Το μελάνωμα είναι ένας από τους λίγους καρκίνους που μπορείτε να εντοπίσετε νωρίς.
Είναι αποτέλεσμα κακοήθους αλλαγής ελιάς ή κηλίδας του δέρματος, μπορεί όμως να αναπτυχθεί και στο υγιές δέρμα.
Το μελάνωμα θεωρείται το κακοηθέστερο νεόπλασμα, όχι μόνο του δέρματος αλλά και όλων των υπόλοιπων οργάνων του σώματος.
Είναι η όγδοη πιο συχνή κακοήθεια στον άνθρωπο και είναι συχνότερη τους άνδρες.
Μελάνωμα μπορεί να εμφανισθεί οπουδήποτε στο δέρμα
– Στους άνδρες, οι συνηθέστερες εντοπίσεις είναι ο κορμός, το τριχωτό της κεφαλής, ο αυχένας και οι βραχίονες.
– Στις γυναίκες είναι ο μηρός, το τριχωτό της κεφαλής και ο αυχένας.
Το μελάνωμα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί η συχνότητα της νόσου έχει αυξητική τάση με την πάροδο του χρόνου και υπολογίζεται ότι τα κρούσματα του δερματικού μελανώματος διπλασιάζονται κάθε 10 χρόνια.
Ένα μικρό ποσοστό μελανωμάτων, αναπτύσσεται ευθύς εξ’ αρχής εκτός δέρματος, όπως στον οφθαλμό ή στα εσωτερικά όργανα του σώματος.
Παράγοντες κινδύνου
Ηλικία: Η συχνότητα της νόσου αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας.
Φύλο: Ο κίνδυνος ανάπτυξης της νόσου για το ανδρικό φύλο είναι μεγαλύτερος του γυναικείου φύλου.
Κληρονομικότητα: Υπάρχει αυτός ο παράγοντας για την εμφάνιση της νόσου.
Δηλαδή άτομα που έχουν στενή συγγένεια με πάσχοντες από μελανώματα, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν μελάνωμα.
Δερματικά εγκαύματα: Όσο πιο συχνά ένα άτομο υπόκειται σε δερματικά εγκαύματα κατά τη διάρκεια της ζωής του, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος ανάπτυξης της νόσου.
Ιστορικό μελανώματος: Οι ασθενείς που έχουν εμφανίσει στο παρελθόν μελάνωμα και έχουν ιαθεί, θεωρούνται άτομα με προδιάθεση για τη νόσο, και έχουν πιθανότητα να εμφανίσουν καινούρια δερματικά μελανώματα, 900 φορές περισσότερο από τον υπόλοιπο πληθυσμό.
Ήλιος: Η εκτεταμένη έκθεση του δέρματος στις ακτίνες του ήλιου ενοχοποιείται για την εμφάνιση της νόσου.
Η δίαιτα και το κάπνισμα δεν φαίνεται να έχουν σχέση με την εμφάνιση μελανώματος.
Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι…
Η επίπτωση του μελανώματος παρουσιάζει αυξητική τάση της τάξεως του 3-7% ετησίως σε πληθυσμούς ανοιχτόχρωμου δέρματος.
Η χειρουργική αφαίρεση του δερματικού μελανώματος, όταν είναι στα αρχικά στάδια (1+2), εξασφαλίζει πλήρη ίαση από τη νόσο.
Η θεραπεία όμως του δερματικού μελανώματος γίνεται πολύ δύσκολη ή αδύνατη, όταν η βλάβη παραμελείται και τα κακοήθη κύτταρα εισχωρούν στα εν τω βάθει στρώματα του δέρματος.
Σε αυτές τις περιπτώσεις (στάδιο 3+4) θα χρειαστούν, εκτός από την ευρεία χειρουργική αφαίρεση της δερματικής βλάβης, ακτινοβολία της περιοχής ή και συστηματική χημειοθεραπεία.
Πώς θα το εντοπίσετε;
Λόγω της επιθετικότητας και γρήγορης ανάπτυξης του νεοπλάσματος αυτού, είναι πολύ σημαντικό να εντοπίζεται το συντομότερο δυνατό.
Η ανακάλυψη του μελανώματος στην αρχή της εμφάνισής του, έχει μεγάλη σημασία και η ίασή του επιτυγχάνεται 100% με απλή εκτομή της δερματικής βλάβης.
Κατά τα αρχικά στάδια του μελανώματος, υπάρχουν 5 σημάδια που μπορούν να βοηθήσουν την έγκαιρη διάγνωσή του.
Υπάρχει ο κανόνας της αυτοεξέτασης ή αλλιώς, ο κανόνας «ABCDE» ο οποίος στηρίζεται στα εξής χαρακτηριστικά:
Α (Αsymmetry): Ασυμμετρία σχήματος – το ένα ήμισυ της «ύποπτης» ελιάς διαφέρει από το άλλο.
Β (Border): Ανώμαλο και ασύμμετρο περίγραμμα χωρίς λεία επιφάνεια.
C (Color): Μπορεί να εμφανίζει διαφορετικά χρώματα (μαύρη ή σκούρα απόχρωση συνήθως και κάποιες αποχρώσεις του κόκκινου ή του μπλε ή του λευκού).
D (Diameter): Η διάμετρος του μελανώματος συνήθως ξεπερνά τα 6 χιλιοστά, αλλά ενδέχεται να είναι και μικρότερο.
E (Evolving): Με την πάροδο του χρόνου η ελιά μεταλλάσσεται και αλλάζει σχήμα, μέγεθος ή χρώμα.
Η ελιά έχει αλλάξει πρόσφατα σε όψη ή παρουσίασε αιμορραγία, κνησμό ή έλκωση που δεν επουλώθηκε μέσα σε 2 εβδομάδες.
Επίσης, το γύρω δέρμα μπορεί να παρουσιάζεται διογκωμένο και ευαίσθητο.
Αυτοεξέταση και επίσκεψη στον γιατρό
Έχοντας κατά νου τα 5 σημάδια του μελανώματος καθίσταται ευκολότερη η έγκαιρη αναγνώρισή του.
Γι’ αυτό τον λόγο, εάν παρατηρήσετε οτιδήποτε από τα παραπάνω θα πρέπει αμέσως να συμβουλευτείτε τον Δερματολόγο σας.
Θα πρέπει να σημειωθεί επιπλέον, ότι μερικές φορές, η ύπαρξη των παραπάνω σημείων δεν αποτελεί απόδειξη ύπαρξης μελανώματος.
Η κατάλληλη πρόληψη
Δεδομένου ότι για την εμφάνιση μελανώματος έχει ενοχοποιηθεί η ηλιακή ακτινοβολία, δεν έχετε παρά να ακολουθήσετε τις παρακάτω απλές συμβουλές…
– Αποφυγή των ηλιακών ακτίνων, ιδίως για τα άτομα που έχουν ξανθόλευκο δέρμα.
– Το καλοκαίρι, αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο από 11:00 έως 16:00.
– Μην εκθέτετε απευθείας στον ήλιο βρέφη και παιδιά έως 3 ετών. Φορέστε τους πάντα καπέλο, μπλουζάκι και γυαλιά ηλίου.
– Επιλέξτε αντιηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας, ανάλογα με την εποχή του χρόνου και τον τύπο του δέρματος.
– Χρησιμοποιήστε το αντιηλιακό με σωστό τρόπο.
Εφαρμόστε 20 λεπτά πριν από την έκθεση στον ήλιο και ανανεώστε συχνά την εφαρμογή του (περίπου κάθε 2 ώρες και κάθε φορά που έχετε κολυμπήσει ή ιδρώσει).
Ελένη Μεϊντάνη, Νοσηλεύτρια
www.y-o.gr
