ένα φαρμακευτικό βότανο που βοηθά κυρίως στην έξαρση των συμπτωμάτων της γρίπης, και την πρόπολη, ένα φυσικό προϊόν που παράγεται από την μέλισσα και θεωρείται ως το πολύτιμο αντιβιοτικό της φύσης.
Δύο μύθοι σχετικά με το εμβόλιο της γρίπης
Αν περάσω μια «γερή γρίπη» μετά θα είμαι προστατευμένος.Δεν έχω ανάγκη το εμβόλιο.
Πράγματι, από μια άποψη, μια λοίμωξη από τον ιό της γρίπης προστατεύει καλύτερα τον οργανισμό από το ίδιο το εμβόλιο.
Χρειάζεται ωστόσο να λάβουμε υπόψη μας ότι υπάρχουν τρεις διαφορετικοί ιοί της γρίπης που μεταλλάσσονται χωρίς σταματημό.
Αν δεν κάνουμε εμβόλιο, η προστασία μας απέναντι στους μεταλλαγμένους ιούς είναι εξασθενισμένη και αντιμετωπίζουμε τον κίνδυνο να κολλήσουμε γρίπη από διαφορετικούς ιούς, τουλάχιστον τρεις φορές στη διάρκεια του χειμώνα.
Δεν είναι απαραίτητο να κάνω το αντιγριπικό εμβόλιο κάθε χρόνο.
Το εμβόλιο δεν αλλάζει από τον ένα χρόνο στον άλλο.
Η αλήθεια είναι ότι η σύσταση των εμβολίων κατά της γρίπης αποφασίζεται κάθε χρόνο με βάση τα παγκόσμια δεδομένα για τον έλεγχο της ασθένειας.
Είναι γεγονός ότι στη διάρκεια των τελευταίων είκοσι χρόνων, η σύσταση του αντιγριπικού εμβολίου έχει αλλάξει δεκαέξι φορές.
Η Συμβουλή του Φαρμακοποιού
– Η γρίπη μεταδίδεται μέσω της εισπνοής των σταγονιδίων που εκπέμπονται με την ομιλία, τον βήχα ή το φτέρνισμα ατόμων που νοσούν και ιδιαίτερα σε κλειστούς χώρους.
– Μετάδοση γίνεται και μέσω των χεριών, όταν κάποιος αγγίζει μολυσμένες επιφάνειες και στη συνέχεια πιάνει τα μάτια, τα αυτιά και τη μύτη του.
– Για την καλύτερη προφύλαξη μας θα πρέπει να καλύπτουμε το στόμα και τη μύτη μας με ένα χαρτομάντιλο όταν βήχουμε ή φτερνιζόμαστε και να πλένουμε τακτικά τα χέρια μας.
– Θυμηθείτε ότι τα αντιβιοτικά δεν είναι αποτελεσματικά.
Για αυτό και θα πρέπει όλοι μας, και ειδικά αυτοί που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, να εμβολιάζονται κάθε χρόνο.
Αλέξανδρος Αγγέλου,
Φαρμακοποιός με μεταπτυχιακό στη Βιομηχανική Φαρμακευτική
