Ένας άνθρωπος είναι 80% πιο ευπρόσβλητος να νοσήσει από παθήσεις της σπονδυλικής στήλης εξαιτίας της καθιστικής ζωής, των κακών συνηθειών της στάσης του σώματος, του υπερβολικού βάρους, των συνθηκών εργασίας, του συχνού stress.
Σε κοινωνίες, όπως τη δική μας, το 60-80 % του πληθυσμού, υποφέρει από πόνους στη μέση.
Τα άτομα μέσης ηλικίας (30-50 ετών) υποφέρουν πολύ πιο συχνά.
Οι πόνοι της μέσης (οσφυαλγία, ισχιαλγία) είναι η δεύτερη κατά σειρά συνήθης αιτία απουσίας από την εργασία μετά το κρυολόγημα.
Ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται ένα βύθιο, επίμονο πόνο ή οξύ και ξαφνικό πόνο σαν μαχαιριά.
Μπορεί να εμφανιστεί αμέσως μετά από ατύχημα, πτώση στο έδαφος ή από ανύψωση βάρους, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σταδιακά, λόγω των αλλαγών που συμβαίνουν στη σπονδυλική στήλη με τη πάροδο της ηλικίας.
Με το πέρασμα του χρόνου, επέρχεται μια προοδευτική μείωση της σωστής κινητικότητας των σπονδυλικών αρθρώσεων, διαταράσσοντας την φυσιολογική λειτουργικότητα της σπονδυλικής στήλης, η οποία δύναται να παρενοχλήσει τα νεύρα που διέρχονται από αυτή.
Οι αιτίες της οσφυαλγίας είναι πολλές και η παρουσία μιας κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου είναι πολύ πιθανό να σχετίζεται με αυτήν, αλλά όχι πάντα.
Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι είναι ινώδεις δακτύλιοι, που περιέχουν ένα πιο μαλακό ζελατινοειδές πυρήνα, σαν μαξιλαράκια ανάμεσα στους σπονδύλους.
Μακροχρόνια φθορά των δίσκων μπορεί να οδηγήσει σε μια προεξοχή του πυρήνα τους στην περιοχή διόδου κάποιου νεύρου (προβολή – κήλη).
Αυτό μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο, τόσο στη μέση όσο και στο πόδι, κατάσταση που ονομάζεται ισχιαλγία.
Θεραπεία
Η θεραπεία της οσφυοισχιαλγίας είναι καταρχήν συντηρητική και περιλαμβάνει κατάκλιση, θερμοφόρα στη μέση, παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά, και ίσως βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
Η κατάκλιση γίνεται σε θέση που να βολεύει τον πάσχοντα, φαίνεται όμως πως η ύπτια θέση με μαξιλάρια κάτω από τα γόνατα και ανασηκωμένη την πλάτη και το κεφάλι ανακουφίζει τους περισσότερους ασθενείς.
Στην οξεία φάση δεν ενδείκνυνται οι ασκήσεις, ενώ η χρήση των ήπιων τεχνικών μάλαξης στην οσφυϊκή χώρα, αλλά και η μηχανική θεραπεία McKenzie από εξειδικευμένους Φυσικοθεραπευτές, οδηγεί τα περισσότερα περιστατικά σε ανακούφιση.
Ο ρόλος της επιστήμης της Φυσικοθεραπείας είναι πολύ σημαντικός, αφού αρχικά με την συμβολή ειδικών μηχανημάτων θα οδηγήσει σταδιακά στην υποχώρηση του πόνου και έπειτα πρέπει να επιβληθεί ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπευτικών ασκήσεων για την τόνωση των οσφυϊκών και γενικότερα των μυών του κορμού.
Η μυϊκή αυτή ενίσχυση οδηγεί στη δημιουργία ενός φυσικού “κορσέ “που προφυλάσσει από μελλοντικές υποτροπές της οσφυαλγίας.
Η εφαρμογή ορθοπεδικής ζώνης οσφύος κατά την έγερση με την σύγχρονη έναρξη ήπιων ασκήσεων, βοηθά στην αποκατάσταση μιας οξείας οσφυαλγίας.
Όταν οι μυς ενισχυθούν σε ικανοποιητικό βαθμό, συνήθως σε ένα μήνα περίπου, η ζώνη πια εγκαταλείπεται.
Η χειρουργική επέμβαση είναι αναπόφευκτη μόνο σε ποσοστό περίπου ή και λιγότερο από το 10% των ασθενών σε εξαιρετικά βαριές περιπτώσεις με επανειλημμένες υποτροπές, σε σύνδρομο ιππούριδας που συνοδεύεται από ορθοκυστικές διαταραχές και σε σοβαρά νευρολογικά φαινόμενα (π.χ. αδυναμία άσκησης ελέγχου στα πόδια και κυρίως στα πέλματα).
Η καλή φυσική κατάσταση, η γυμναστική ολόκληρου του σώματος και ειδικά οι ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του κορμού είναι απαραίτητες.
Αυτές όμως πρέπει να γίνονται όταν το άτομο είναι σε πλήρη υγεία και όχι κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά την κρίση οσφυαλγίας, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος να χειροτερέψει ή να υποτροπιάσει.
Άλλοι τρόποι πρόληψης της οσφυαλγίας είναι η αποφυγή αύξησης του σωματικού βάρους και η άρση αντικειμένων με σωστό τρόπο (γόνατα σε κάμψη και με ίσιο τον κορμό).
Η τοποθέτηση μικρού μαξιλαριού στη μέση, όταν πρόκειται κάποιος να οδηγήσει ή να εργαστεί σε καθιστή θέση για πολλές ώρες, είναι επίσης βοηθητική.
Η ξεκούραση και ο ύπνος είναι πολύ σημαντικό να γίνονται με το σωστό τρόπο.
Αυτός είναι σε κρεβάτι με σκληρό σταθερό σκελετό (ξύλα και όχι ελάσματα), όπως και “σκληρό” ορθοπεδικό στρώμα.
Ακόμη κι αν ανήκουμε στους «εκλεκτούς» της οσφυαλγίας, ας μην πανικοβληθούμε. Κανένα πρόβλημα υγείας άλλωστε δεν είναι προδιαγεγραμμένο.
Πόσο μάλλον αν ακολουθήσουμε τις συμβουλές των ειδικών.
Μαρία Κων. Λιανού, Πτυχιούχος Φυσικοθεραπεύτρια Md, Μεταβολικά νοσήματα των οστών Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Κέντρο Φυσικοθεραπείας και Αποκατάστασης “Fysika Lianos Therapy”
