Οι λοιμώξεις αυτές προκαλούνται από ποικιλία πυογόνων βακτηρίων που τυπικά προκαλούν μία μη ειδική ιστική απάντηση.
Λόγω του μικρού μήκους της γυναικείας ουρήθρας και του βακτηριακού αποικισμού του προδόμου του κόλπου, η ανιούσα λοίμωξη είναι συχνή σε νεαρά κορίτσια και σε σεξουαλικώς ενεργές γυναίκες.
Στους άνδρες, η ανιούσα λοίμωξη είναι συχνά επακόλουθο χειρισμών στην ουρήθρα.
Αν και σχετικά σπάνιο, η κατιούσα ή αιματογενής ουρολοίμωξη σχετίζεται συνήθως με τοπικές διαταραχές της ουροποιητικής οδού – πιο συχνά απόφραξη και στάση των ούρων, λιγότερο συχνά τραύμα, ξένα σώματα ή όγκοι.
Λεμφογενής διασπορά συμβαίνει μερικές φορές από το παχύ έντερο ή από τον τράχηλο και τα εξαρτήματα στη γυναίκα διαμέσου των περικυστικών και περιουρητηρικών λεμφαγγείων.
Προδιαθεσικοί Παράγοντες
Η λοίμωξη συνήθως πυροδοτείται ή διατηρείται λόγω προδιαθεσικών παραγόντων.
Προδιαθεσικοί συστηματικοί παράγοντες περιλαμβάνουν το σακχαρώδη διαβήτη, την ανοσοκαταστολή και τον υποσιτισμό.
Τοπικοί προδιαθεσικοί παράγοντες περιλαμβάνουν την ακράτεια, τη δυσκοιλιότητα, οργανικές ή λειτουργικές αποφράξεις, στάση (υπόλειμμα ούρων), ξένα σώματα (ειδικά καθετήρες και λίθοι), όγκους ή νεκρωτικούς ιστούς.
Η κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση διευκολύνει τη μεταφορά βακτηρίων από την ουροδόχο κύστη προς το νεφρό, που ακολούθως προδιαθέτει σε πυελονεφρίτιδα.
Ταξινόμηση των Ουρολοιμώξεων
Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού ταξινομούνται σε:
1. Λοιμώξεις του ανώτερου ουροποιητικού (συνηθέστερα οξεία ή χρόνια πυελονεφρίτιδα ή λοίμωξη λόγω αποστήματος νεφρού),
2. λοιμώξεις του κατώτερου ουροποιητικού (κυστίτιδα ή ουρηθρίτιδα) και
3. λοιμώξεις της γεννητικής οδού (προστατίτιδα, επιδιδυμίτιδα, ληκυθίτιδα ή ορχίτιδα).
Αρχές Καθετηριασμού
Μετά από ένα βραχύχρονο μονήρη καθετηριασμό, η πιθανότητα λοίμωξης είναι 1-5%.
Παρόλα αυτά, σε ορισμένους ασθενείς – έγκυες γυναίκες, ηλικιωμένοι, εξασθενημένοι ασθενείς – και επί παρουσίας ουρολογικής νόσου, ο κίνδυνος είναι πολύ υψηλότερος.
Ο μόνιμος καθετήρας συχνά οδηγεί σε βακτηριακό αποικισμό, ειδικά σε γυναίκες.
Η συχνότητα είναι ανάλογη της διάρκειας του καθετηριασμού και αγγίζει περίπου το 95% μετά από 5 ημέρες.
Η αυστηρά άσηπτη τεχνική είναι σπουδαίας σημασίας κατά τον καθετηριασμό.
Με την άσηπτη τεχνική κατά τον καθετηριασμό και ένα κλειστό σύστημα συλλογής ούρων, οι περισσότεροι καθετήρες μπορούν να παραμείνουν στείροι για 48-72 ώρες.
Οι γενικές αρχές είναι οι ακόλουθες:
1. Μόνιμοι καθετήρες πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνον όταν είναι απολύτως απαραίτητο.
2. Οι καθετήρες πρέπει να τοποθετούνται με αυστηρά άσηπτη τεχνική.
3. Ένα κλειστό σύστημα συλλογής, κατά προτίμηση με ανεπίστροφη βαλβίδα, είναι προτιμώμενο.
4. Είναι απαραίτητη η ανεμπόδιστη παροχέτευση των ούρων με τη βαρύτητα.
5. Άσκοπες πλύσεις από το σύστημα πρέπει να αποφεύγονται.
6. Εάν ο καθετήρας χρειάζεται για μακρές περιόδους, θα πρέπει να αλλάζει κάθε 2-4 εβδομάδες, με σκοπό τη μείωση του σχηματισμού συγκριμμάτων και λίθων.
7. Ασυμπτωματικοί ασθενείς με καθετήρα που έχει εποικιστεί θα πρέπει να λαμβάνουν αντιβιοτικά αμέσως προ της αλλαγής ή αφαίρεσης του καθετήρα – όχι κατά τη διάρκεια της περιόδου καθετηριασμού, εκτός περιπτώσεων συμπτωματικής ουρολοίμωξης.
Διερεύνηση:
Ο απεικονιστικός έλεγχος του ουροποιητικού προτείνεται σε κάθε βρέφος ή παιδί με εμπύρετο μετά το πρώτο επεισόδιο ουρολοίμωξης.
Οι απεικονιστικές εξετάσεις περιλαμβάνουν υπερηχογράφημα νεφρών και κύστης καθώς και κυστεοουρηθρογραφία.
Οι συστάσεις για απεικόνιση στους ενήλικες με ουρολοίμωξη ποικίλλουν ανάλογα με το προηγηθέν ιστορικό και την παρούσα συμπτωματολογία.
Το υπερηχογράφημα νεφρών/κύστης είναι μία καλή αρχική εξέταση για την αναγνώριση εστιών λοίμωξης από το ανώτερο (π.χ. υδρονέφρωση, λίθοι ή απόστημα) και το κατώτερο (π.χ. επίσχεση ούρων ή λίθοι της ουροδόχου κύστης) ουροποιητικό σύστημα.
Η αξονική τομογραφία με ενδοφλέβιο σκιαγραφικό μπορεί να διακρίνει ευρήματα πυελονεφρίτιδας.
Αντιμικροβιακή αγωγή:
Η επιλογή των αντιβιοτικών εξαρτάται από τον τύπο του μικροοργανισμού και την ευαισθησία του, όπως καθορίζεται από τις ουροκαλλιέργειες.
Μαριόλης Σαψάκος Θεόδωρος, Γενικός Χειρουργός
www.drmariolis.gr
www.y-o.gr
