Σύνδρομο Τυφλής Έλικας

Η φυσιολογική συγκέντρωση βακτηρίων στο λεπτό έντερο είναι περίπου 105/mL.

Οι μηχανισμοί οι οποίοι περιορίζουν τους βακτηριακούς πληθυσμούς περιλαμβάνουν την συνεχή ροή των εντερικών περιεχομένων, την γαστρική οξύτητα, την τοπική επίδραση των ανοσοσφαιρινών και την αποτροπή της παλλινδρόμησης των περιεχομένων του παχέος εντέρου από την ειλεοκολική βαλβίδα.

Η διαταραχή οποιουδήποτε από αυτούς τους μηχανισμούς μπορεί να οδηγήσει στην υπερανάπτυξη των βακτηρίων και σε σύνδρομο τυφλής έλικας. Οι συμφύσεις, τα εκκολπώματα, τα συρίγγια και τα απενεργοποιημένα τμήματα του εντέρου μπορούν να επιτρέψουν τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων.

Συμπτώματα και Σημεία

Αυτή η οντότητα είναι σπάνια και εκδηλώνεται κλινικά με στεατόρροια, διάρροια, κοιλιακό πόνο, έλλειψη βιταμινών, νευρολογικά συμπτώματα, αναιμία και απώλεια βάρους.

Η στεατόρροια είναι το αποτέλεσμα της βακτηριακής αποσύζευξης και αφυδροξυλίωσης των χολικών αλάτων στο κεντρικό λεπτό έντερο. Τα αποσυζευγμένα χολικά άλατα έχουν υψηλότερη μικκυλιακή συγκέντρωση και ο σχηματισμός μικκυλίων είναι ανεπαρκής να διαλύσει το λαμβανόμενο λίπος ώστε να το προετοιμάσει για απορρόφηση.

Η παρουσία μερικώς αφομοιωμένων τριγλυκεριδίων στον τελικό ειλεό αναστέλλει την εντερική κινητικότητα. Ωστόσο τα μη απορροφημένα λιπαρά οξέα εισέρχονται στο παχύ έντερο και εκεί αυξάνουν την καθαρή έκκριση νερού και ηλεκτρολυτών, και έτσι προκαλείται διάρροια.

Η υπασβεστιαιμία προκαλείται λόγω του ότι το ασβέστιο είναι συνδεδεμένο με τα μη απορροφημένα λιπαρά οξέα στον εντερικό αυλό. Η μακροκυτταρική αναιμία προκαλείται δευτερογενώς λόγω δυσαπορρόφησης της Β₁₂, κυρίως διότι καταναλώνεται από τα αναερόβια βακτήρια.

Η ανεπάρκεια της Β₁₂ προκαλεί επίσης νευρολογικά συμπτώματα λόγω της απομυελίνωσης των οπίσθιων και πλαγίων στηλών του νωτιαίου μυελού.

Η δυσαπορρόφηση των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών οφείλεται μερικώς στον βακτηριακό καταβολισμό και μερικώς στην διαταραγμένη απορρόφηση αυτών των θρεπτικών στοιχείων λόγω της άμεσης βλάβης του βλεννογόνου του λεπτού εντέρου. Όλοι αυτοί οι μηχανισμοί συμβάλλουν στην υποθρεψία.

Η ποσοτική καλλιέργεια υλικού από το ανώτερο λεπτό έντερο είναι χρήσιμη αν γίνει με τον σωστό τρόπο. Βακτηριακός αριθμός μεγαλύτερος από 10⁵/mL είναι γενικά μη φυσιολογικός.

Οι ενδοσκοπικές βιοψίες του δωδεκαδακτύλου μπορεί να είναι χρήσιμες σε ασθενείς με υποψία δυσαπορρόφησης του λεπτού εντέρου. Οι εργαστηριακές εξετάσεις αποκαλύπτουν διαταραγμένη απορρόφηση της από του στόματος λαμβανόμενης Β₁₂ (Shillingtest), D-ξυλουλόξης και ¹⁴Cτριολεΐνης.

Θεραπεία

Η χειρουργική θεραπεία της υποκείμενης νόσου διενεργείται όποτε είναι δυνατό. Αν δεν υπάρχει χειρουργική αιτιολογία του συνδρόμου της τυφλής έλικας, η θεραπεία συνιστάται σε αντιβίωση ευρέως φάσματος και φάρμακα για τον έλεγχο της διάρροιας.

Μπορεί να είναι αναγκαία η χρήση διάφορων αντιβιοτικών στη σειρά, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των καλλιεργειών και την απάντηση στη θεραπεία. Η ζημιά στα εντεροκύτταρα φαίνεται ότι είναι αναστρέψιμη με την θεραπεία.

Μαριόλης Σαψάκος Θεόδωρος
Γενικός Χειρουργός – www.drmariolis.gr  
www.y-o.gr