Ο Φαρμακοποιός σας μπορεί να σας προσφέρει, εκτός από σωστή ενημέρωση, και υπηρεσίες προληπτικού ελέγχου για διάφορες παθήσεις.
Ασθένειες που μαστίζουν τις ανεπτυγμένες χώρες, με επιπτώσεις τόσο στην υγεία του πληθυσμού όσο και με οικονομικές προεκτάσεις, φαίνεται ότι θα μπορούσαν να προληφθούν μέσω υπηρεσιών, που μπορεί να προσφέρει το πλούσιο φαρμακευτικό δίκτυο.
Σε ποιες παθήσεις λοιπόν μπορεί να γίνει έλεγχος στο Φαρμακείο;
Υπέρταση
Η εξέταση απευθύνεται σε άτομα που παρουσιάζουν, περισσότερο του ενός, παράγοντες κινδύνου, που καταναλώνουν φάρμακα και ουσίες που ευνοούν την εμφάνιση υπέρτασης ή που παρουσιάζουν σημάδια που υποδηλώνουν τη νόσο.
Τα απαραίτητα εργαλεία
Η αξιολόγηση της αρτηριακής πίεσης πραγματοποιείται με πιεσόμετρο καρπού ή βραχίονα, ενώ συνιστάται η χρήση βραχιόνιου μοντέλου, ως πιο αξιόπιστου.
Πως γίνεται ο έλεγχος
Είναι απαραίτητο να διασφαλίζεται ότι η περιχειρίδα είναι προσαρμοσμένη στη μορφολογία του ασθενή, καθώς αν είναι πολύ σφιχτή μπορεί να οδηγήσει σε υπερεκτίμηση της αρτηριακής πίεσης.
Αν η περίμετρος του βραχίονα σας είναι μεγαλύτερη από 32 cm, είναι καλύτερο να χρησιμοποιηθεί μοντέλο καρπού.
Η μέτρηση γίνεται σε ιδιαίτερο χώρο του φαρμακείου, αφού ο φαρμακοποιός σας βεβαιωθεί ότι δεν έχετε καταναλώσει καφεΐνη ή τσιγάρο τα προηγούμενα 30’ της εξέτασης.
Η εξέταση πρέπει να γίνεται έπειτα από 5’ ανάπαυσης του ασθενούς και εφόσον πληροφορηθεί ότι δεν πρέπει να ομιλεί ή να κινείται κατά τη διάρκειά της.
Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων
Εάν τα αποτελέσματα δείξουν ελαφρά υπέρταση, συνιστάται ιατρική επίσκεψη μέσα στον επόμενο μήνα, ενώ αν η υπέρταση είναι υψηλή συνιστάται επίσκεψη την ίδια ημέρα.
Διαβήτης Τύπου 2
Ο έλεγχος αυτός δεν απευθύνεται σε ασθενείς υπό αντιδιαβητική αγωγή, αλλά σε όσους παρουσιάζουν τουλάχιστον έναν παράγοντα κινδύνου για διαβήτη πέραν της ηλικίας, όπως οικογενειακό ιστορικό, αυξημένο βάρος, αυξημένο κοιλιακό λίπος, υποθυρεοειδισμό.
Τα απαραίτητα εργαλεία
Με έναν απλό μετρητή σακχάρου και μία σταγόνα αίματος, μπορεί ο φαρμακοποιός σας να αξιολογήσει τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα σας.
Πως γίνεται ο έλεγχος
Ο έλεγχος γίνεται σε ιδιαίτερο χώρο του φαρμακείου, όπου έχετε τη δυνατότητα να καθίσετε άνετα και χωρίς άγχος.
Δε χρειάζεται να βρίσκετε σε τέλεια νηστεία, καθώς 2 ώρες μετά από γεύμα η γλυκαιμία έχει την τάση να επανέρχεται σε φυσιολογικά επίπεδα.
Η εξέταση πραγματοποιείται σε καθαρά χέρια, χρησιμοποιώντας την πλαϊνή επιφάνεια της τελευταίας φάλαγγας του δακτύλου, αποκλείοντας τον δείκτη και τον αντίχειρα.
Το σημείο του τρυπήματος δεν πρέπει να απολυμαίνεται με αλκοόλη ή να πιεστεί με σκοπό να αυξηθεί η ποσότητα του αίματος.
Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων
Το αποτέλεσμα της μέτρησης θεωρείται φυσιολογικό, όταν η τιμή της γλυκόζης νηστείας είναι 0,7-1,1 g/l ή 1-1,4 g/l δύο ώρες μετά από γεύμα.
Επανέλεγχος συνίσταται κάθε 1 έως 3 έτη, εάν ο ασθενής παραμείνει στο ίδιο επίπεδο παραγόντων κινδύνου.
Εάν η γλυκόζη νηστείας κυμαίνεται μεταξύ 1,1 και 1,26 g/l ή μεταξύ 1,4 και 2 g/l, 2 ώρες μετά από γεύμα, θα πρέπει να ενημερωθεί ο θεράπων ιατρός σας κατά τη διάρκεια της επόμενης επίσκεψης.
Ο έλεγχος θα πρέπει να επαναλαμβάνεται μέσα στο επόμενο έτος.
Στην περίπτωση που τα επίπεδα γλυκόζης υπερβούν τα 2,5 g/l, είναι προτιμότερο να επικοινωνήσετε άμεσα με τον ιατρό σας.
Παχυσαρκία
Ο έλεγχος απευθύνεται σε χρόνιους πάσχοντες (άτομα σε κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα, υπό αντιδιαβητική αγωγή, επί μακράν κορτικοστεροειδή, νευροληπτική ή ορμονική θεραπεία), αλλά και σε άτομα που κατευθύνουν τις αγορές τους σε αδυνατιστικά προϊόντα.
Τα απαραίτητα εργαλεία
Με μία ζυγαριά, ένα μέτρο και μία μεζούρα, σε έναν ιδιαίτερο χώρο του φαρμακείου, δύνανται να πραγματοποιηθεί αυτή η υπηρεσία ελέγχου μετά όμως από ένα ραντεβού.
Πως γίνεται ο έλεγχος
Ο υπολογισμός του Δείκτη Μάζας Σώματος συνίσταται στη διαίρεση του βάρους (kg) με το τετράγωνο του ύψους (m2).
Η αξιολόγησή του βασίζεται στους σχετικούς πίνακες για τους ενήλικες και στις ειδικές καμπύλες ανάπτυξης για τα παιδιά.
Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων
Μιλάμε για υπέρβαρο άτομο, όταν η τιμή αυτή κυμαίνεται μεταξύ 25 και 30 kg/m2, και για παχύσαρκο, όταν η τιμή ξεπερνά τα 30kg/m2, ενώ περιπτώσεις με ΔΜΣ άνω των 35 kg/m2 συνιστούν νοσογόνο παχυσαρκία.
Σε ενήλικες υπολογίζεται επιπλέον η περιφέρεια της μέσης στο ύψος του ομφαλού σε όρθια στάση.
Μία περίμετρος μέσης μεγαλύτερη από 80 cm, όσον αφορά σε γυναίκες και 94 cm σε άντρες, συνιστούν παράγοντα κινδύνου για διαβήτη και καρδιαγγειακή νόσο.
Υπερλιπιδαιμία
Ο έλεγχος προσφέρεται σε όλους, καθώς η υπερχοληστερολαιμία εξελίσσεται συνήθως χωρίς ορατό σημάδι.
Τα απαραίτητα εργαλεία
Υπάρχουν συσκευές μέτρησης χοληστερόλης.
Η εξέταση ακολουθεί τα ίδια δεδομένα με τον έλεγχο της γλυκόζης με τη σταγόνα του αίματος. Μετράται η ολική χοληστερόλη ( HDL+LDL) δίνοντας μια ικανοποιητική ένδειξη.
Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων
Οι τιμές που θεωρούνται φυσιολογικές ορίζονται σε <2 g/l ολικής χοληστερόλης, <160 mg/dL LDL-χοληστερόλης και >0,40 g/l HDL-χοληστερόλης.
Τιμές ολικής χοληστερόλης μεταξύ 2 και 2,39 g/l υποδεικνύουν την ανάγκη λήψης δραστικών διατροφικών μέτρων, ενώ τιμές >2,4 g/l υπογραμμίζουν την ανάγκη για περεταίρω ιατρική διερεύνηση.
Τα αποτελέσματα της μέτρησης καταγράφονται μαζί με άλλα στοιχεία (βάρος, ύψος, αρτηριακή πίεση, γλυκόζη), προκειμένου να αξιολογηθεί η πιθανότητα καρδιαγγειακής πάθησης.
Ελπινίκη Μπισκανάκη, Φαρμακοποιός, ΠΓΝΑ Ιπποκράτειο, MSc, BSc, PharmD, MPharm
www.y-o.gr
