Ανεξέλεγκτες διαστάσεις τείνουν να πάρουν τελευταία στη χώρα μας, οι τηλεοπτικές διαφημίσεις φαρμακευτικών προϊόντων τα οποία δεν απαιτούν συνταγή γιατρού.
Κι ενώ το μάρκετινγκ απευθείας στον καταναλωτή (Direct to Consumer Marketing – DTCM) -αυτό που πιθανώς γνωρίζετε ως «διαφημίσεις φαρμάκων»- επιτράπηκε στις ΗΠΑ για πρώτη φορά από το FDA το 1997 και μέχρι σήμερα έχει φέρει τζίρο δισεκατομμυρίων στη φαρμακοβιομηχανία, στην Ελλάδα η διακίνηση των θεραπευτικών σκευασμάτων και προϊόντων φαρμακείου γινόταν πάντα κυρίως μέσω του φαρμακείου και των επιστημόνων της υγείας, δηλαδή των γιατρών και φαρμακοποιών.
Είναι γνωστό, ότι στην Ελλάδα είναι εδραιωμένη από δεκαετίες η νοοτροπία ο ασθενής να εμπιστεύεται τον φαρμακοποιό του, ως τον πιο αξιόπιστο σύμμαχό του στη διαχείριση των προβλημάτων της υγείας του.
Στις μέρες μας, όμως, αυτή η υγιής συνήθεια τείνει πλέον να ανατραπεί, ενώ -εξαιτίας των νέων «ηθών», που επιτάσσουν οι σύγχρονες τάσεις του marketing – ο Ελληνας φαρμακοποιός κινδυνεύει να μετατραπεί άθελά του σε απλό «μεσάζοντα» διακίνησης των φαρμάκων.
Ο κίνδυνος είναι πλέον προ των πυλών!
Υπάρχουν λόγοι να μην εμπιστεύεται κανείς την DTCM διαφήμιση;
Οι ενστάσεις απέναντι στο νέο marketing της αγοράς των φαρμάκων / παραφαρμακευτικών προϊόντων και απέναντι στις λογικές του τύπου «αγοράζω το τάδε φάρμακο γιατί το είδα στην τηλεόραση», είναι εύλογες!
Από τη μία, «το φάρμακο» δεν είναι η μόνη λύση για όλες τις ασθένειες, ενώ από την άλλη, είναι και ο τρόπος που το χρησιμοποιούμε που μπορεί να αποδειχθεί από επικίνδυνος έως και καταστροφικός για την υγεία μας.
Ο καταναλωτής παρασυρόμενος πλέον από το επιθετικό marketing, φαίνεται να χαλαρώνει τις αντιστάσεις του και μην λαμβάνει σοβαρά υπόψη του τους κινδύνους, που όμως είναι υπαρκτοί.
Ετσι, στις ΗΠΑ έχει διαπιστωθεί σε σχετικές μελέτες, ότι οι διαφημίσεις φαρμάκων μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες και δυσλειτουργίες σε ασθενείς, ενώ παράλληλα έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν την κατανάλωση φαρμάκων, χωρίς μετρήσιμα οφέλη για την υγεία.
Παρόλο που στις ΗΠΑ, πάντως, οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν νομίμως τη δυνατότητα να διαφημίζουν νέα φάρμακα απευθείας στους καταναλωτές, εκεί τουλάχιστον ο νόμος απαιτεί να προβάλλεται εντός της διαφήμισης ένας πλήρης κατάλογος παρενεργειών, κάτι που η Ελληνική νομοθεσία δεν προβλέπει.
Ετσι, βλέπουμε να διαφημίζονται στην τηλεόραση προϊόντα για την αντιμετώπιση του βήχα, της διάρροιας, της δυσπεψίας κλπ. χωρίς να τονίζεται ότι τα συγκεκριμένα σκευάσματα είναι φάρμακα και όχι αθώες…Καραμελίτσες!
Από την άλλη, πολλοί υποστηρίζουν ότι η απλή επισήμανση «ενημερωθείτε από τον γιατρό και τον φαρμακοποιό σας» είναι φευγαλέα και δεν επαρκεί να τονίσει ότι δεν πρέπει να λαμβάνουμε φάρμακα χωρίς να μας τα έχει συστήσει ειδικός.
Οπως αναφέρεται σε σχετική έρευνα του τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιά: «Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι διαφημίσεις για τις παστίλιες για τον πονόλαιμο όπου διαφημίζονται τρία με τέσσερα διαφορετικά είδη στην τηλεόραση, χωρίς όμως να δίνουν πληροφορίες χρήσης παρενεργειών και στοιχεία που να ωθήσουν τον καταναλωτή στην αγορά τους».
Στην ίδια έρευνα διαπιστώθηκε ότι οι καταναλωτές, κάποιες φορές, συζητούν με τον γιατρό και τον φαρμακοποιό τους για τα σκευάσματα που είδαν στις τηλεοπτικές διαφημίσεις και γι’αυτό -τονίζεται στη μελέτη- θα πρέπει οι εταιρείες να διοργανώνουν ενημερωτικές και εκπαιδευτικές ημερίδες για τους επαγγελματίες υγείας, έτσι ώστε να αποφεύγεται η παραπληροφόρηση και οι καταναλωτές να κατανοούν καλύτερα τα χαρακτηριστικά των προϊόντων.
Οι επιπτώσεις στα φαρμακεία και ο ρόλος του φαρμακοποιού
Μέσω του direct καναλιού «διαφήμιση-καταναλωτής», ο ρόλος του φαρμακοποιού υποβαθμίζεται, με άμεση καταστροφική συνέπεια την παράλληλη υποβάθμιση και της προστιθέμενης αξίας της επιχείρησής του (brand value).
Ετσι, ο φαρμακοποιός οφείλει να προστατεύσει, τόσο το επάγγελμά του, όσο και τον πελάτη του.
Θα πρέπει να είναι πρόθυμος δηλαδή να επωμιστεί τον ρόλο του ρυθμιστή των τάσεων στην αγορά του φαρμάκου -όχι με αποκλειστικό κριτήριο το γρήγορο και εύκολο κέρδος από την αυτόματη πώληση προϊόντων διαφήμισης- αλλά οικοδομώντας τη σχέση εμπιστοσύνης με τον ασθενή – πελάτη ο οποίος τον συμβουλεύεται για τις γνώσεις του και την επιστημοσύνη του.
Ιωάννα Σουλάκη, Δημοσιογράφος Υγείας
www.y-o.gr
