Οι κυριότερες μορφές καρκίνου στις γυναίκες είναι ο καρκίνος του μαστού, του παχέος εντέρου, του πνεύμονα, της ουροδόχου κύστεως και του παγκρέατος, ενώ εξίσου υψηλά ποσοστά παρουσιάζει και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.
Η πανδημία Covid-19 για 3η δυστυχώς συνεχή χρονιά, έχει επηρεάσει σημαντικά τους καρκινοπαθείς λόγω αναβολής του προσυμπτωματικού τους ελέγχου, καθώς και των καθυστερήσεων και των τροποποιήσεων στις θεραπείες τους.
Αυτή λοιπόν την Ημέρα, ας εστιάσουμε στους πυλώνες αντιμετώπισης αυτής της μεγάλης ομάδας ασθενειών που τις ονομάζουμε όλες μαζί καρκίνο και ας είμαστε ενεργοί σε κάθε βήμα.
Οι πυλώνες είναι: Πρόληψη, πρόωρη ανίχνευση, θεραπεία, αποκατάσταση
1ος Πυλώνας: Πρόληψη
Η πρόληψη αφορά τόσο το άτομο, όσο και το κοινωνικό σύνολο και αποτελει τόσο προσωπική επιλογή όσο και δημόσια κοινωνική πολιτική.
Η διακοπή του καπνίσματος σε προσωπικό επίπεδο αλλά και η απαγόρευση του σε δημόσιους χώρους είναι μέτρο πρόληψης καθώς το κάπνισμά συνδέεται άμεσα με τον καρκίνο του πνεύμονα, του προστάτη και της ουροδόχου κύστεως τόσο σε γυναίκες όσο και σε άνδρες.
Η κατανάλωση μιας ισορροπημένης δίαιτας πλούσιας σε φυτικές ίνες, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες και φτωχή σε κορεσμένα λιπαρά και νιτρικά άλατα προστατεύει από τον καρκίνο του παχέος εντέρου.
Η ήπια σωματική άσκηση σε καθημερινό επίπεδο, βοηθάει στον έλεγχο του στρες, σημαντικού πυροδοτικού παράγοντα στην εμφάνιση την εξάπλωση και την πρόγνωση του καρκίνου.
Ο έγκαιρος και έγκυρος εμβολιασμός με αντικαρκινικά εμβόλια (HPV, HBV) προστατεύει από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων που ενοχοποιείται άμεσα για καρκίνους των γυναικείων γεννητικών οργάνων και του μαστού ενώ στον ιό της Ηπατίτιδας Β και τη χρόνια φλεγμονή που προκαλεί στο ήπαρ οφείλονται πάνω από το 50% των καρκίνων του ήπατος.
2ος Πυλώνας: Πρόωρη ανίχνευση
Για κάθε μια από τις συχνότερα εμφανιζόμενες μορφές καρκίνου στην Ελλάδα υπάρχουν απλές και δωρεάν εξετάσεις που μπορούμε όλοι μας να κάνουμε.
Για τον καρκίνο του μαστού για τις γυναίκες 39-49 ετών μαστογραφία και υπερηχογραφική εκτίμηση κάθε 2 έτη ενώ από 50 ετών και άνω κάθε έτος.
Έχει θεσπιστεί και ετήσια άδεια μίας ημέρας στα πλαίσια κοινωνικής πολιτικής για τις εργαζόμενες.
Για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας για τις γυναίκες 21 ετών και άνω ετήσιος έλεγχος pap test.
Για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, εξέταση ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης κάθε έτος για άνδρες και γυναίκες 50-75 ετών ή κολονοσκόπηση κάθε 5 έτη.
Για τον καρκίνο του προστάτη σε άνδρες 55-75 ετών ετήσια ουρολογική εξέταση και εξέταση PSA εάν είναι πάνω από 2,5ng/ml ή ανά 2 έτη εάν είναι κάτω από 2,5ng/ml.
Πληροφορίες μπορούμε εύκολα να πάρουμε και από ένα ΚΕΠ Υγείας και κυρίως από επαγγελματίες της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας όπως οι Επισκέπτες Υγείας.
3ος Πυλώνας: Θεραπεία
Αν και οι περισσότεροι νομίζουμε ότι λίγα περιθώρια παρέμβασης έχει ο ασθενής στη θεραπεία του, η πλειοψηφία των σχετικών ερευνών δείχνει ότι η διατήρηση ενός επιπέδου φυσικής δραστηριότητας και υγιεινής δίαιτας συμβάλει και στη διατήρηση της μυϊκής μάζας και της φυσικής σωματικής εικόνας του ασθενή αλλά και στην ψυχική του υγεία καθώς αυξάνει τις ορμόνες της ευτυχίας και συμβάλει στην καταπολέμηση της κατάθλιψης που είναι συνοδός νόσος σε πολλές περιπτώσεις.
4ος Πυλώνας: Αποκατάσταση
Ο καρκίνος είναι στην πλειοψηφία του πλέον στον δυτικό κόσμο μια χρόνια νόσος με εξάρσεις και υφέσεις και σε σπάνιες περιπτώσεις μια θανατική καταδίκη.
Είναι αντιμετωπίσιμος και ιάσιμος και αν τον θέσουμε στο απόκεντρο της ύπαρξης μας, θα μπορέσουμε να ζήσουμε πολλά χαρούμενα και δημιουργικά χρόνια με αυτόν.
Σε κάθε περίπτωση είναι δική μας επιλογή, όσο και πρόοδος της επιστήμης, η ζωή με καρκίνο ή χωρίς αυτόν.
Κάθε χρόνο, στις 4 Φεβρουαρίου, η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου εστιάζει την παγκόσμια προσοχή στον καρκίνο και στην πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία του, αναγνωρίζοντας τη δέσμευση των οργανισμών, των κοινοτήτων και των ατόμων να μειώσουν τον παγκόσμιο αντίκτυπο της νόσου.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο καρκίνος είναι μια μεγάλη ομάδα ασθενειών που μπορούν να ξεκινήσουν σχεδόν σε οποιοδήποτε όργανο ή ιστό του σώματος όταν τα ανώμαλα κύτταρα αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα, υπερβαίνουν τα συνήθη όριά τους για να εισβάλουν σε παρακείμενα μέρη του σώματος ή / και να εξαπλωθούν σε άλλα όργανα.
Η τελευταία διαδικασία ονομάζεται μετάσταση και αποτελεί σημαντική αιτία θανάτου από καρκίνο.
Ένα νεοπλάσμα και κακοήθης όγκος είναι άλλα κοινά ονόματα για τον καρκίνο.
Ο καρκίνος είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας περίπου 9,6 εκατομμύρια θανάτους, ή έναν στους έξι θανάτους, το 2018.
Ο καρκίνος του πνεύμονα, του προστάτη, του παχέος εντέρου, του στομάχου και του ήπατος είναι οι πιο συνηθισμένοι τύποι καρκίνου στους άνδρες, ενώ ο καρκίνος του μαστού, του παχέος εντέρου, του πνεύμονα, του τραχήλου της μήτρας και του θυρεοειδούς είναι οι πιο συνηθισμένοι μεταξύ των γυναικών.
Το βάρος του καρκίνου συνεχίζει να αυξάνεται παγκοσμίως, ασκώντας τεράστια σωματική, συναισθηματική και οικονομική πίεση σε άτομα, οικογένειες, κοινότητες και υγεία είναι προετοιμασμένοι να διαχειριστούν αυτό το βάρος και μεγάλος αριθμός καρκινοπαθών παγκοσμίως δεν έχουν πρόσβαση σε έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία ποιότητας.
Σε χώρες όπου τα συστήματα υγείας είναι ισχυρά, τα ποσοστά επιβίωσης πολλών τύπων καρκίνων βελτιώνονται χάρη στην προσιτή έγκαιρη ανίχνευση, την ποιοτική θεραπεία και τη φροντίδα επιβίωσης.
Στην Ελλάδα, οι κύριες μορφές που διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο είναι καρκίνος του πνεύμονα, του προστάτη, της χοληδόχου κύστεος και του παγκρέατος για τους άντρες ενώ εξίσου υψηλά ποσοστά παρουσιάζει και ο καρκίνος του ήπατος.
Για τις γυναίκες οι κυριότερες μορφές είναι ο καρκίνος του μαστού, του παχέος εντέρου του πνεύμονα, της ουροδόχου κύστεως και του παγκρέατος, ενώ εξίσου υψηλά ποσοστά παρουσιάζει και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.
Σύμφωνα λοιπόν με την αρμόδια υπηρεσία που καταγράφει και μελετά τον καρκίνο στην Ελλάδα, για τα 10 εκατομμύρια 500 χιλιάδες που είμαστε, έχουμε 64.500 περίπου νέες διαγνώσεις το χρόνο από τις οποίες οι μισές καταλήγουν.
Με έναν πρόχειρο υπολογισμό περίπου 240.000 άτομα κάθε χρόνο επηρεάζονται άμεσα ή έμμεσα από τις νέες αυτές διαγνώσεις σε κάθε επίπεδο της ζωής τους οικονομικό, προσωπικό, οικογενειακό, επαγγελματικό.
Φέτος λοιπόν ας ξεκινήσουμε τη χρονιά από τις 4 Φεβρουαρίου αποφασισμένοι να συμβάλουμε και εμείς στη μείωση της επίπτωσης του καρκίνου σε προσωπικό και παγκόσμιο επίπεδο κάνοντας 4 απλά βήματα.
Ιωάννα Φωστηροπουλου
BSc, MSc, PhD
Επισκέπτρια Υγείας
ΚΥ 25ης Μαρτίου
Ν. Θεσσαλονίκης
4η ΥΠΕ Μακεδονίας-Θράκης
