ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Ως στυτική δυσλειτουργία ορίζεται η συνεχής ή επαναλαμβανόμενη (για διάστημα τουλάχιστον 3 μηνών) αδυναμία του άνδρα να επιτύχει ή να διατηρήσει στύση του πέους ικανή για διείσδυση και ικανοποιητική σεξουαλική λειτουργία.
Οι συνέπειες της συγκεκριμένης δυσλειτουργίας είναι πολλές και σημαντικότατες.
Εκτός από τον επηρεασμό της συνολικής ερωτικής λειτουργίας και ικανοποίησης μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της αυτοεκτίμησης, υστέρηση στη φυσιολογική λειτουργία και στο ρόλο των δύο φύλων, κατάθλιψη και διαταραχές των διαπροσωπικών σχέσεων.
Το μέγεθος του προβλήματος φαίνεται σε πρόσφατες μελέτες όπου υπολογίζεται ότι επηρεάζει περισσότερους από 30 εκατομμύρια άνδρες στις ΗΠΑ και περισσότερους από 100 εκατομμύρια παγκοσμίως.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στην Massachusetts Male Aging Study (MMAS) ποσοστό 52% των ανδρών ηλικίας 40 – 70 ετών ανέφεραν κάποιου βαθμού στυτική δυσλειτουργία.
ΑΙΤΙΑ
Παρά το γεγονός της αυξανόμενης εμφάνισης της με την πάροδο του χρόνου, η στυτική δυσλειτουργία δεν θεωρείται σαν φυσιολογική ή αναπόφευκτη συνέπεια της μεγάλης ηλικίας.
Διακρίνεται ανάλογα με τον πιθανό αιτιολογικό παράγοντα πρόκλησης της σε οργανικής, ψυχογενούς, ή μικτής αιτιολογίας.
Στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει μια προϋπάρχουσα παθολογική κατάσταση και σχεδόν σε όλες υπάρχει ένα επιπλέον ψυχογενές στοιχείο το οποίο επιβαρύνει την δυσλειτουργία.
Οι οργανικοί παράγοντες που σχετίζονται με την στυτική δυσλειτουργία μπορεί να είναι ορμονικής, αγγειακής, νευρογενούς ή ιατρογενούς αιτιολογίας και σχετίζονται με:
Χρόνια νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η καρδιαγγειακή νόσος, η υπέρταση, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια ,η ηπατική ανεπάρκεια, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, ψυχιατρικές νόσοι, ενδοκρινολογικές διαταραχές (υπογοναδισμός, υποθυρεοειδισμός, υπερθυρεοειδισμός, υπερπρολακτιναιμία).
Τραύματα από κακώσεις, χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή της πυέλου ή εφαρμογή ραδιοθεραπείας και βλάβες στο νωτιαίο μυελό.
Φάρμακα όπως τα Αντιυπερτασικά (θειαζιδικά διουρητικά, β – αναστολείς, ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου, α – ΜΕΑ), τα Αντικαταθλιπτικά, τα Αντιαρρυθμικά (δακτυλίτιδα αμιοδαρόνη), τα Αντιανδρογόνα (GnRH ανταγωνιστές, φλουταμίδη, κετοκοναζόλη, σπιρονολακτόνη )
Ουσίες: όπως το Αλκοόλ, η Μαριχουάνα, τα Οπιούχα και η Κοκαΐνη
Στους ψυχογενείς παράγοντες της στυτικής δυσλειτουργίας περιλαμβάνονται:
– το άγχος για την ερωτική απόδοση,
– οι ενοχές,
– η κατάθλιψη,
– τα προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις,
– ο φόβος,
– η κοινωνική και επαγγελματική ανασφάλεια.
Συχνά μια ήπιου βαθμού στυτική δυσλειτουργία μπορεί να επιδεινωθεί από το δευτερογενές άγχος που προκύπτει από αυτή.
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Ο κύριος στόχος στη θεραπεία του ασθενούς με στυτική δυσλειτουργία είναι η αντιμετώπιση του αιτιολογικού παράγοντα.
Το γεγονός όμως της πολυπαραγοντικότητας του προβλήματος καθιστά δύσκολη την εφαρμογή αυτού του τρόπου προσέγγισης με αποτέλεσμα η πλειοψηφία των ανδρών να λαμβάνει κυρίως συμπτωματική θεραπεία με πολύ καλά όμως αποτελέσματα.
Τα τελευταία χρόνια η ανακάλυψη νέων φαρμακευτικών ουσιών, έχει αλλάξει τελείως τα δεδομένα στην αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας.
Η κατηγορία αυτή των φαρμάκων, με την ονομασία PDE5 ανταγωνιστές, έχουν κυκλοφορήσει ευρέως στην αγορά και κατέχουν μάλλον επάξια την πρώτη θέση στις επιλογές του ειδικού γιατρού.
Η επανάσταση που έχουν επιφέρει τα φάρμακα αυτά έγκειται στο γεγονός ότι ο ασθενής έχει την δυνατότητα να τα λάβει μόνο όταν αυτός επιθυμεί να έχει ερωτική επαφή, η στύση η οποία προκαλείται δεν είναι αυτόματη αλλά προϋποθέτει διέγερση και στο ότι η δράση τους αρχίζει μετά από μερικά λεπτά και διαρκεί αρκετές ώρες.
Στις ενδεικνυόμενες δόσεις συνήθως είναι πολύ καλά ανεκτά και σπάνια παρουσιάζουν ανεπιθύμητες ενέργειες όπως κεφαλαλγία, ερυθρότητα στο πρόσωπο, δυσπεψία, ρινική συμφόρηση ,ζάλη και σπανιότατα διαταραχές στην όραση.
Απόλυτη αντένδειξη στη χρήση τους είναι η ταυτόχρονη χορήγηση νιτρωδών και η ασταθής καρδιαγγειακή νόσος.
Οι κύριοι εκπρόσωποι των PDE 5 ανταγωνιστών είναι:
ΣΙΝΔΕΝΑΦΙΛΗ
Έχει χρησιμοποιηθεί σε πάνω από 20 εκατομμύρια άνδρες παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια.
Η δράση του εμφανίζεται στα πρώτα 30 – 60 λεπτά μετά την λήψη και διαρκεί για 12 περίπου ώρες.
Η δραστικότητα του μειώνεται μετά από βαρύ και λιπαρό γεύμα.
Μπορεί να χορηγηθεί σε δόσεις των 25, 50, και 100 mg ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενή και την παρουσία ανεπιθύμητων ενεργειών
ΤΑΝΤΑΛΑΦΙΛΗ
Η δράση του εμφανίζεται 30 λεπτά μετά από την λήψη του, η κορύφωση της όμως επιτυγχάνεται μετά από περίπου 2 ώρες και διαρκεί για περισσότερο από 36 ώρες.
Η δραστικότητα του δεν επηρεάζεται από τη ποσότητα και την ποιότητα των γευμάτων .
Χορηγείται σε δοσολογίες των 10 και 20 mg.
ΒΑΡΔΕΝΑΦΙΛΗ
Και αυτό αρχίζει τη δράση του 30 περίπου λεπτά μετά από την χορήγηση του η οποία διατηρείται για περισσότερο από 12 ώρες.
Τα μεγάλα και λιπαρά γεύματα μειώνουν την δραστικότητα του σε ποσοστό που μπορεί να φτάσει μέχρι και 57%.
Xορηγείται σε δόσεις των 5, 10, και 20 mg.
Μια σειρά από μελέτες σε άνδρες με στυτική δυσλειτουργία οι οποίοι χρησιμοποίησαν τα παραπάνω φάρμακα, έχει αποδείξει πλέον την θεραπευτική τους ικανότητα και τα έχει καταξιώσει ως πρώτης γραμμής εργαλεία στα χέρια του ειδικού για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Χαρακτηριστικά, το ποσοστό επιτυχούς δράσης τους στους Διαβητικούς κυμαίνεται στις διάφορες μελέτες ανάλογα με το σκεύασμα και την δοσολογία από 70% έως και 80%.
Παρόμοια ποσοστά παρουσιάζονται και στις άλλες κατηγορίες ασθενών με στυτική δυσλειτουργία (σε άμεση πάντα σχέση και με την βαρύτητα του παθογενετικού μηχανιαμού).
Στην περίπτωση αποτυχίας των PDE 5 αναστολέων και ως δεύτερης πλέον γραμμής θεραπευτική προσέγγιση μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ενδοσηραγγώδη χορήγηση τα φάρμακα που κρατούσαν τα σκήπτρα τα προηγούμενα χρόνια :η ΠΑΠΑΒΕΡΙΝΗ και η ΑΛΠΡΟΣΤΑΔΙΛΗ.
Ένας άλλος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος αρκετά διαδεδομένος στις ΗΠΑ είναι η χρήση συσκευών πρόκλησης κενού.
Με τις συσκευές αυτές επιτυγχάνεται πλήρωση του πέους με αίμα λόγω της αρνητικής πίεσης και στύση.
Η στύση διατηρείται με την τοποθέτηση ελαστικού δακτυλίου στη βάση του πέους.
Σε περιπτώσεις ανδρών οι οποίοι για τον οποιοδήποτε λόγω δεν επιδέχονται κάποια από τις προηγούμενες θεραπείες υπάρχει η δυνατότητα της τοποθέτησης πεϊκής πρόθεσης.
Με τη μέθοδο αυτή τοποθετείται χειρουργικά στο πέος μία ημίσκληρη ή φουσκωτή πρόθεση με αποτέλεσμα να έχουμε πλέον μια καθαρά μηχανική αλλά μόνιμη λύση στο πρόβλημα.
Τέλος, παράλληλα με την όποια φαρμακευτική η μηχανική προσπάθεια αντιμετώπισης της στυτικής δυσλειτουργίας, ο παράγοντας ο οποίος πρέπει πάντα να λαμβάνεται σοβαρότατα υπόψη είναι ο ψυχολογικός.
Σε αρκετές περιπτώσεις η ψυχοσεξουαλική θεραπεία από μόνη της είναι αρκετή για να δώσει λύση στο πρόβλημα, σίγουρα όμως συμβάλλει σε σημαντικότατο βαθμό στην επιτυχία της όποιας θεραπευτικής προσέγγισης επιχειρήσει ο θεράπων γιατρός.
Μιχάλη Βρεττού, Ειδικευόμενου Ενδοκρινολόγου, Τμήμα Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού, Νοσοκομείο «Κοργιαλένειο – Μπενάκειο ΕΕΣ».
www.y-o.gr
