Η ακμή είναι μια πολυπαραγοντική νόσος και η αντιμετώπισή της περιλαμβάνει δυο στόχους: τη βελτίωση της εμφάνισης του δέρματος και την αποφυγή δημιουργίας ουλών.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί, ότι η ακμή δημιουργεί ποικίλα συγκινησιακά και ψυχολογικά προβλήματα στα άτομα, ιδιαίτερα στους εφήβους, όπου η εξωτερική εμφάνιση παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην κοινωνική τους ζωή.
Τι προκαλεί την ακμή;
Τα αίτια καθώς και τα στάδια εξέλιξης της ακμής είναι:
• Η αυξημένη παραγωγή σμήγματος στα σμηγματογόνα κύτταρα του σμηγματογόνου αδένα, κάτω από τον έλεγχο των ανδρογόνων ορμονών.
• Η αυξημένη κερατινοποίηση στο επιθήλιο του σμηγματογόνου αδένα και του τριχοθύλακα.
• Η παθογόνος αύξηση των βακτηριδίων κυρίως του Propionibacterium acnes.
• H απελευθέρωση ουσιών που προάγουν τη φλεγμονή στον περιβάλλοντα δερμικό ιστό
Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνισή της είναι:
Κληρονομικότητα
Εάν οι γονείς είχαν ακμή κατά τη διάρκεια της εφηβείας, τότε το παιδί παρουσιάζει προδιάθεση στην εμφάνισή της.
Φάρμακα
Τα φάρμακα ενοχοποιούνται κυρίως για την εμφάνιση και εξέλιξη της ακμής της μεγαλύτερης ηλικίας.
Η εκδήλωση είναι συνήθως η φλεγμονώδης ακμή.
Τα εν λόγω φάρμακα είναι: κορτικοειδή, ανδρογόνα, συνδυασμός οιστρογόνων-προγεστερόνης (το χάπι), ορμόνες του θυρεοειδή, αλογόνα (ιώδιο, χλώριο, φθόριο), άλατα λιθίου, βιταμίνη Β12, αντιβιοτικά, αντιφυματικά, αντιεπιληπτικά, κυκλοσπορίνη, αντιμιτωτικά.
Οι περισσότερες περιπτώσεις ακμής, ωστόσο, δεν σχετίζονται με φάρμακα.
Απασχόληση
Σε ορισμένες εργασίες η έκθεση σε χημικά ή βιομηχανικά προϊόντα μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση ακμής.
Καλλυντικά
Ορισμένα καλλυντικά και προϊόντα φροντίδας του δέρματος προκαλούν απόφραξη πόρων, δημιουργώντας φαγέσωρες, δηλαδή μαύρα στίγματα.
Επιλέγοντας τα προϊόντα φροντίδας του δέρματος, είναι σημαντικό να διαβάσετε ότι το προϊόν δεν είναι φαγεσωρογόνο (“non comedogenic”).
Στρες
Η ακμή δεν προκαλείται από το στρες, το στρες όμως επηρεάζει την εξέλιξη και την επιδείνωσή της.
Ο σμηγματογόνος αδένας διεγείρεται από το νευρικό σύστημα και γι’ αυτό, μακροχρόνιες καταστάσεις στρες επιδεινώνουν το πρόβλημα.
Ο ήλιος, η θερμότητα και η εφίδρωση
Ο ήλιος φαίνεται αρχικά ότι βελτιώνει την ακμή.
Τελικά όμως την επιδεινώνει.
Τα περιστατικά ακμής είναι περισσότερα σε χώρες με ηλιοφάνεια.
Η θερμότητα και η εφίδρωση επιδεινώνουν επίσης την ακμή.
Σε θερμά και υγρά κλίματα, η ακμή είναι πιο συχνή.
Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση της ακμής συνίσταται κυρίως στο συνδυασμό τοπικής και από του στόματος αγωγής, η οποία θα δοθεί ύστερα από κλινική εξέταση του ειδικού δερματολόγου.
Η τοπική αγωγή στηρίζεται κυρίως στη χρήση του υπεροξειδίου του βενζολίου, στα τοπικά ρετινοειδή και στα αντιβιοτικά.
Το υπεροξείδιο του βενζολίου ενδείκνυται για ήπια ακμή, αντιμετωπίζει τόσο τις φλεγμονώδεις βλάβες όσο και τους απλούς φαγέσωρες.
Ξηραίνει και ξεφλουδίζει το δέρμα, συχνά προκαλεί ερεθισμό και αίσθημα καύσου, που υποχωρούν ύστερα από 2-3 εβδομάδες.
Τα ρετινοειδή ρυθμίζουν την έκκριση σμήγματος και την κερατινοποίηση.
Εφαρμόζονται κυρίως το βράδυ.
Επειδή προκαλούν ερεθισμό και έντονο ξεφλούδισμα στην αρχή, μέχρι το δέρμα να συνηθίσει, εφαρμόζονται για 2-3 λεπτά και μετά ξεπλένονται.
Τα τοπικά αντιβιοτικά (κλινδαμυκίνη, ερυθρομυκίνη) δρουν κατά του βακτηρίου propionibacterium acnes, που σχετίζεται με την εμφάνιση ακμής.
Κύρια ανεπιθύμητη ενέργεια είναι η εμφάνιση βακτηριδιακής ανθεκτικότητας, δηλαδή όπως με όλα τα αντιβιοτικά, η ισχύς τους μειώνεται μετά από συχνή εφαρμογή.
Σε κάθε περίπτωση, πριν την εφαρμογή της αγωγής, ο καθαρισμός της επιδερμίδας με ειδικό καθαριστικό είναι απαραίτητος.
Η αντηλιακή προστασία κατά τη διάρκεια της αγωγής είναι επίσης απαραίτητη, καθώς τα περισσότερα φάρμακα προκαλούν φωτοευαισθησία.
Επομένως, χρησιμοποιούμε αντηλιακό μη φαγεσωρογόνο και με μη λιπαρή υφή.
Η αγωγή από το στόμα ενδείκνυται για μέτριου έως σοβαρού βαθμού ακμή που δεν ανταποκρίνεται σε τοπική θεραπεία.
Έχει πιο γρήγορη έναρξη δράσης, αλλά περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες.
Στηρίζεται κυρίως στα αντιβιοτικά και στα ρετινοειδή.
Η ισοτρετινοΐνη είναι το φάρμακο επιλογής για τη μέτρια έως σοβαρή ακμή.
Μπορεί να προκαλέσει χειλίτιδα, επιπεφυκίτιδα, ξηροδερμία, ρινική αιμορραγία, ξηροφθαλμία και μυοσκελετικούς πόνους.
Δεν πρέπει να λαμβάνεται από εγκύους, αλλά και για έναν μήνα πριν και μετά την εγκυμοσύνη, καθώς εμφανίζει ισχυρή τερατογόνο δράση.
Στο φαρμακείο θα βρείτε τοπικές αγωγές, κυρίως σε ειδικές σειρές δερμοκαλλυντικών , οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αρχόμενα ήπια στάδια ακμής, ως εναλλακτική επιλογή των φαρμακευτικών αγωγών.
Επίσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν παράλληλα με τη φαρμακευτική αγωγή, καθώς και μετά την αγωγή, για συντήρηση του αποτελέσματος.
Κατά τη γνώμη των ειδικών, ο σωστός καθαρισμός του δέρματος στα πρώιμα στάδια, ακόμα και στη φάση συντήρησης, σε συνδυασμό με μια ήπια αντιμικροβιακή ή και κερατολυτική αγωγή, αποτελεί την καλύτερη προληπτική αγωγή ή ακόμα και την αντιμετώπιση των ήπιων μορφών ακμής.
ΦΥΣΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ
Μαγιά
Περιέχει δύο συγκεκριμένα ιχνοστοιχεία, τα οποία βοηθούν στην αντιμετώπιση της ακμής.
Είναι το σελήνιο και το χρώμιο.
Το σελήνιο βοηθάει το σώμα να παράγει αντιοξειδωτικά ένζυμα, τα οποία δρουν για να βοηθήσουν στην πρόληψη βλάβης των κυττάρων, προστατεύοντάς τα.
Το χρώμιο λειτουργεί βοηθώντας το σώμα να διατηρήσει ισορροπημένα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπτώσεων της ακμής.
Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα
Λειτουργούν αναστέλλοντας δύο φλεγμονώδεις χημικές ουσίες, που είναι υπεύθυνες για τις εξάρσεις της ακμής.
Ένας τρόπος να ανασταλεί η παραγωγή αυτών των δύο χημικών ουσιών είναι με την ισοτρετινοΐνη και ο άλλος τρόπος είναι με τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (ΕΡΑ).
Έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που η δίαιτά τους είναι υψηλότερης περιεκτικότητας σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, παρουσιάζουν χαμηλό ποσοστό εμφάνισης ακμής.
Άννα Μαρία Χοσάδα, Φαρμακοποιός με εξειδίκευση στην Οργάνωση και Διοίκηση Μονάδων Υγείας
