Σχεδόν οι μισές από τις ανεπιθύμητες κυήσεις σχετίζονται με άστατη λήψη αντισυλληπτικών μεθόδων, ενώ το ένα τρίτο αυτών προκύπτει από την απουσία αντισύλληψης.

Αν σε αυτά προστεθούν και τα «ατυχήματα» που μπορεί να συμβούν στη διάρκεια μιας ερωτικής συνεύρεσης, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς τη σημασία της επείγουσας αντισύλληψης.

Όταν μιλάμε για επείγουσα αντισύλληψη αναφερόμαστε στη μέθοδο έκτακτης λήψης αντισυλληπτικού χαπιού στις επικίνδυνες για σύλληψη ημέρες του κύκλου της γυναίκας, με σκοπό την πρόληψη μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης.

Πολύ συχνά χρησιμοποιείται ο όρος το χάπι της επόμενης ημέρας (emergency contraceptive pill ή plan B είναι η αγγλική ορολογία).

Πριν από οτιδήποτε άλλο, θα πρέπει να τονίσουμε ότι το χάπι της επόμενης ημέρας δεν είναι μια συνηθισμένη μέθοδος αντισύλληψης, χρησιμοποιείται μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις.

Η (πολύ έξυπνη) απόδοση στην αγγλική γλώσσα του σκευάσματος, Plan B (Σχέδιο Β), υποδηλώνει ακριβώς πως πρέπει να χρησιμοποιηθεί το χάπι της επόμενης ημέρας ως μια εναλλακτική επιλογή, όταν το Σχέδιο Α (δηλαδή η κανονική αντισύλληψη) απέτυχε… ή δεν υπήρχε.

Πώς λειτουργεί το χάπι της επόμενης ημέρας;

Η γονιμοποίηση του ωαρίου γίνεται στη σάλπιγγα και στη συνέχεια το γονιμοποιημένο ωάριο κατευθύνεται προς τη μήτρα, όπου και θα εμφυτευτεί για να ξεκινήσει η εγκυμοσύνη.

Το γονιμοποιημένο ωάριο χρειάζεται 3-4 ημέρες για να φτάσει από τη σάλπιγγα στη μήτρα.

Το χάπι της επόμενης ημέρας εκμεταλλεύεται το χρονικό αυτό διάστημα για να δράσει και να εμποδίσει την εμφύτευση (και κατά συνέπεια στην εγκυμοσύνη).

Επίσης πιστεύεται ότι εμποδίζει την ωορρηξία, αν αυτή δεν έχει ολοκληρωθεί πριν την επαφή.

Πώς δρα το χάπι της επόμενης ημέρας;

Ο μηχανισμός δράσης της επείγουσας αντισύλληψης είναι η αναστολή ή καθυστέρηση της ωορρηξίας, έτσι ώστε να μην απελευθερωθεί το ωάριο.

Υπάρχουν δύο είδη χαπιού επόμενης ημέρας:

• Το χάπι με λεβονοργεστρέλη (levonogetrel 1,5mg/tabl), πρέπει να χρησιμοποιείται κατά προτίμηση εντός 12 ωρών, και όχι αργότερα από 72 ώρες, μετά από τη σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις ή την αποτυχία της αντισυλληπτικής μεθόδου.

• Το χάπι με οξική ουλιπριστάλη (ulipristal acetate 30mg/tabl), αποτελεί το πιο αποτελεσματικό σκεύασμα επείγουσας αντισύλληψης για τις πρώτες 24 ώρες μετά από τη σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις.

Ο γυναικολόγος σας ή ο φαρμακοποιός σας μπορεί να σας συμβουλεύσει για το κατάλληλο και πιο ασφαλές σκεύασμα για τη δική σας περίπτωση, ανάλογα πάντα με τον χρόνο που έχει μεσολαβήσει από την «επίφοβη» σεξουαλική επαφή.

Πότε πρέπει να λαμβάνεται και πόσο αποτελεσματικό είναι το χάπι της επόμενης ημέρας;

Για να έχει τη μέγιστη αποτελεσματικότητα, που φτάνει μέχρι το 99%, η πρώτη κατηγορία χαπιού θα πρέπει να λαμβάνεται αμέσως μετά την “επικίνδυνη” επαφή, ενώ η δεύτερη κατηγορία χαπιού 12 έως 24 ώρες μετά το πρώτο.

Το χρονικό περιθώριο δράσης είναι 3 ημέρες.

Η αποτελεσματικότητά του όμως μειώνεται με την πάροδο του χρόνου.

Οι έρευνες δείχνουν ότι η λήψη του χαπιού στο πρώτο 24ωρο έχει επιτυχία κατά 95%, στο δεύτερο κατά 85%, ενώ στο τρίτο η αποτελεσματικότητα του μειώνεται στο 60% περίπου.

Οι παρενέργειες του χαπιού της επόμενης ημέρας συνήθως διαρκούν μόνο λίγες ημέρες, μπορεί όμως να είναι αρκετά έντονες.

Η κάθε γυναίκα φαίνεται να τις βιώνει διαφορετικά.

Από μία ήπια, ανεπαίσθητη δυσφορία πως «κάτι γίνεται», έως πολύ έντονα ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:

• Ναυτία / Έμετος,

• Ζάλη/Πονοκέφαλος,

• Κόπωση,

• Ευαισθησία στο Μαστό – Μαστοδυνία,

• Αιμορραγία μεταξύ των περιόδων ή πιο βαριά περίοδο,

• Υπογάστριο/ πυελικό άλγος ή κράμπες περιόδου και

• Διάρροια

Τι πρέπει να γνωρίζετε για την επείγουσα αντισύλληψη:

• Η επιλογή της επείγουσας αντισύλληψης πρέπει να είναι μόνο περιστασιακή.

• Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται όποια και αν είναι η περίοδος του κύκλου που έγινε η επαφή.

• Η επείγουσα αντισύλληψη είναι κατάλληλη για όλες τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας αλλά, σε καμία περίπτωση, δεν μπορεί και δεν πρέπει να αντικαθιστά τις κλασσικές αντισυλληπτικές μεθόδους.

• Όσο πιο σύντομα από την σεξουαλική επαφή χωρίς προστασία χορηγηθεί, τόσο πιο αποτελεσματικά προλαμβάνει μια πιθανή εγκυμοσύνη.

• Μέχρι την έναρξη της επόμενης εμμηνόρροιας, συνιστάται οι σεξουαλικές επαφές να πραγματοποιούνται με χρήση μιας αξιόπιστης μεθόδου μηχανικής αντισύλληψης (προφυλακτικό).

• Εάν η χρήση ενός τέτοιου σκευάσματος προκαλέσει εμετό εντός 3 ωρών, θα πρέπει να ληφθεί άλλο δισκίο και

• Το χάπι της επόμενης ημέρας δεν μπορεί να «διακόψει» μια εγκυμοσύνη που έχει ήδη ξεκινήσει.

Πόσο Ασφαλές Είναι;

Το χάπι της επόμενης ημέρας περιέχει μια γνωστή προγεστερόνη που χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια σε αντισυλληπτικά χάπια.

Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της έχουν τεκμηριωθεί με μελέτες που έγιναν σε μεγάλο αριθμό γυναικών με πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Δεν έχει καμία αντένδειξη και η πιο σοβαρή παρενέργεια του είναι η ναυτία, την οποία μπορείτε να αποφύγετε αν έχετε φάει κάτι πριν τη λήψη του.

Σε περίπτωση που ξεκινήσει τελικά η εγκυμοσύνη, μπορεί να συνεχιστεί κανονικά ανεξάρτητα από τη λήψη του χαπιού.

Ωστόσο, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η μικρή πιθανότητα μιας εξωμήτριας κύησης.

Η εξωμήτρια κύηση μπορεί να συνεχιστεί, παρόλη την εμφάνιση εμμήνου ρύσεως.

Επομένως, δεν συνίσταται για ασθενείς που βρίσκονται σε κίνδυνο εξωμήτριας κύησης (προηγούμενο ιστορικό σαλπιγγίτιδας ή εξωμήτριας κύησης).

Θυμηθείτε:

• Ένας μύθος που κυκλοφορεί είναι ότι το χάπι είναι επικίνδυνο γιατί μπορεί να προκαλέσει στειρότητα.

Κανένας τέτοιος κίνδυνος δεν υπάρχει.

• Η επείγουσα αντισύλληψη δεν επηρεάζει τυχόν ήδη εμφυτευμένο ωάριο (εγκυμοσύνη) και συνεπώς δεν προκαλεί άμβλωση.

• Η καθυστέρηση της λήψης του αυξάνει τον κίνδυνο μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και δεν είναι αποτελεσματικό στο 100% των περιπτώσεων.

Για τον λόγο αυτό, συνιστάται η χρήση ενός τεστ εγκυμοσύνης, εάν δεν έρθει η περίοδος 20 ημέρες μετά από τη λήψη του.

• Πριν πάρετε το χάπι της επόμενης ημέρας θα πρέπει να διαβάσετε τις πληροφορίες για τον τρόπο λήψης στο εσώκλειστο φύλλο οδηγιών στο κουτί του προϊόντος.

• Το χάπι της επόμενης ημέρας δεν αποτελεί ένα κλασικό μέσο αντισύλληψης σε περιπτώσεις τακτικών σεξουαλικών επαφών.

• Ο κίνδυνος των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων παραμένει.

Κυριακή Κοψινού, Γυναικολόγος