Ως εξάνθημα ορίζουμε μια αλλαγή στην υφή, στο χρώμα ή στην εμφάνιση του δέρματος. Οι αιτίες εμφάνισής του ποικίλλουν συχνά, αλλά μερικές από τις πιο ενδεικτικές είναι ο ερεθισμός, οι αλλεργίες, διάφορα φάρμακα, οι βακτηριακές, μυκητιασικές ή ιογενείς λοιμώξεις.
Τα εξανθήματα χαρακτηρίζονται συχνά από ερυθρότητα, λευκά ή κίτρινα λέπια, μαργαριταρένιες βλατίδες, σπυράκια ή κύστες. Μπορεί να συνοδεύονται από φαγούρα ή να είναι και επώδυνα. Βέβαια, δεν είναι απαραίτητο πως ακολουθούνται πάντα και από άλλα συμπτώματα. Σε περιπτώσεις που απαιτείται θεραπεία χρησιμοποιούνται ήπια καθαριστικά χωρίς σάπωνες, ενυδατικές κρέμες, ειδικές αλοιφές που περιέχουν κορτικοστεροειδή ή/και συστατικά κατά του κνησμού.
Σε βρέφη και μικρά παιδιά, συνήθως τα εξανθήματα δεν είναι λόγος ανησυχίας, καθώς πολλές αιτίες οδηγούν στην εμφάνισή τους, όπως αυτές που αναφέρθηκαν και παραπάνω.
Τα συνηθέστερα εξανθήματα σε βρέφη και μικρά παιδιά είναι:
- Το εξάνθημα από την πάνα
- Το εξάνθημα λόγω ηλικίας (σμηγματορροϊκή δερματίτιδα /νινίδα)
- Η ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα)
- Οι ιογενείς λοιμώξεις που προκαλούν εξανθήματα
Βρεφικό εξάνθημα από πάνα (δερματίτιδα εκ σπαργάνων)
Το χαρακτηριστικό αυτού του εξανθήματος είναι το έντονο κόκκινο χρώμα του. Εμφανίζεται συνήθως όταν το δέρμα του βρέφους παραμένει για ώρα σε επαφή με τη λερωμένη πάνα. Η υγρασία προκαλεί σημαντικό ερεθισμό στο ευαίσθητο δέρμα του.
Εξάνθημα από πάνα που προκαλείται από Candida
Η μυκητίαση από Candida albicans είναι η συχνότερη μολυσματική αιτία και η δεύτερη πιο κοινή αιτία δερματίτιδας από πάνες. Προκαλεί κόκκινα εξανθήματα στις πτυχές του δέρματος και μικρές κόκκινες κουκκίδες. Συχνά, αυτή είναι και η αιτία που τα παιδιά που φορούν πάνα εμφανίζουν εξανθήματα και πιο σπάνια η αιτία είναι βακτηριακής προέλευσης.
Τρόποι αντιμετώπισης
Στα μωρά που θηλάζουν εμφανίζονται λιγότερα εξανθήματα από πάνα, αφού τα κόπρανα τους περιέχουν λιγότερα ένζυμα. Προτείνετε πάνες που περιέχουν απορροφητικά τζελ και προτρέψτε τους γονείς να αποφεύγουν τις πλαστικές πάνες που συγκρατούν την υγρασία.
Θα μπορούσαμε ακόμη και να πούμε πως η καλύτερη θεραπεία για το εξάνθημα της πάνας, είναι η συχνή αλλαγή της! Τονίστε λοιπόν τη σημασία του καθαρισμού του βρεφικού δέρματος, που πρέπει να γίνεται με απαλές κινήσεις, ήπιο σαπούνι και νερό. Τις περισσότερες φορές, αυτά τα μέτρα είναι αρκετά για να βελτιώσουν την κατάσταση.
Ωστόσο, μπορείτε επιπλέον να προτείνετε ενυδατικές και εξειδικευμένες κρέμες, που δημιουργούν ένα προστατευτικό φράγμα μεταξύ δέρματος και πάνας. Πολύ αποδοτικές είναι εκείνες με βάση τον ψευδάργυρο, τη βαζελίνη ή τις βιταμίνες A και D.
Αντιμυκητισιακές κρέμες χρησιμοποιούνται έπειτα από ιατρική διάγνωση της Candida.
Tέλος, μια αντιβιοτική κρέμα είναι κατάλληλη μόνο για εξάνθημα βακτηριακής προέλευσης.
Νινίδα (σμηγματορροϊκή δερματίτιδα)
Η νινίδα είναι μια δερματική αλλοίωση που προκαλεί ερυθρότητα και κιτρινωπά λέπια στο τριχωτό της κεφαλής του παιδιού. Κάτι παρόμοιο μπορεί να εμφανιστεί, ανά περιόδους, και στις δερματικές πτυχές ενός βρέφους. Η νινίδα δεν είναι επιβλαβής και εξαφανίζεται στην πλειοψηφία των παιδιών, ηλικίας περίπου 6 μηνών.
Αντιμετωπίζεται με την τακτική χρήση ειδικού σαμπουάν με θειούχο σελήνιο. Ακόμη, το μασάζ του τριχωτού της κεφαλής με κατάλληλα έλαια βοηθά τα λέπια αυτά να μαλακώσουν, ώστε να απομακρυνθούν με μια μικρή χτένα, πριν εφαρμοστεί το σαμπουάν. Εάν η εικόνα δεν βελτιωθεί, μπορεί να είναι απαραίτητη η χρήση κορτικοστεροειδών κρεμών.
Ατοπική δερματίτιδα
Σε περίπτωση ατοπικής δερματίτιδας έχουμε την παρουσία ενός εξανθήματος που είναι ερυθρό, φολιδωτό και προκαλεί φαγούρα. Τείνει να εμφανίζεται ως διάσπαρτες κηλίδες και επιδεινώνεται όταν ο καιρός είναι κρύος και ξηρός.
Στα παιδιά εμφανίζεται, κατά κύριο λόγο, με τη συνοδεία φαγούρας και τον σχηματισμό φολίδων σε πρόσωπο, τριχωτό της κεφαλής, γλουτούς, χέρια και παλάμες, πόδια και πέλματα. Σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, συνήθως εμφανίζονται ένα ή και περισσότερα εξανθήματα, κυρίως σε χέρια, πήχεις, αγκώνες ή στο πίσω μέρος των γονάτων.
Η ατοπική δερματίτιδα φαίνεται να είναι κληρονομική και, σε πολλές περιπτώσεις, οφείλεται σε μια γενετική παραλλαγή. Αυτή, επηρεάζει την ικανότητα του δέρματος να συγκρατεί την υγρασία και να παρέχει προστασία στην επιδερμίδα από όλα εκείνα που επηρεάζουν το μικροβίωμά της. Αυτή η αδυναμία προστασίας του επιδερμικού φραγμού πιθανώς πυροδοτεί την ανοσολογική απόκριση, που τελικά προκαλεί φλεγμονή και φαγούρα στο δέρμα. Στη συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών, η ατοπική δερματίτιδα εξαφανίζεται καθώς μεγαλώνουν, αλλά σε ένα μικρότερο ποσοστό μπορεί να επιμείνει εφ’ όρου ζωής.
Τα παιδιά με σοβαρή μορφή της νόσου δύναται να προσβληθούν από διάφορες λοιμώξεις, λόγω της έκθεσης του ερεθισμένου δέρματος σε όλους του περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Η θεραπεία της ατοπικής δερματίτιδας περιλαμβάνει τη χρήση ενυδατικής ή και κορτικοστεροειδούς κρέμας, ήπιων σαπουνιών, σπρέι επούλωσης και αντισταμινικών. Η αποφυγή πρόκλησης αλλεργίας στα παιδιά βοηθά σημαντικά στην ανακούφιση της πάθησης.
Πότε εμφανίζεται η ατοπική δερματίτιδα;
Συνήθως εμφανίζεται σε νεαρή παιδική ηλικία. Στην πρώιμη (οξεία) φάση, το ερύθημα παρουσιάζεται στο πρόσωπο και έπειτα εξαπλώνεται στο λαιμό, στο τριχωτό της κεφαλής, στα χέρια και στα πόδια.
Ιογενείς λοιμώξεις που προκαλούν εξάνθημα
Στα μικρά παιδιά εμφανίζονται συχνά και άλλα εξανθήματα, κυρίως από ιογενείς λοιμώξεις.
Εκείνα που προκαλούνται από ιλαρά, ερυθρά και ανεμοβλογιά, είναι λιγότερο συχνά, επειδή τα παιδιά εμβολιάζονται προληπτικά από τη βρεφική ηλικία για αυτές τις λοιμώξεις. Φυσικά, τα μη εμβολιασμένα παιδιά μπορεί όταν κολλήσουν να εμφανίσουν, μεταξύ άλλων, και εξανθήματα.
