Στο 80% των περιπτώσεων, η οξεία χολοκυστίτιδα είναι αποτέλεσμα απόφραξης του κυστικού πόρου από έναν χολόλιθο που ενσφηνώνεται στον θύλακο του Hartmann.
Η χοληδόχος κύστη φλεγμαίνει και διατείνεται, προκαλώντας κοιλιακό άλγος και ευαισθησία.
Η φυσική ιστορία της οξείας χολοκυστίτιδας ποικίλλει, ανάλογα με το αν η απόφραξη υποχωρήσει, την έκταση της δευτερογενούς βακτηριακής διάχυσης, την ηλικία του ασθενούς και την παρουσία άλλων επιβαρυντικών παραγόντων όπως ο σακχαρώδης διαβήτης.
Τα περισσότερα επεισόδια υποχωρούν αυτόματα χωρίς χειρουργική επέμβαση ή άλλη ειδική θεραπεία, ενώ άλλα εξελίσσονται σε σχηματισμό αποστήματος ή ελεύθερη διάτρηση με γενικευμένη περιτονίτιδα.
Περίπου το 20% των περιπτώσεων οξεία χολοκυστίτιδας συμβαίνουν απουσία χολολιθίασης (αλιθιασική χολοκυστίτιδα).
Μερικά από αυτά προέρχονται από απόφραξη του κυστικού πόρου από μια άλλη διαδικασία όπως από έναν κακοήθη όγκο.
Σπάνια, η οξεία αλιθιασική χολοκυστίτιδα είναι αποτέλεσμα της απόφραξης της κυστικής αρτηρίας ή πρωτοπαθούς βακτηριακής λοίμωξης από Escherichia Coli, κλωστηρίδια ή μερικές φορές από Salmonella typhi.
Η οξεία αλιθιασική χολοκυστίτιδα είναι ιδιαίτερα συχνή σε πολυτραυματίες (πολίτες ή στρατιώτες) καθώς και σε ασθενείς που λαμβάνουν ολική παρεντερική διατροφή.
Η απόφραξη μικρών αγγείων συμβαίνει πρόωρα, και αν δε χορηγηθεί άμεσα θεραπεία, η νόσος εξελίσσεται ταχέως σε γαγγραινώδη χολοκυστίτιδα με σηπτικές επιπλοκές, σημείο στο οποίο το ποσοστό θνησιμότητας είναι υψηλό.
Διάγνωση
Συμπτώματα και Σημεία
Το πρώτο σύμπτωμα είναι κοιλιακό άλγος στο δεξιό υποχόνδριο, που μερικές φορές σχετίζεται με αναφερόμενο πόνο στην περιοχή της δεξιάς ωμοπλάτης.
Στο 75% των περιπτώσεων, ο ασθενής θα έχει προηγούμενα επεισόδια κολικού χοληφόρων, που αρχικά δεν μπορούν να διαχωριστούν από την παρούσα νόσο.
Όμως, στην οξεία χολοκυστίτιδα, το άλγος εμμένει και συνοδεύεται από κοιλιακή ευαισθησία.
Ναυτία και έμετος εμφανίζονται στο 50% περίπου των ασθενών, αλλά ο έμετος σπάνια είναι σοβαρός.
Στο 10% των περιπτώσεων εμφανίζεται ήπιος ίκτερος. Η θερμοκρασία συνήθως κυμαίνεται από 38-38.5οC.
Υπάρχει ευαισθησία στο δεξιό υποχόνδριο και σε περίπου 1/3 των ασθενών είναι ψηλαφητή η χοληδόχος κύστη.
Αν παραγγελθεί στον ασθενή να πάρει βαθειά εισπνοή κατά τη διάρκεια της ψηλάφησης του δεξιού υποχονδρίου, ο ασθενής αισθάνεται ισχυρό πόνο και διακόπτει απότομα την εισπνοή (σημείο Murphy).
Απεικονιστικές Εξετάσεις
Η ακτινογραφία κοιλίας μπορεί μερικές φορές να δείξει μια σκίαση διατεταμένης χοληδόχου κύστης.
Συνήθως, το υπερηχογράφημα αποτελεί τη μοναδική εξέταση που χρειάζεται για να τεθεί η διάγνωση της οξείας χολοκυστίτιδας.
Αν χρειάζονται περισσότερες διαγνωστικές πληροφορίες (πχ, αν το υπερηχογράφημα είναι αμφιλεγόμενο ή αρνητικό), πρέπει να γίνει μια απεικόνιση με απέκκριση ραδιονουκλεοτιδίου (πχ, HIDAscan).
Αυτή η εξέταση δεν μπορεί να αναδείξει χολόλιθους, αλλά αν απεικονιστεί η χοληδόχος κύστη, η οξεία χολοκυστίτιδα αποκλείεται εκτός από τις περιπτώσεις αλιθιασικής χολοκυστίτιδας (η εξέταση είναι θετική στις περισσότερες περιπτώσεις οξείας αλιθιασικής χολοκυστίτιδας).
Η απεικόνιση του πόρου αλλά όχι της χοληδόχου κύστης υποδηλώνει τη διάγνωση της οξείας χολοκυστίτιδας.
Επιπλοκές
Οι κύριες επιπλοκές της οξείας χολοκυστίτιδας είναι το εμπύημα, η γάγγραινα και η διάτρηση.
Μαριόλης Σαψάκος Θεόδωρος
Γενικός Χειρουργός – www.drmariolis.gr
www.y-o.gr
