Όταν ακούμε τη λέξη προβιοτικά, συνήθως σκεφτόμαστε πρώτα το γιαούρτι.
Το γιαούρτι προσφέρεται συχνά ως τρόφιμο για την υγεία και θεωρείται μια καλή πηγή προβιοτικών βακτηρίων για τη βελτίωση της πέψης και της ανοσοποιητικής λειτουργίας.
Υπάρχει βεβαίως κάποια αλήθεια σε αυτό, αλλά δεν είναι ολόκληρη η αλήθεια αυτή…
Το γιαούρτι περιέχει πράγματι προβιοτικά βακτήρια, αλλά αυτό δεν αρκεί για να μας προστατέψει όσο εμείς νομίζουμε…
Τι ορίζουμε ως «προβιοτικό» και που το βρίσκουμε;
Τα λεγόμενα προβιοτικά είναι ουσιαστικά τα «φιλικά» βακτήρια που παρέχουν πολλά οφέλη στην υγεία μας (συμμετέχοντας στην πέψη, στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στην παραγωγή ορμονών, βιταμινών, κ.λπ.).
Υποστηρίζοντας τον υπάρχοντα πληθυσμό καλών βακτηρίων του σώματός μας, προάγουμε τη διατήρηση της υγείας του οργανισμού μας.
Τα προβιοτικά τα συναντάμε, πέρα από τη μικροχλωρίδα του οργανισμού μας και σε μια σειρά από ζυμωμένα τρόφιμα, όπως το γιαούρτι, το κεφίρ, κ.λπ., αλλά και σε συμπληρώματα διατροφής.
Γιατί όμως είναι τόσο αναγκαία τα προβιοτικά και ειδικά κατά τη λήψη αντιβιοτικών φαρμάκων;
Πρώτα, μια γρήγορη ανασκόπηση!
Το έντερο μας φιλοξενεί τρισεκατομμύρια μικροοργανισμών που περιλαμβάνουν τόσο καλούς όσο και κακούς μικροοργανισμούς.
Τα «καλά» βακτήρια διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της γενικότερης υγείας μας, όπως αναφέραμε.
Υποστηρίζοντας το γαστρεντερικό μας περιβάλλον με την πρόσληψη καλών βακτηρίων (προβιοτικών) στο πεπτικό μας σύστημα, βοηθάμε στο να διατηρηθούν αυτά τα βακτήρια σε καλή κατάσταση, γεγονός που σημαίνει ότι μπορούν να επιτελέσουν τον σκοπό τους σωστά.
Τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα που σκοτώνουν συγκεκριμένα είδη βακτηρίων ή εμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό και την ανάπτυξή τους.
Παρόλο που στοχεύουν στην καταπολέμηση κάποιου παθογόνου μικροοργανισμού, καταστρέφουν παράλληλα και τη μικροχλωρίδα («φιλικά» βακτήρια) του εντέρου, του κόλπου, του στοματικού βλεννογόνου, κ.ά.
Συνεπακόλουθα, τα βακτήρια του εντέρου δεν μπορούν να προστατέψουν σε λοιμώξεις από παθογόνα.
Η μείωση του πληθυσμού των φιλικών βακτηρίων, ευνοεί την ανάπτυξη και τελικά την επικράτηση παθογόνων βακτηρίων, με πιθανό συνεπακόλουθο τη δημιουργία φλεγμονών στο έντερο, τη διάρροια, κολπικές μυκητιάσεις, και άλλες διαταραχές.
Τα προβιοτικά, αναμφισβήτητα, μπορούν να προλάβουν, ακόμα και να αντιμετωπίσουν, τις προκαλούμενες από αντιβίωση παρενέργειες.
Ανταγωνίζονται τους παθογόνους μικροοργανισμούς, για την τροφή και τον εποικισμό της γαστρεντερικής οδού και εμποδίζουν, επιπλέον, την ανάπτυξή «κακών» βακτηρίων, παράγοντας «αντιμικροβιακές» ουσίες.
Για τον λόγο αυτό, η χορήγησή τους αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της αντιβιοτικής θεραπείας, καθώς για την αποκατάσταση της ισορροπίας της μικροχλωρίδας, μπορεί να χρειαστούν ακόμη και μήνες!
Γιατί το γιαούρτι ΔΕΝ θεωρείται επαρκές για κάλυψη όταν θέλουμε να αναπληρώσουμε ή να διατηρήσουμε τη φυσιολογική χλωρίδα του οργανισμού;
Το γιαούρτι είναι ένα εξαιρετικό φαγητό για την υγεία με πολλά θρεπτικά οφέλη.
Είναι ευρέως γνωστό ως ένα «προβιοτικό φαγητό» – και ναι, περιέχει πραγματικά προβιοτικά βακτήρια ως αποτέλεσμα της διαδικασίας ζύμωσης.
Ωστόσο, ενώ το γιαούρτι μπορεί να προσφέρει οφέλη για την υγεία σε κάποιο βαθμό, απλά δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μια αποτελεσματική πηγή προβιοτικών.
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους το γιαούρτι δεν ανταποκρίνεται στην ποιότητα των συμπληρωμάτων διατροφής με προβιοτικά που θα ωφελήσουν πραγματικά το έντερό μας:
– Άγνωστος αριθμός και είδη των οργανισμών που περιέχονται:
Κάθε γιαούρτι περιέχει Lactobacillus bulgaricus και Streptococcus thermophilus, αλλά τα υπόλοιπα στελέχη στο γιαούρτι μας δεν είναι τυποποιημένα με τον ίδιο τρόπο που τα προβιοτικά των συμπληρωμάτων διατροφής είναι.
Μπορούν ή δεν μπορούν να περιλαμβάνουν διάφορες μορφές Lactobacillus, Bifidobacterium ή ακόμα και ζυμομύκητες.
Κάθε είδος και στέλεχος προβιοτικών βακτηρίων έχει τον δικό του μοναδικό ρόλο που επιτελεί στο σώμα μας.
Είναι αδύνατον ένα γιαούρτι να περιέχει την αναγκαία αυτή ποικιλία.
– Μη προσδιορισμένη δραστικότητα του προϊόντος:
Τα προβιοτικά συμπληρώματα διατροφής είναι προσεκτικά τυποποιημένα ώστε να περιέχουν ορισμένες ποσότητες κάθε στελέχους βακτηρίων.
Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να μειώσουμε ή να αυξήσουμε τη δόση ανάλογα με τις ανάγκες.
Για παράδειγμα, αν ξεκινήσουμε τη λήψη αντιβιοτικών, ίσως διαπιστώσουμε ότι ο διπλασιασμός της ημερήσιας δόσης προβιοτικών θα συμβάλλει στη μείωση των παρενεργειών της πέψης.
Χαρακτηριστικό που δεν υπάρχει στο γιαούρτι.
– Περιέχουν ζάχαρη:
Πολλά από τα προϊόντα γιαουρτιού που θα βρούμε στα σούπερ μάρκετ δεν είναι και τόσο… υγιεινά τρόφιμα.
Περιέχουν προστιθέμενη ζάχαρη, σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης και άλλα ανεπιθύμητα συστατικά που μπορεί να έχουν περισσότερο επιζήμια επίδραση στο έντερό μας.
Τα στελέχη των προβιοτικών βακτηρίων σε αυτά τα προϊόντα γιαουρτιού υποτίθεται ότι ωφελούν σε συνθήκες όπως η δυσπεψία και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, αλλά η υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα μπορεί τελείως να ακυρώσει αυτά τα οφέλη.
– Μη βιωσιμότητα των αναγκαίων προβιοτικών στελεχών:
Το γιαούρτι μπορεί να περιέχει πολλά προβιοτικά βακτήρια, αλλά πόσα από αυτά θα επιβιώσουν στο πέρασμα από το περιβάλλον στομάχου;
Το στομάχι μας είναι ένα πολύ όξινο περιβάλλον και αυτή η οξύτητα είναι ένα κρίσιμο κομμάτι της πέψης και της επιβίωσης αυτών των φιλικών οργανισμών.
Αυτή η οξύτητα θα καταστρέψει τη συντριπτική πλειοψηφία των προβιοτικών βακτηρίων.
Στα προβιοτικά συμπληρώματα διατροφής, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τεχνολογίες όπως οι κάψουλες καθυστερημένης απελευθέρωσης και τα δισκία απελευθέρωσης συγκεκριμένου χρόνου, τα οποία προστατεύουν τα βακτηρίδια κατά το ταξίδι τους στο στομάχι, μέχρι να φτάσουν στο έντερο όπου και θα απελευθερωθούν ανεπηρέαστα από το όξινο περιβάλλον του στομάχου.
Η λύση για την ορθή και ολοκληρωμένη αναπλήρωση και διατήρηση του μικροβιώματος:
Συμπερασματικά, η κατανάλωση γιαουρτιού, αν και ασφαλώς ωφέλιμη για την υγεία μας, μπορεί να μην προσφέρει την ώθηση στη χλωρίδα του εντέρου που νομίζαμε ότι θα μπορούσε να δώσει.
Ακόμα και τα γιαούρτια με τις «ζωντανές και δραστικές καλλιέργειες» δυσκολεύονται να δώσουν αυτά τα βακτήρια με ασφάλεια στα έντερό μας και υπάρχει ανεπαρκής έλεγχος των στελεχών και των ποσοτήτων βακτηρίων που αυτά περιέχουν.
Ενώ σίγουρα αξίζει να τρώμε γιαούρτι ως ένα υγιεινό σνακ και μια καλή πηγή πρωτεΐνης, είναι πολύ καλύτερο να πάρουμε την καθημερινή μας δόση προβιοτικών από ένα ποιοτικό συμπλήρωμα διατροφής.
Κωνσταντίνος Κωστάκης, Φαρμακοποιός
www.y-o.gr
