Η επιπεφυκίτιδα, το κόκκινο μάτι δηλαδή, είναι μια ασθένεια του ματιού και για τον περισσότερο κόσμο είναι η πιο συνηθισμένη αιτία που προκαλεί κοκκινίλα στο μάτι.
Ο επιπεφυκότας είναι μια λεπτή μεμβράνη που επενδύει το πρόσθιο τμήμα του βολβού του ματιού, συνεχίζοντας μέχρι και την έσω επιφάνεια των βλεφάρων.
Πρόκειται για το άσπρο μέρος του ματιού και έχει την ιδιότητα να παράγει βλέννη και να λειαίνει έτσι την επιφάνεια του ματιού.
Φυσιολογικά, εδώ υπάρχουν αγγεία τα οποία μπορεί να δει ο οφθαλμίατρος με την κατάλληλη εξέταση.
Όταν παρουσιασθεί στον επιπεφυκότα ερεθισμός ή φλεγμονή, τα αγγεία αυτά διογκώνονται με αποτέλεσμα το μάτι να κοκκινίζει.
Οι φλεγμονές του επιπεφυκότα ονομάζονται επιπεφυκίτιδες και χωρίζονται στις εξής κατηγορίες: στις λοιμώδεις και στις μη λοιμώδεις.
Λοιμώδεις Επιπεφυκίτιδες
Οι λοιμώδεις επιπεφυκίτιδες μπορεί να προκαλούνται είτε από βακτηρίδια, είτε από ιούς και μπορεί ακόμα να είναι και μεταδοτικές.
Γι’ αυτό θα πρέπει να μην ερχόμαστε σε επαφή με τα προσωπικά αντικείμενα του πάσχοντα.
Ιογενής Επιπεφυκίτιδα
Χαρακτηριστικό της ιογενούς επιπεφυκίτιδας είναι η ερυθρότητα του ματιού και οι λεπτόρρευστες εκκρίσεις.
Παρατηρείται επίσης, διόγκωση των προωτιαίων λεμφαδένων καθώς και οίδημα των βλεφάρων που πολλές φορές μπορεί να είναι τόσο έντονο ώστε να προκαλέσει το κλείσιμό τους.
Η ιογενής επιπεφυκίτιδα οφείλεται σε παθογόνους μικροοργανισμούς και χρήζει μέγιστης προσοχής, λόγω της υψηλής μεταδοτικότητάς της.
Για το λόγο αυτό χρειάζεται συχνό πλύσιμο των χεριών και να μην γίνεται κοινή χρήση πετσετών, μαξιλαριών, γυαλιών και οτιδήποτε έρχεται σε επαφή με την περιοχή των ματιών.
Όπως οι περισσότερες ιώσεις, έτσι και οι ιογενείς επιπεφυκίτιδες κάνουν τον κύκλο τους και δεν απαιτούν ειδική θεραπευτική αγωγή.
Εξαίρεση αποτελεί η επιπεφυκίτιδα από τον ιό του έρπη, όπου γίνεται χρήση ειδικών αντιϊκών παραγόντων για τη θεραπεία του, εφόσον όμως διαγνωσθεί ο συγκεκριμένος ιός.
Σε κάθε περίπτωση, όταν μάθουμε ότι κάποιος από το κοντινό ή οικογενειακό μας περιβάλλον έχει κάποιον ιό, θα πρέπει να μην αγγίζουμε τον ίδιο, αλλά και τα αντικείμενα που έχει ακουμπήσει ή έχει έρθει σε επαφή.
Η διάρκεια της ασθένειας μπορεί να είναι από 7 μέχρι και 20 μέρες.
Μικροβιακή Επιπεφυκίτιδα
Χαρακτηρίζεται από οξεία ερυθρότητα του οφθαλμού και κολλώδεις εκκρίσεις (τσίμπλες).
Ακολουθείται από μέτριο κνησμό και αίσθημα καύσου.
Ο πιο άμεσος τρόπος για να ανακουφισθείτε από τις ενοχλήσεις της μικροβιακής επιπεφυκίτιδας είναι να τοποθετήσετε χλιαρές κομπρέσες στο μάτι (ενίοτε με χαμομήλι) και να καθαρίζετε τις εκκρίσεις με ένα υγρό μαντιλάκι μιας χρήσης ή με καθαρό βαμβάκι ή με αποστειρωμένη γάζα.
Η όραση δεν επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό.
Οι περισσότερες περιπτώσεις μικροβιακής επιπεφυκίτιδας είναι αυτοπεριορισμένες.
Παρόλα αυτά σαν φαρμακευτική αγωγή χορηγείται κολλύριο με αντιβιοτικό ευρέος φάσματος.
Τα κολλύρια πρέπει πάντα να τα χρησιμοποιούμε κατόπιν συνεννοήσεως με τον οφθαλμίατρο.
Χλαμιδιακή Επιπεφυκίτιδα
Το τράχωμα είναι το πιο γνωστό από τις χλαμιδιακές επιπεφυκίτιδες και αποτελεί το τρίτο συχνότερο αίτιο τύφλωσης παγκοσμίως, μετά το γλαύκωμα και τον καταρράκτη.
Πρόκειται για χρόνια επιπεφυκίτιδα, που συναντάται κυρίως σε χώρες του τρίτου κόσμου με ανεπαρκείς συνθήκες υγιεινής.
Για τη θεραπεία χορηγούνται αντιβιοτικά.
Μη Λοιμώδεις Επιπεφυκίτιδες
Τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι η αγγειοδιαστολή, δηλαδή τα κόκκινα μάτια, και το πρήξιμο.
Οι κατηγορίες διακρίνονται ανάλογα με τη διάρκεια της φλεγμονής, και είναι η οξεία αλλεργική επιπεφυκίτιδα και η χρόνια αλλεργική επιπεφυκίτιδα.
Οφείλονται και οι δύο σε υπέρμετρη αντίδραση του οργανισμού σε κάποια φαινομενικά αβλαβή ουσία του περιβάλλοντος αλλά αλλεργιογόνο, όπως η γύρη, η μούχλα, τα σάλια ζώων, είδη μακιγιάζ, βαφές, καθώς και ορισμένα φαγητά και φάρμακα.
Συνεπώς, η μη λοιμώδεις επιπεφυκίτιδα οφείλεται σε αντίδραση των ματιών σε παράγοντες που ερεθίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Στην αλλεργική επιπεφυκίτιδα υπάρχει έντονη φαγούρα και τα μάτια πρήζονται και κοκκινίζουν.
Οξεία Αλλεργική Επιπεφυκίτιδα
Κύριο χαρακτηριστικό είναι η αιφνίδια έναρξη με κνησμό, οίδημα των βλεφάρων και του επιπεφυκότα.
Για να προκληθεί η αλλεργική αντίδραση, πρέπει να έχει προηγηθεί επαφή με το αντίστοιχο αλλεργιογόνο.
Έτσι ο ασθενής αν γνωρίζει τις ουσίες που τον επηρεάζουν, θα πρέπει να τις αποφεύγει.
Θεραπεία με τεχνητά δάκρυα ή πλύσεις με νερό, βοηθάνε ώστε να απομακρυνθεί το αλλεργιογόνο.
Επίσης, η πρόληψη και αντιμετώπιση της οξείας αλλεργικής επιπεφυκίτιδας μπορεί να γίνει με πολλά κολλύρια, όπως αγγειοσυσπαστικά και αντιϊσταμινικά.
Η οξεία αλλεργική επιπεφυκίτιδα αντιμετωπίζεται συχνά αποτελεσματικά με κρύες κομπρέσες.
Μπορεί επίσης να βελτιωθεί με σταγόνες που περιέχουν αντιισταμινικά και ουσίες που συστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία.
Χρόνια Αλλεργική Επιπεφυκίτιδα
Πολλές φορές, παράλληλα με την προσβολή του επιπεφυκότα, προσβάλλεται και ο διαφανής χιτώνας του ματιού, με αποτέλεσμα να δημιουργείται η λεγόμενη κερατοεπιπεφυκίτιδα.
Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν διάφορες μορφές, όπως η εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα και η ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα.
Η εαρινή προσβάλει συχνότερα τα παιδιά και συνήθως τα αγόρια.
Είναι πιο έντονη σε ζεστά και ξηρά κλίματα, ιδίως τους χειμερινούς μήνες.
Τα συμπτώματα εμφανίζονται και στους δύο οφθαλμούς και περιλαμβάνουν ερυθρότητα, αίσθημα ξένου σώματος, δακρύρροια, έντονο κνησμό, κάψιμο και φωτοφοβία.
Οι ασθενείς που παρουσιάζουν την εαρινή αλλεργική επιπεφυκίτιδα έχουν ατομικό και οικογενειακό ιστορικό για εποχιακές αλλεργίες, ατοπικές δερματίτιδες και άσθμα.
Μετά από το πέρασμα των χρόνων, η πλειονότητα των ασθενών παρουσιάζει αυτόματη ίαση.
Η ατοπική προσβάλλει συνήθως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, με οικογενειακό ιστορικό δερματικής ατοπίας ή άσθματος.
Ένας μεγάλος αριθμός οφθαλμικών καταστάσεων συνυπάρχουν με την ατοπική αλλεργική επιπεφυκίτιδα.
Αυτές είναι η κερατίτιδα και ο κερατόκωνος.
Η θεραπεία είναι ίδια με αυτή της εαρινής αλλεργικής επιπεφυκίτιδας.
Μία χρόνια αλλεργική επιπεφυκίτιδα διαρκεί πάνω από 3 εβδομάδες.
Αριστείδης Κούνας, Φαρμακείο Ξηροπήγαδου Αρκαδίας
www.y-o.gr
