Καθώς τα κρούσματα του COVID-19 έχουν αυξηθεί εκθετικά σε παγκόσμιο επίπεδο, παρατηρούμε τη γλώσσα μας να έχει κορεστεί με ένα νέο λεξιλόγιο τις τελευταίες εβδομάδες…
Όροι που χρησιμοποιούνταν για προγράμματα σπουδών στην δημόσια υγεία (π.χ. μείωση της καμπύλης, αυτό-απομόνωση, καραντίνα, πανδημία…), αποτελούν πλέον μέρος των καθημερινών μας συζητήσεων και υπάρχουν διαθέσιμοι ακόμα και ως GIF’s στις ιστορίες του Instagram.
Η γλώσσα που χρησιμοποιούμε καθημερινά, καταλήγει να σχηματίζει τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε, και σε μία περίοδο όπου είναι πολύ σημαντικό να αλλάξουμε συμπεριφορά, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην επιλογή των όρων που θα χρησιμοποιήσουμε.
Η κοινωνική αποστασιοποίηση, ιδιαίτερα, αποτελεί πόλο έλξης τις τελευταίες εβδομάδες.
Η κοινωνική αποστασιοποίηση ορίζεται ως «η αποφυγή χώρων συνάθροισης, μαζικών συγκεντρώσεων και η διατήρηση απόστασης (περίπου 2 μέτρων) από τους γύρω ανθρώπους, όταν είναι δυνατόν.»
Η λογική είναι απλή. Όσο περισσότερο περιορίζουμε την επαφή μας με τους άλλους, τόσο ευκολότερο είναι να αποτρέψουμε τη μετάδοση του ιού μέσω του αναπνευστικού συστήματος και να μειώσουμε την εκθετική αύξηση των νέων κρουσμάτων που αναφέρονται καθημερινά.
Αντίστοιχα με όλο αυτό που συμβαίνει γύρω μας, οι ζωές μας έχουν αλλάξει ραγδαία.
Σε όλη τη χώρα, τα σχολεία και τα πανεπιστήμια παραμένουν κλειστά, οι εργαζόμενοι δουλεύουν από το σπίτι, όπου αυτό είναι εφικτό, τα εστιατόρια και οι υπηρεσίες στρέφονται προς μοντέλα αποστολής και παράδοσης των αγαθών στο σπίτι, ενώ εμείς δεν έχουμε ιδέα για το πότε τα πράγματα θα επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα.
Ο καθένας μας προσπαθεί να διατηρήσει ένα αίσθημα κανονονικότητας, παράλληλα με αυτό της αβεβαιότητας και του φόβου, και όλα αυτά ενώ μένουμε σπίτι.
Εν καιρώ κρίσης, οι άνθρωποι συσπειρώνονται. Περνάμε τον χρόνο μας με την οικογένειά μας, μοιραζόμαστε ένα σπιτικό γεύμα ή βλέπουμε μία ταινία παρέα.
Προσπαθούμε να γιορτάσουμε σημαντικά γεγονότα, αποφοιτήσεις, γάμους, γενέθλια.
Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να προσφέρουμε σε εκείνους που έχουν ανάγκη.
Μα κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας, μας λένε να μείνουμε μακριά.
Πρέπει να μείνουμε μακριά. Και εδώ είναι που η φράση «κοινωνική αποστασιοποίηση» κάπου χάνεται.
Δεν θα έπρεπε να αποστασιοποιούμαστε από τον κοινωνικό μας κύκλο, καθώς στην πραγματικότητα, τώρα τον χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ.
Η τεχνολογία έχει εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό, που μπορούμε να παραμείνουμε συνδεδεμένοι με τόσους τρόπους, χωρίς να είμαστε στην πραγματικότητα στο ίδιο δωμάτιο ή να βρισκόμαστε φυσικά στον ίδιο χώρο με τους ανθρώπους…
Αλλάζουμε, λοιπόν, τον όρο σε φυσική αποστασιοποίηση και αυτό είναι σκόπιμο, διότι αυτό που θέλουμε είναι οι άνθρωποι να παραμείνουν συνδεδεμένοι μεταξύ τους.
Η διατήρηση των επαφών μας είναι κάτι παραπάνω από το να προσπαθούμε απλά να διώξουμε τη βαρεμάρα μας μέσα στο σπίτι.
Η κοινωνική απομόνωση, δηλαδή η κατάσταση του να είσαι σε φυσικό επίπεδο απομονωμένος από άλλους ανθρώπους, όπως και η μοναξιά, δηλαδή η αντίληψη της κοινωνικής απομόνωσης, έχουν μελετηθεί τόσο σε φυσικό όσο και σε νοητικό επίπεδο.
Οι επιπτώσεις της μοναξιάς στην υγεία είναι σαφώς καταγεγραμμένες, καθώς αποτελούν παράγοντα κινδύνου για αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα, μείωση των νοητικών λειτουργιών και κατάθλιψη, ειδικά ανάμεσα στους ηλικιωμένους.
Παρ’ όλο που η κοινωνική αποστασιοποίηση αποτελεί σημαντικό παράγοντα μοναξιάς, έρευνες αποδεικνύουν πως η ποιότητα των σχέσεών μας είναι αυτή που έχει τη μεγαλύτερη επίδραση.
Είναι δύσκολο να προβλέψουμε για πόσο θα πρέπει να παραμείνουμε φυσικά αποστασιοποιημένοι και όσο περισσότερο μένουμε μέσα, τόσο σημαντικότερο γίνεται να παραμένουμε συνδεδεμένοι με τον κοινωνικό μας περίγυρο.
Σε ένα ευρύτερο πεδίο, δεν χρειάζεται μόνο να σκεφτόμαστε το πώς θα επιβιώσουμε από αυτήν την πανδημία, αλλά πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και την ανάκαμψη από αυτήν.
Η κοινωνική ανθεκτικότητα, δηλαδή «η επίκτητη ικανότητα της κοινωνίας να ανταπεξέρχεται και να αναρρώνει από δυσμενείς καταστάσεις», είναι ευρέως αναγνωρισμένη ως μία σπουδαία στρατηγική για την ανταπόκριση και την ανάκαμψη από συνθήκες έκτακτης ανάγκης.
Ένα μέρος αυτού είναι διαρθρωτικό. Βασιζόμενοι στις πολιτικές, πρέπει να δημιουργήσουμε προγράμματα ώστε να εξασφαλίσουμε οικονομική σταθερότητα, πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες και σε υπηρεσίες υγείας.
Ωστόσο, σημαντικό μέρος αυτής της διαδικασίας βρίσκεται περισσότερο υπό τον δικό μας έλεγχο.
Πολύ σημαντικά στοιχεία για την κοινωνική ανθεκτικότητα αποτελούν η κοινωνική μας σύνδεση με άλλους ανθρώπους, καθώς και η ανάπτυξη μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Αυτά είναι πράγματα πάνω στα οποία μπορούμε να αρχίσουμε να δουλεύουμε τώρα, ακόμα και από το σπίτι μας.
Υπάρχουν οργανώσεις που προσφέρουν εικονικές περιπλανήσεις σε μουσεία και εκθέσεις, άλλες που παρέχουν δωρεάν προγράμματα εκμάθησης γλώσσας και κουλτούρας στο διαδίκτυο, εθελοντικές δράσεις για τη διανομή γευμάτων σε ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη, ακόμα και εκπαιδευτικά προγράμματα, όλα αυτά για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αισθάνονται πως βρίσκονται σε επαφή.
Δουλεύοντας σε προγράμματα που έχουν ως στόχο τη διατήρηση της κοινωνίας μας, ίσως καταφέρουμε να εξομαλύνουμε ένα μέρος της αβεβαιότητας με την οποία ερχόμαστε σε επαφή καθημερινά, να διατηρήσουμε την ελπίδα και να επικεντρωθούμε στο μέλλον.
Συμπερασματικά, η φράση κοινωνική αποστασιοποίηση είναι ανεπαρκής στο να περιγράψει το καθήκον μας για τους επόμενους μήνες.
Θα πρέπει να παραμείνουμε φυσικά αποστασιοποιημένοι, αλλά οι κοινωνικές μας επαφές οφείλουν να είναι δυνατότερες από ποτέ.
Είναι άκρως σημαντικός παράγοντας για τη διατήρηση της νοητικής και σωματικής μας υγείας, και θα είναι ακόμα σημαντικότερος τη στιγμή που θα μπορούμε επιτέλους να πούμε πως εστιάζουμε στην αναδόμηση.
Δανάη Καραχάλιου – Καραγιάννη, Φαρμακοποιός
www.y-o.gr
