Τώρα το καλοκαίρι αναζητούμε μία αποτελεσματική και ασφαλή προστασία από τα κουνούπια και ιδιαίτερα για τα παιδιά μας!
Ποια έντομα μας ενοχλούν συχνά το καλοκαίρι στην Ελλάδα.
Κυρίως τα αιματοφάγα έντομα, όπως τα κουνούπια, ιδιαίτερα όταν βρισκόμαστε σε περιοχές με λιμνάζοντα νερά και πιο σπάνια οι ψύλλοι και οι κοριοί που ενοχλούν παράλληλα και τα κατοικίδια ζώα μας (γάτες, σκύλους).
Τα έντομα αυτά με το τσίμπημα προκαλούν στο δέρμα εξάνθημα με κνησμό στο σημείο του τσιμπήματος.
Επίσης συχνά είναι και τα τσιμπήματα από μέλισσες, σφήγκες και λιγότερο συχνά βέβαια αυτά από αράχνες και σκορπιούς, που προκαλούν με το τσίμπημα σοβαρότερες επιπτώσεις στο δέρμα, όπως οίδημα, έντονη φλεγμονή με εξάνθημα, κνησμό, αίσθημα καύσου και πόνο.
Οι σωστή πρόληψη
Στην Ελλάδα όπως και σε όλη την Ευρώπη, τα τσιμπήματα από έντομα προκαλούν συνήθως ήπιες φλεγμονές. Γενικά, ιδιαίτερα στην εξοχή, πρέπει να πάρουμε τις κάτωθι προφυλάξεις:
- Το βράδυ να μην αφήνουμε φώτα ανοικτά με ανοικτά παράθυρα, κυρίως στο δωμάτιο του ύπνου.
- Να χρησιμοποιούμε μια κουνουπιέρα ή σίτες στα παράθυρα.
- Το βράδυ να φοράμε ρούχα καλυπτικά κυρίως στα πόδια και μπράτσα.
- Να μην περπατάμε με γυμνά πόδια.
- Να μην αφήνουμε έκθετα στο χώρο γλυκούς χυμούς και τρόφιμα.
- Να αποφεύγουμε να φοράμε «γλυκά» αρώματα που ελκύουν τις μέλισσες και σφήγκες και να μην κάνουμε απότομες κινήσεις παρουσία τους.
- Σε περίπτωση μαζικής επίθεσης από μέλισσες και σφήγκες να απομακρυνθούμε άμεσα, καλύπτοντας το πρόσωπο και αν γίνεται να ρίξουμε πάνω μας νερό.
- Σε περίπτωση ύπαρξης ψύλλων ή κοριών στους χώρους, είναι απαραίτητος ο ψεκασμός τους με εντομοκτόνα σπρέι και να κλεισθούν για τουλάχιστον 6 ώρες.
Οι συνήθεις μορφές των εντομοαπωθητικών
Τα προϊόντα αυτά είναι απαραίτητα σε περιοχές με έντονη παρουσία αιματοφάγων εντόμων, όπως τα κουνούπια και υπάρχουν συνήθως στις εξής γαληνικές μορφές:
- Sprays, που είναι πρακτικά για το σώμα και τα ρούχα.
- Κρέμες και Gels κατάλληλα για το πρόσωπο.
- Λοσιόν και γαλακτώματα για τα παιδιά.
- Sticks ή roll-on.
- Βραχιολάκια εμποτισμένα με δραστικά εντομοαπωθητικά.
- Patchs εμποτισμένα με κιτρονέλλα που εφαρμόζονται κατ’ ευθεία στο δέρμα ή στα ρούχα, κατάλληλα για μικρά παιδιά και εγκύους.
- Διαχεόμενα στο περιβάλλον εντομοαπωθητικά με ή χωρίς ηλεκτρική συσκευή, με βάση τις πυρεθρίνες.
Όποια και αν είναι η μορφή τους, να αποφεύγεται η επαφή τους με ερεθισμένο ή τραυματισμένο δέρμα ή βλεννογόνους.
Τα κυριότερα δραστικά εντομοαπωθητικά μόρια
Τα εντομο-απωθητικά δρούν στα κύτταρα όσφρησης των εντόμων. Αποπροσανατολίζουν έτσι το έντομο, εμποδίζοντας το να εντοπίσει τη λεία του, δηλαδή να μας τσιμπήσει.
Διακρίνουμε δύο κατηγορίες μορίων:
- Τα Φυσικά
Πρόκειται για φυσικά αιθέρια έλαια με βάση τη κιτρονέλλα και τη λεβάντα που περιέχουν τερπένια, αλδεϋδες και φαινόλες. Επειδή πρόκειται για πτητικά συστατικά, η ζώνη δράσης τους είναι εκτενής στο περιβάλλον, αλλά μικρής διάρκειας.
Όσο για την εντομο-απωθητική τους δύναμη είναι 10 φορές μικρότερη από αυτή του dimethylphtalate.Επίσης υπάρχει η πιθανότητα αλλεργικών αντιδράσεων του τύπου έκζεμα εξ’ επαφής ή φωτοευαισθησίας.
Εν τούτοις αυτά τα συστατικά χρησιμοποιούνται συχνά σε μορφή Patchs, κυρίως για μικρά παιδιά και εγκύους, όπου τα χημικά εντομο-απωθητικά θα πρέπει να αποφεύγονται.
Η κιτριοδιόλη από το εκχύλισμα ευκαλύπτου, φαίνεται να παρουσιάζει μια δράση συγκριτική του diethylmethylbenzalmide (DEET), κυρίως για έντομα των τροπικών χωρών που προκαλούν τον κίτρινο πυρετό.
- Τα Συνθετικά
Το DEET (ΑUTAN/Bayer) είναι από τα παλαιότερα εντομοαπωθητικά και παραμένει από τα πλέον αποτελεσματικά για τα αιματοφάγα έντομα, όπως τα κουνούπια. Εν τούτοις θεωρείται επικίνδυνο για τοξικότητα και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε υψηλές ποσοστιαίες αναλογίες (όχι πάνω από 15-18%), ούτε πολύ συχνά και φυσικά να αποφεύγεται παντελώς σε μικρά παιδιά και εγκύους.
Η ethylhexanediol (EHD) δεν είναι τόσο αποτελεσματική και συχνά συνδυάζεται με άλλα εντομο-απωθητικά, το ίδιο και το Dimethylphtalate (DMP).
Το N-butyl,N-acetyl-3-ethylaminopropionate (35/35) είναι το πλέον χρησιμοποιούμενο στην Ευρώπη σε περιεκτικότητες 12%.
Η αποτελεσματικότητα του εντομοαπωθητικού εξαρτάται από τη περιεκτικότητα και από τη φύση του δραστικού του μορίου. Όσο μεγαλύτερη περιεκτικότητα, τόσο η διάρκεια δράσης του παρατείνεται. Ορισμένες εμπορικές συνθέσεις περιέχουν ένα συνδυασμό δραστικών μορίων που δρούν συνεργιστικά.
Η επιλογή δε του εντομοαπωθητικού θα πρέπει να γίνει βάσει του πληθυσμού των κουνουπιών της περιοχής. Συνήθως για την Ελλάδα τα ήπια φυσικά εντομοαπωθητικά επαρκούν, αν ανανεώνονται κάθε 1.30’ – 3 ώρες το ανώτερο, διότι η εφίδρωση από το δέρμα μας, η τριβή με τα ρούχα και η υγρασία του περιβάλλοντος μειώνουν τη διάρκεια δράσης τους.
Ειδικά για τις εγκύους πρέπει να αποφεύγονται τα χημικά, λόγω κινδύνου τοξικότητας και τερατογέννεσης. Επίσης η κιτρονέλλα σε Spray ή σε μαντιλάκια, όπως και όλα τα αιθέρια έλαια, μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις όταν εφαρμόζονται κατ’ ευθεία πάνω στο δέρμα.
Γι’ αυτό σε αυτές τις περιπτώσεις καθώς και στα μικρά παιδιά και βρέφη, πιο ασφαλή είναι τα Patchs πάνω στα ρούχα καθώς και οι κουνουπιέρες στο κρεβάτι για τον ύπνο
Η αγωγή μετά το τσίμπημα
Τα τσιμπήματα από κουνούπια συνήθως προκαλούν ήπια φλεγμονή τοπικά, με ελαφρύ κνησμό που μετά από λίγο διάστημα περνάει. Αν τα τσιμπήματα όμως είναι πολλαπλά, ένα αντιισταμινικό τοπικό ή μια καταπραϋντική κρέμα είναι απαραίτητα.
Αν πάλι έχουμε τσίμπημα από άλλα έντομα που προκαλούν σοβαρότερες και επίπονες βλάβες, τότε, αφού καθαρίσουμε τη βλάβη τοπικά με ένα αντισηπτικό, χρησιμοποιούμε ένα αντιισταμινικό ή ένα αναισθητικό τοπικό.
Αν ο κνησμός είναι επίμονος και επίπονος και εάν η βλάβη παρουσιάζει οίδημα και έντονη ερυθρότητα, ένα τοπικό αντιφλεγμονώδες 2-3 φορές την ημέρα είναι απαραίτητο, μέχρι την υποχώρηση των συμπτωμάτων. Φυσικά σε αλλεργικά άτομα ή από του στόματος αντιισταμινική αγωγή είναι απαραίτητη σε συνδυασμό με τη τοπική θεραπεία.
