Η εγκυμοσύνη διαρκεί 38 βδομάδες και χωρίζεται σε τρία τρίμηνα (1ο, 2ο, 3ο).
Η πρώτη εβδομάδα της εγκυμοσύνης υπολογίζεται από την ημέρα σύλληψης και μπορεί να πιστοποιηθεί με υπερηχογράφημα από την 5η βδομάδα.
Ο γυναικολόγος μπορεί να συμβουλέψει τη γυναίκα για τις αλλαγές που θα επέλθουν στην καθημερινότητά της, όσον αφορά το σωματικό βάρος της, τις συνήθειές της και τη διατροφή της.
Στο 1ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, προγραμματίζονται οι εξετάσεις του προγεννητικού ελέγχου, ώστε να μπορεί ο γυναικολόγος να καθορίσει την απαιτούμενη φαρμακευτική αγωγή (σίδηρος, φυλλικό οξύ, ασβέστιο, βιταμίνες).
Η πρωινή ναυτία και η κούραση αρχίζουν να εμφανίζονται και να εντείνονται λόγω των αυξανόμενων ορμονών.
Στη χρονική αυτή περίοδο γίνεται το υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας και το PAPP-Α test.
Από την αρχή του τριμήνου αυτού, στις περισσότερες των περιπτώσεων, μειώνονται προοδευτικά οι ναυτίες και οι εμετοί.
Στο 2ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης και μέχρι τέλους, πρέπει να γίνονται καθιερωμένες εξετάσεις ανά μήνα, όπως η εξέταση αίματος, η γενική εξέταση ούρων και η μέτρηση σακχάρου του αίματος.
Στο 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, η έγκυος νιώθει έντονη κούραση και αδυναμία.
Η πίεση που ασκεί η διογκωμένη μήτρα, τόσο στο έντερο όσο και στις φλέβες της λεκάνης της εγκύου, δημιουργεί έντονη δυσκοιλιότητα και αιμορροΐδες.
Σημαντική υπερηχογραφική εξέταση στο 3ο τρίμηνο είναι η εξέταση Doppler αγγείων μήτρας και εμβρύου και ελέγχονται τα αποθέματα του πλακούντα σε οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά μέχρι το τέλος της εγκυμοσύνης.
Επίσης, γίνεται καρδιοτοκογράφημα, όπου διαπιστώνεται η κινητικότητα του εμβρύου στη μήτρα αλλά και η δραστηριότητα της μήτρας.
Διαταραχές:
Το ίδιο το έμβρυο παράγει ουσίες οι οποίες ανεβάζουν την πίεση της μητέρας (140/90).
Σε περίπτωση που αυτό συμβεί, είναι απαραίτητη η συχνή επαφή και η παρακολούθηση από το γιατρό.
Η έγκυος θα πρέπει να αποφεύγει τα αλμυρά, διότι προκαλείται κατακράτηση υγρών.
Οι ορμόνες της κύησης, και συγκεκριμένα οι ορμόνες του πλακούντα, αυξάνουν την απορρόφηση γλυκόζης.
Η κύηση διαφοροποιεί τον μεταβολισμό γλυκόζης στην έγκυο.
Ο έλεγχος γίνεται με μια καμπύλη γλυκόζης και είναι απαραίτητος αν η έγκυος είχε παλαιότερα αιφνίδια αποβολή στο α’ ή β’ τρίμηνο της εγκυμοσύνης ή επιπλοκές πριν τον τοκετό χωρίς εμφανή αίτια ή αν αναφέρεται η γέννηση παιδιού με βάρος άνω των 4 κιλών.
Η ινσουλίνη που παράγεται, προκαλεί μακροσωμία στο έμβρυο, το κάνει δηλαδή να μεγαλώνει πιο γρήγορα.
Μια γυναίκα με προϋπάρχοντα διαβήτη διπλασιάζει ή υπέρ πολλαπλασιάζει τη δόση της ινσουλίνης της.
Είναι σημαντικό να αποφεύγονται οι χειρωνακτικές εργασίες και τα βάρη.
Συνιστάται η έγκυος να τρώει ψάρι, κοτόπουλο, γαλοπούλα, νωπά φρούτα και λαχανικά με περιορισμό στα κόκκινα κρέατα, ζυμαρικά και ψωμιά.
Τα γλυκά πρέπει να αποφεύγονται και τα γαλακτοκομικά να περιέχουν 5 ή 10 % λιπαρά.
Είναι αναγκαία η παρακολούθηση της εγκύου από έναν διατροφολόγο.
Προεκλαμψία
Πρόκειται για μία ασθένεια που εμφανίζεται μόνο στη διάρκεια της εγκυμοσύνης με συμπτώματα όπως απότομη αύξηση της αρτηριακής πίεσης, λεύκωμα στα ούρα, υπερβολικό πρήξιμο στα πόδια, στα χέρια και στο πρόσωπο, πονοκέφαλοι, ναυτίες, εμετοί, θολή όραση, πόνοι στην πλάτη και απότομη αύξηση βάρους.
Η προεκλαμψία παρουσιάζεται συνήθως τις τελευταίες εβδομάδες της εγκυμοσύνης, αλλά δεν αποκλείεται να κάνει την εμφάνιση της και νωρίτερα.
Η πιθανότητα εμφάνισής της είναι μεγαλύτερη στην πρώτη εγκυμοσύνη της γυναίκας.
Σε περίπτωση προεκλαμψίας, ο πλακούντας λειτουργεί ανεπαρκώς και το έμβρυο λαμβάνει ελλιπείς ποσότητες αίματος και οξυγόνου από τη μητέρα του.
Αν η ασθένεια είναι σε προχωρημένο στάδιο, τότε το έμβρυο θα πρέπει να γεννηθεί πρόωρα με τεχνητό τοκετό ή καισαρική τομή.
Η προεκλαμψία είναι δύσκολο να προληφθεί, δεδομένου ότι τα αίτια της ασθένειας δεν είναι ακόμα γνωστά.
Ο συστηματικός έλεγχος όμως της αρτηριακής πίεσης και του βάρους είναι πολύ σημαντικός.
Τα συμπτώματα εξαφανίζονται μετά τον τοκετό, αλλά η αγωγή θα πρέπει να συνεχιστεί για λίγες εβδομάδες μέχρι η πίεση της μητέρας να επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα.
Προδρομικός πλακούντας
Είναι η περίπτωση που ο πλακούντας καλύπτει τμηματικά ή εξ’ ολοκλήρου τον τράχηλο.
Μπορεί να διαγνωστεί με υπερηχογράφημα, αλλά η έντονη κολπική αιμορραγία κατά το τρίτο τρίμηνο είναι ένα σοβαρό προειδοποιητικό σημάδι.
Αν η αιμορραγία δεν σταματήσει, τότε το έμβρυο θα πρέπει να γεννηθεί πρόωρα με καισαρική τομή.
Σε περίπτωση που υπάρχει αιμορραγία, συστήνεται στη μητέρα κατάκλιση και ξεκούραση, μέχρι τον τοκετό.
Το κάπνισμα αυξάνει την πιθανότητα αποβολής, αν έχετε προδρομικό πλακούντα.
Αποκόλληση πλακούντα
Πρόκειται για τη μερική ή ολική αποκόλληση του πλακούντα από τη μήτρα.
Αν η μέλλουσα μητέρα έχει κολπική αιμορραγία, πόνους στη μήτρα και δεν αισθάνεται τις κινήσεις του εμβρύου, πρέπει να ειδοποιήσει αμέσως το γιατρό της.
Στην περίπτωση της μερικής αποκόλλησης συστήνεται κατάκλιση και ξεκούραση μέχρι τον τοκετό.
Αν, όμως, έχει αποκολληθεί μεγάλο τμήμα του πλακούντα, θα προκληθεί ακατάσχετη αιμορραγία και το έμβρυο θα πρέπει να γεννηθεί επειγόντως με καισαρική τομή.
Η πιο συχνή αιτία αποκόλλησης είναι η προεκλαμψία.
Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη
Για το λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει συνεχής παρακολούθηση από γυναικολόγο και διατροφολόγο, όποτε κρίνεται απαραίτητο, ώστε να υπάρχει η σωστή καθοδήγηση και φυσικά να γίνονται όλες οι απαραίτητες εξετάσεις.
Ίριδα Μελεμενή, Φαρμακοποιός, MSc
www.y-o.gr
