Όταν ο μέσος όρος των μετρήσεων της διαστολικής πίεσης, «μικρή» πίεση, είναι μεγαλύτερος ή ίσος από 90mmHg ή όταν ο μέσος όρος των μετρήσεων της συστολικής πίεσης, «μεγάλη» πίεση», είναι μεγαλύτερος ή ίσος από 140mmHg, όπως μετράται με τα επαγγελματικά ιατρικά πιεσόμετρα, πρόκειται για τη νόσο της υπέρτασης.
Σε περίπτωση ορισμένων χρόνιων νοσημάτων, π.χ. χρόνια νεφρική βλάβη, τα όρια της φυσιολογικής πίεσης διαφοροποιούνται.
Άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, ενδέχεται να παρουσιάζουν μικρή «φυσιολογική» αύξηση της συστολικής πίεσης λόγω της σκλήρυνσης των αρτηριών με την ηλικία.
Οι αρτηρίες είναι μικροσκοπικοί σωλήνες μέσω των οποίων τα όργανα του σώματος λαμβάνουν οξυγόνο και συστατικά που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία τους.
Το τοίχωμα στην υγιή αρτηρία είναι λείο και ελαστικό, έτσι ώστε το αίμα να ρέει απρόσκοπτα εφοδιάζοντας τα περιφερικά όργανα με οξυγόνο, κατάλληλο ορμονικό και ηλεκτρολυτικό περιβάλλον, καύσιμα βιταμίνες, ιχνοστοιχεία.
Στον υπερτασικό, τα κύτταρα του εσωτερικού τοιχώματος των αρτηριών συχνά υφίστανται μικροσκοπικές φθορές, καθώς το αίμα ρέει με αυξημένη «πίεση» πάνω τους.
Τα λιπίδια που κυκλοφορούν στο αίμα στη συνέχεια προσκολλώνται στο αλλοιωμένο τοίχωμα της αρτηρίας προκαλώντας απόφραξη αρτηρίας.
Το τοίχωμα της αρτηρίας χάνει την ελαστικότητά του, η ροή του αίματος περιορίζεται και το όργανο το οποίο αρδεύει η αρτηρία προοδευτικά αλλοιώνεται.
Επιπροσθέτως, η αυξημένη πίεση του αίματος μπορεί να διευρύνει τοπικά το αλλοιωμένο τοίχωμα της αρτηρίας και να σχηματίσει μία προεκβολή, ένα ανεύρυσμα.
Ένα ανεύρυσμα μπορεί να προκαλέσει απειλητική για τη ζωή εσωτερική αιμορραγία εάν είναι μεγάλο και εάν εδράζεται σε δεσπόζουσα για τον οργανισμό αρτηρία.
Τα ανευρύσματα μπορεί να σχηματιστούν σε οποιαδήποτε αρτηρία του σώματος, αλλά είναι πιο συχνά στη μεγαλύτερη αρτηρία του σώματος (αορτή).
Προβλήματα λόγω Αρτηριακής Βλάβης:
Καρδιαγγειακά προβλήματα
Η στεφανιαία νόσος αφορά τις αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα τον καρδιακό μυ.
Όταν η ροή του αίματος στις στεφανιαίες αρτηρίες είναι μειωμένη, ο καρδιακός μυς δεν μπορεί να εργαστεί αποτελεσματικά.
Καρδιακοί πόνοι, καρδιακή προσβολή ή ανωμαλίες στον καρδιακό ρυθμό, οι λεγόμενες αρρυθμίες, εμφανίζονται.
Όταν η αλλοίωση του τοιχώματος της στεφανιαίας αρτηρίας είναι σημαντική, το τοίχωμα ενδέχεται να εμφανίσει ρήξη και σχηματισμό θρόμβου, ο οποίος μπορεί να αποφράξει περαιτέρω την αρτηρία, να διακόψει τη ροή του αίματος στην καρδιά και να προκαλέσει νέκρωση μυοκαρδίου και έμφραγμα.
Το πρόβλημα περιπλέκεται από το αυξημένο έργο που καλείται να επιτελέσει η καρδιά, αντλώντας το αίμα σε συνθήκες αυξημένης πίεσης.
Εγκεφαλικά προβλήματα
Ακριβώς όπως και η καρδιά, ο εγκέφαλος εξαρτάται από μια πλούσια παροχή αίματος για να λειτουργήσει σωστά και να επιβιώσει.
Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να προκαλέσει προοδευτική απόφραξη εγκεφαλικών αγγείων με αποτέλεσμα τη σταδιακή ανάπτυξη ήπιας γνωστικής δυσλειτουργίας ή αγγειακής άνοιας με προβλήματα με τη σκέψη, ομιλία, λογική, μνήμη, την όραση και την κίνηση.
Εάν αναπτυχτεί θρόμβος εσωτερικά, τότε εμφανίζεται οξύ ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Τα αγγεία του εγκεφάλου είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα και ενδέχεται να υποστούν ρήξη ολοσχερώς με αποτέλεσμα την εγκεφαλική αιμορραγία.
Στυτικά προβλήματα
Κατά τη διάρκεια της στύσης, ουσίες που εκκρίνονται από το ελαστικό τοίχωμα των αγγείων είναι σημαντικές για την εισροή αίματος σε τοπικό σύστημα βοθρίων και τη φυσιολογική λειτουργία του λείου μυός του σώματος του πέους.
Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης βλαβών του αγγειακού τοιχώματος από την υπέρταση πραγματοποιούνται χημικές αντιδράσεις, που αλλοιώνουν τη δομή και την εκκριτική ικανότητα του ενδοθηλίου των αγγείων του πέους.
Νεφρικά προβλήματα
Τα νεφρά φιλτράρουν το αίμα αποβάλλοντας τα άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού.
Πρόκειται για μια διαδικασία που προϋποθέτει αιμοφόρα αγγεία που σφύζουν από υγεία.
Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι μια από τις πιο κοινές αιτίες νεφρικής ανεπάρκειας.
Αυτό συμβαίνει γιατί η υψηλή πίεση μπορεί να βλάψει τόσο τις μεγάλες αρτηρίες που αρδεύουν τα νεφρά, όσο και τα μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία (σπειράματα) από τα οποία εξαρτάται η καλή διηθητική λειτουργία των νεφρών.
Ως αποτέλεσμα, τα επικίνδυνα απόβλητα συσσωρεύονται.
Ορισμένοι ασθενείς καταλήγουν σε αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού.
Το ανεύρυσμα της νεφρικής αρτηρίας μπορεί να οδηγήσει σε εσωτερική αιμορραγία.
Ο κίνδυνος δυσμενών επιπλοκών είναι μεγαλύτερος, εάν ο υπερτασικός καπνίζει, έχει υψηλή χοληστερόλη αίματος, πάσχει από ορισμένα νοσήματα όπως σακχαρώδη διαβήτη, αποφρακτική αγγειοπάθεια, παχυσαρκία ή μεταβολικό σύνδρομο.
Τι πρέπει να γνωρίζετε
• Η αύξηση της πίεσης συχνά δεν έχει συμπτώματα επί μακρόν, και δυστυχώς οδηγεί σε εφησυχασμό τους πάσχοντες ασθενείς.
Οι βλάβες από τα αγγεία και από τα όργανα που αυτά αρδεύουν, επίσης δεν έχουν εμφανή συμπτώματα στα αρχικά στάδια.
Κατά την ιατρική εξέταση πρέπει να διερευνηθούν πιθανές αγγειακές εγκατεστημένες βλάβες που επιβάλλουν ειδική θεραπεία υποστήριξης του οργάνου που αρδεύουν, ανεξαρτήτως συμπτωμάτων για να αποφευχθούν επικίνδυνες επιπλοκές.
• Σε παγκόσμιο επίπεδο, υπολογίζεται ότι πάνω από το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει υπέρταση.
Το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί πάνω από 29% μέχρι το 2030.
Τα καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια που προκαλεί η αυξημένη πίεση την καθιστούν κύριο τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για πρόωρο θάνατο και αναπηρία.
• Σήμερα, υπάρχει αποτελεσματική αγωγή που πρέπει να χορηγείται το ταχύτερο δυνατόν μετά την εγκατάσταση και διάγνωση της υπέρτασης.
Σύμφωνα με μελέτες ακόμη και σε περιπτώσεις ήπιας υπέρτασης, εάν δεν χορηγηθεί θεραπεία, αναπτύσσονται βλάβες εσωτερικών οργάνων στο 50% των υπερτασικών 8-10 έτη μετά την έναρξη της νόσου.
• Εξατομικευμένα διατροφικά προγράμματα και βοτανικά φάρμακα ενισχύουν τις αμυντικές εφεδρείες των ζωτικών οργάνων.
Συμβουλές
Γενικά μέτρα που πρέπει να τηρεί ο υπερτασικός είναι:
• η διακοπή της έκθεσης σε παθητικό ή ενεργητικό κάπνισμα,
• η μείωση του άλατος,
• η διατήρηση φυσιολογικού βάρους,
• η αποφυγή ζωικών λιπαρών και υδρογονωμένων φυτικών ελαίων,
• η υιοθέτηση μεσογειακών διατροφικών προτύπων, πλούσιων σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά,
• η αποφυγή κατάχρησης αλκοόλ, ζάχαρης, φρουκτόζης.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός, Ειδική Παθολόγος
www.iatreioamoschovaki.gr
