Η Covid-19 έχει αναδείξει νέες θεωρίες συνωμοσίας που στοχεύουν ιδίως στη χρήση μάσκας και τον εμβολιασμό.
Εάν και το φαινόμενο δεν είναι πρόσφατο, παραμένει ανησυχητικό σε ένα πλαίσιο όπου η κρίση υγείας αναδεικνύει έντονη δυσπιστία στους θεσμούς.
Από την αρχή της πανδημίας Covid-19, οι διαμαρτυρίες και οι θεωρίες συνωμοσίας πολλαπλασιάστηκαν στα κοινωνικά δίκτυα, αλλά και στις τηλεοράσεις.
Έτσι, η εγκατάλειψη των γιατρών και των υγειονομικών αρχών της χρήσης υδροξυχλωροκίνης για τη θεραπεία ασθενών με Covid-19, εμπίπτει σε θεωρία συνωμοσίας μεταξύ κρατών και των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών, με στόχο να ευνοηθούν όπως ισχυρίζονται τα φάρμακα με πολύ υψηλές τιμές.
Επίσης υποστηρίζουν ότι η χρήση μάσκας, εκτός από το γεγονός ότι είναι άχρηστη ή ακόμη και επικίνδυνη για την υγεία, στοχεύει μόνο να δοκιμάσει τους πληθυσμούς προκειμένου να δημιουργήσει μια νέα παγκόσμια τάξη.
Όσον αφορά τα εμβόλια, διαδίδουν ότι περιέχουν νανοσωματίδια ή μικροτσίπ που συνδέονται με το 5G, καθιστώντας δυνατή την παρακολούθηση και τον έλεγχο κάθε πολίτη.
Αυτές οι θεωρίες δεν βασίζονται σε επιστημονικά ή πολιτικά δεδομένα. Από την άλλη πλευρά, όλοι όσοι τα μοιράζονται έχουν κοινά χαρακτηριστικά.
Δυσπιστία στα θεσμικά όργανα…
Οι θεωρίες συνωμοσίας είναι ένα φαινόμενο που εξελίσσεται όλο και περισσότερο και επηρεάζει κοινωνικές τάξεις διαφορετικές από το κοινωνικό αρχέτυπο.
Πρέπει να διακρίνουμε δύο προφίλ: αυτούς που είναι νέοι και έχουν επίπεδο σπουδών λυκείου, και τους leader opinion, που είναι πιο ηλικιωμένοι και ανήκουν σε υψηλότερες επαγγελματικές και κοινωνικές κατηγορίες.
Οι τελευταίοι νομιμοποιούν τις θεωρίες που ασπάζονται οι νεότεροι.
Οι συνωμότες έχουν ένα άλλο κοινό χαρακτηριστικό: τη δυσπιστία τους για τους πολιτικούς θεσμούς, παρατηρούν οι ερευνητές.
Επομένως, αυτή η θεσμική δυσπιστία δεν χρονολογείται πριν από ένα χρόνο, είναι παλαιότερη.
Σε αυτό το πλαίσιο, η κρίση στην υγεία αντιπροσωπεύει έναν τρομερό καταλύτη για θεωρίες συνωμοσίας, όταν η δυσπιστία αντικαθιστά την επιστήμη.
Δυσπιστία… και προς τους επιστήμονες
Η επιδημία Covid-19 έχει πράγματι αναδείξει μια έντονη δυσπιστία στους επιστήμονες.
Οι αντιπαραθέσεις σχετικά με τα φάρμακα, τα μέτρα υγείας ή τα εμβόλια, καθώς και οι αντιφάσεις μεταξύ γιατρών που ακολουθούν ο ένας τον άλλον σχεδόν κάθε μέρα, έχουν δημιουργήσει αμφιβολίες για τα επιστημονικά δεδομένα.
Και τα κοινωνικά δίκτυα δεν είναι τα μόνα υπεύθυνα για αυτήν την κατάσταση. Τα μέσα ενημέρωσης διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη αυτών των φαινομένων συνωμοσίας, διεξάγοντας προκλητικά debates στις τηλεοράσεις.
Αυτό είχε επιπτώσεις στην εμπιστοσύνη των ανθρώπων προς στους επιστήμονες. Σύμφωνα με έρευνες στην Ευρώπη, στην αρχή της κρίσης, το επίπεδο εμπιστοσύνης ήταν 90%, ενώ τώρα ανέρχεται στο 70%.
Η ανάλυση των πλέον σκεπτικιστικών, που είναι εναντίων των επιστημόνων, υποστηρίζει σαφώς ότι η επιστημονική θέση των τελευταίων, συνάδει εν μέρει με αυτή των θεσμών.
Η πανδημία Covid-19 θα μπορούσε να ενθαρρύνει αυτό το κίνημα, μόνο αν θέσει το εν λόγω κατεστημένο σε θέση να χτυπήσει και να αποτύχει μπροστά σε μια άνευ προηγουμένου κρίση.
Ένας φαύλος κύκλος
Αυτή η πρακτικά γενικευμένη δυσπιστία έχει συνέπειες στις πολιτικές αποφάσεις. Η καθιέρωση περιορισμών και απαγόρευσης κυκλοφορίας, συνοδεύεται στα περισσότερα κράτη της Ευρώπης με τη θέσπιση πιστοποιητικών και αστυνομικών ελέγχων.
Ένα άλλο παράδειγμα που ενέτεινε αυτή την κατάσταση είναι και η υπέρβαση των προφυλάξεων που έλαβαν ορισμένες κυβερνήσεις για ορισμένα εμβόλια κατά της Covid-19, δεδομένης της δυσπιστίας των ανθρώπων για την ασφάλεια των νέων εμβόλια.
Αυτό δεν συνέβη όμως σε πολλές χώρες, ιδίως στις σκανδιναβικές. Οι κυβερνήσεις τους βασίστηκαν στην υπευθυνότητα των πολιτών και στις συστάσεις, αντί της επιβαλλόμενης δράσης.
Όταν υπάρχει υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης στην ατομική ευθύνη, οι δράσεις παρακολουθούνται καλύτερα, το ποσοστό θανάτων είναι χαμηλότερο και το ποσοστό ικανοποίησης στην κυβέρνηση είναι υψηλότερο.
Είναι εξαιρετικά δύσκολο να βγούμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο. Ποιες είναι οι λύσεις; Είναι πάνω απ ‘όλα πολιτικές γιατί, τελικά, η δημοκρατία υποφέρει από αυτήν την κατάσταση.
Η μη εμπιστοσύνη στους θεσμούς υπήρχε πριν από την κρίση της υγείας, αλλά επιδεινώθηκε από αυτήν.
Η πρόκληση είναι να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα επιβλαβή αποτελέσματα αυτής της κατάστασης σε «συνηθισμένες» περιόδους, εκτός της κρίσης.
Αντι-εμβολιαστικό κίνημα
Υπάρχουν δύο τύποι κοινού: αυτοί που είναι κατά των εμβολίων και οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι είναι δύσκολο να τους πείσουμε με επιχειρήματα και τα απρόθυμα άτομα, που αναρωτιούνται για τους κινδύνους που θα έχουν με τον εμβολιασμό.
Ευτυχώς με αυτούς τους τελευταίους, είναι δυνατόν να έχουμε διάλογο και τελικά να τους πείσουμε με λογικά επιχειρήματα.
