Το εμβόλιο είναι ένα βιολογικό προϊόν, ικανό να προσφέρει ανοσία στον οργανισμό έναντι σε κάποιο παθογόνο μικροοργανισμό, είτε πρόκειται για βακτήριο είτε πρόκειται για ιό.
Το εμβόλιο συνήθως περιέχει έναν νοσογόνο παράγοντα που ευθύνεται για μια ασθένεια.
Το ανοσοποιητικό σύστημα τον αναγνωρίζει ως ξένο εισβολέα, κινητοποιείται για να τον καταστρέψει και τον «θυμάται», ώστε, σε περίπτωση μόλυνσης, να είναι πολύ πιο εύκολη η καταστροφή του συγκεκριμένου νοσογόνου παράγοντα.
Έτσι επιτυγχάνεται η ανοσία μέσω του εμβολιασμού.
Δράση εμβολίων
Για να κατανοήσουμε πώς δρουν τα εμβόλια, πρέπει να δούμε αρχικά τον τρόπο με τον οποίο το σώμα αντιμετωπίζει τις ασθένειες.
Όταν μικροοργανισμοί, όπως βακτηρίδια και ιοί, εισέρχονται στον οργανισμό, επιτίθενται στα κύτταρα και πολλαπλασιάζονται.
Η εισβολή αυτή λέγεται λοίμωξη.
Οι λοιμώξεις είναι αυτές που προκαλούν την ασθένεια και το ανοσοποιητικό σύστημα αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις με διάφορους τρόπους.
Την πρώτη φορά που το σώμα έρχεται σε επαφή με ένα μικρόβιο, χρειάζεται μερικές μέρες μέχρι να παραχθούν όλα τα κύτταρα που χρησιμοποιεί για να αντιμετωπίσει τη λοίμωξη.
Μετά τη λοίμωξη, το ανοσοποιητικό σύστημα αποκτά «μνήμη» απέναντι στον παράγοντα που την προκάλεσε.
Το σώμα διατηρεί μερικά Τ-λεμφοκύτταρα, που λέγονται κύτταρα μνήμης, τα οποία ενεργοποιούνται αν ο ίδιος μικροοργανισμός εισέλθει στον οργανισμό στο μέλλον.
Στη συνέχεια ενεργοποιούνται τα Β-λεμφοκύτταρα και παράγουν αντισώματα άμεσα.
Τα εμβόλια προκαλούν ανοσία ομοιάζοντας μία λοίμωξη.
Η λοίμωξη όμως αυτή δεν προκαλεί νόσηση, ωστόσο ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα για να παραχθούν Τ-λεμφοκύτταρα και αντισώματα.
Το σώμα λοιπόν, όταν αυτή η «λοίμωξη» παρέλθει, έχει σχηματίσει πια Τ-λεμφοκύτταρα μνήμης και Β-λεμφοκύτταρα, ειδικά για να αντιμετωπίσουν το μικρόβιο αν εισέλθει στον οργανισμό στο μέλλον.
Ωστόσο, συνήθως χρειάζονται μερικές εβδομάδες από τον εμβολιασμό μέχρι να ολοκληρωθεί η παραγωγή των λεμφοκυττάρων.
Υπάρχουν λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού στις οποίες συμπεριλαμβάνονται απλές ιώσεις, όπως το κοινό κρυολόγημα που εκδηλώνεται συνήθως με συνάχι, αλλά υπάρχουν και άλλες ιώσεις, όπως η γρίπη, η οποία είναι σοβαρότερη πάθηση και προκαλείται από τον ιό της γρίπης.
Η γρίπη είναι σοβαρή νόσος, ιδιαίτερα επικίνδυνη για όσους ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου.
Το έτος 2015-2016, 197 άτομα στην Ελλάδα έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της γρίπης.
Από αυτούς, περίπου το 80% ανήκαν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, και δεν είχαν εμβολιαστεί.
Αντιγριπικό εμβόλιο
Σύμφωνα με την τελευταία εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας, το αντιγριπικό εμβόλιο οφείλουν να κάνουν οι λεγόμενες ομάδες υψηλού κινδύνου, δηλαδή:
– Όσοι είναι άνω των 60 ετών.
– Άτομα ανεξαρτήτως ηλικίας με νοσήματα, όπως άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες, καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές, ανοσοκαταστολή για οποιοδήποτε λόγο, μεταμόσχευση οργάνων, σακχαρώδη διαβήτη και λοιπά χρόνια νοσήματα του μεταβολισμού και χρόνια νεφρική νόσο.
– Νευρομϋικά νοσήματα.
– Έγκυες σε οποιοδήποτε στάδιο της εγκυμοσύνης τους, λεχωίδες και θηλάζουσες.
– Άτομα με νοσηρή παχυσαρκία.
– Παιδιά που βρίσκονται σε αγωγή με χρόνια λήψη ασπιρίνης, για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης συνδρόμου Reye εξαιτίας της γρίπης.
– Όσοι έρχονται σε επαφή με βρέφη <6 μηνών.
– Προσωπικό και οικότροφοι εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.α.
– Όσοι εργάζονται σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας.
Τα απαραίτητα εμβόλια:
– Εμβόλιο τετάνου-διφθερίτιδας (Td)
– Εμβόλιο τετάνου-διφθερίτιδας-ακυτταρικό κοκκύτη (TdaP)
– Εμβόλιο ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς (MMR)
– Εμβόλιο ανεμοβλογιάς (VAR)
Γυναίκες και άνδρες άνω των 60 ετών
Όλα τα παραπάνω και επιπλέον:
– Εμβόλιο γρίπης: Μία δόση ετησίως, στην αρχή της περιόδου (συνήθως τον Οκτώβριο).
– Εμβόλιο έρπητα ζωστήρα.
Γυναίκες και άνδρες άνω των 65 ετών
– Συζευγμένο εμβόλιο πνευμονιόκοκκου (PCV13)
– Απλό πολυσακχαριδικό εμβόλιο πνευμονιόκοκκου (PPSV23)
Από τον Αναστάσιο Πέτσα, Φαρμακοποιό
www.y-o.gr
