Η υπνοβασία είναι μια καλοήθης διαταραχή ύπνου που διακόπτει τη φυσιολογική πορεία του.
Συμβαίνει συνήθως όταν το παιδί περνά σε στάδιο βαθύ ύπνου.
Στο στάδιο αυτό είναι πιο δύσκολο να ξυπνήσει κάποιος και όταν ξυπνήσει μπορεί να νιώθει αποπροσανατολισμένος και μπερδεμένος για λίγα λεπτά.
Συνήθως, το επεισόδιο υπνοβασίας συμβαίνει μέσα στην πρώτη μία με δύο ώρες αφότου το παιδί αποκοιμηθεί.
Ένα παιδί υπνοβατεί όταν ξυπνάει μερικώς και περιφέρεται, ενώ στην ουσία ακόμα κοιμάται.
Σχεδόν ένα τρίτο των παιδιών υπνοβατούν σε κάποια φάση της ζωής τους, κυρίως μεταξύ 4 και 8 ετών και αυτό σταματά κατά κανόνα μέχρι την εφηβεία.
Η υπνοβασία παρουσιάζεται σε υγιή παιδιά και δε σχετίζεται συνήθως με σοβαρά συναισθηματικά ή ψυχολογικά προβλήματα.
Πώς εκδηλώνεται;
Τα παιδιά που υπνοβατούν σηκώνονται από το κρεβάτι και περπατούν στο δωμάτιό τους ή στο υπόλοιπο σπίτι.
Τα νήπια μπορεί να περπατούν προς τους γονείς ή προς μια πηγή φωτός ή να περιφέρονται γύρω από την κούνια τους.
Σε κάποιες περιπτώσεις τα παιδιά μπορεί να βγουν έξω από το σπίτι.
Παρότι στην ουσία κοιμάται, ένα παιδί που υπνοβατεί μπορεί να κάνει απλές κινήσεις, όπως το να αλλάξει ρούχα.
Επίσης υπάρχει πιθανότητα να ουρήσει εκτός τουαλέτας, δηλαδή στο πάτωμα ή σε ντουλάπια.
Τα μάτια των υπνοβατών είναι ανοιχτά, αλλά έχουν συνήθως «παγωμένο» βλέμμα και δεν αναγνωρίζουν κανέναν.
Μπορεί να συζητούν, χωρίς οργανωμένο όμως νόημα.
Σπάνια τα παιδιά μπορεί να είναι ταραγμένα κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου υπνοβασίας.
Σε κάθε περίπτωση, το πρωί δε θυμούνται ότι υπνοβάτησαν τη νύχτα.
Πώς προκαλείται η υπνοβασία;
Ένα παιδί που υπνοβατεί «εγκλωβίζεται» στο ενδιάμεσο μεταξύ ύπνου και εγρήγορσης.
Λίγη ώρα μετά την έναρξη του ύπνου, τα παιδιά περνούν από το βαθύ ύπνο σε ελαφρύ ύπνο και σε αυτό το στάδιο μπορεί να υπνοβατήσουν.
Τα επεισόδια υπνοβασίας μπορεί να χειροτερέψουν σε περιπτώσεις που τα παιδιά αρρωσταίνουν ή έχουν πυρετό ή αν τα ανησυχεί κάτι.
Η υπερκόπωση επίσης αυξάνει την πιθανότητα υπνοβασίας.
Σε αρκετές περιπτώσεις παιδιών που υπνοβατούν υπάρχει αντίστοιχο οικογενειακό ιστορικό.
Τι πρέπει να προσέξετε;
Όταν ένα παιδί υπνοβατεί δεν το ακινητοποιούμε ούτε προσπαθούμε να το ξυπνήσουμε.
Ήρεμα το βοηθάμε να ξαναγυρίσει στο κρεβάτι.
Δε δίνουμε έκταση στο θέμα της υπνοβασίας, γιατί το παιδί μας μπορεί να αναστατωθεί από την αντίδρασή μας και να νιώθει άγχος όταν πάει να κοιμηθεί.
Εάν το παιδί μας πρόκειται να κοιμηθεί εκτός σπιτιού, σε κατασκήνωση ή σπίτι φίλου, ενημερώνουμε τους υπεύθυνους της κατασκήνωσης ή τους γονείς αντίστοιχα, για την υπνοβασία και πώς τη χειριζόμαστε.
Αν το παιδί νυστάζει υπερβολικά κατά τη διάρκεια της ημέρας, αν υπνοβατεί πάνω από δύο φορές κάθε νύχτα, αν ροχαλίζει δυνατά, αν δυσκολεύεται να αναπνεύσει και αν ουρεί πάνω του κατά τη διάρκεια της υπνοβασίας ενδεχομένως να χρειαστεί να ζητήσετε ιατρική βοήθεια.
Για παιδιά που υπνοβατούν πολύ συχνά, ο γιατρός μπορεί να προτείνει «προγραμματισμένο ξύπνημα».
Αυτό σημαίνει ότι ξυπνάμε ήπια το παιδί μας λίγο πριν από τη συνηθισμένη ώρα υπνοβασίας, κάτι που ίσως σταματήσει τελικά την υπνοβασία.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστούν φάρμακα που βοηθούν στον ύπνο.
