Η σωστή διατροφή από ανθρώπους της τρίτης ηλικίας μπορεί να προλάβει διάφορες παθήσεις που συνδέονται με την ηλικία τους παρατείνοντας τη ζωή τους.
Είναι συχνό φαινόμενο τα ηλικιωμένα άτομα να μην μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους σε βιταμίνες, μέταλλα και άλλα θρεπτικά συστατικά.
Πίσω από αυτό κρύβονται ορισμένοι παράγοντες που αν και φαινομενικά δε συνδέονται πάντα με τη διατροφή, στην πραγματικότητα είναι αυτοί που την καθορίζουν.
Ψυχολογικοί παράγοντες
Η κοινωνική απομόνωση, η έλλειψη ενημέρωσης, η μειωμένη κινητικότητα και συχνά η οικονομική στενότητα μειώνουν τις πιθανότητες να κάνει ένας ηλικιωμένος σωστές διατροφικές επιλογές.
Όλα αυτά έχουν ψυχολογικό αντίκτυπο με συνέπειες όπως η κατάθλιψη και η άνοια που τελικά επηρεάζουν έμμεσα το διατροφικό του προφίλ.
Η απώλεια όρεξης είναι ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα της κατάθλιψης.
Τα άτομα που πάσχουν από άνοια χάνουν το ενδιαφέρον τους για το φαγητό φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να ξεχνούν να φάνε.
Βιολογικοί παράγοντες
Οι βιοχημικές λειτουργίες και ο μεταβολισμός αλλάζουν με την ηλικία επιδρώντας όμως αρνητικά στην υγεία των ηλικιωμένων και στα αποθέματα των θρεπτικών συστατικών στον οργανισμό τους.
Οι ηλικιωμένοι βιώνουν έκπτωση των αισθήσεων με τη γεύση και την όσφρηση να μειώνονται αισθητά, κάτι που επηρεάζει τις διατροφικές τους επιλογές.
Η απώλεια των δοντιών και η τεχνητή οδοντοστοιχία επηρεάζουν επίσης τον τρόπο διατροφής τους.
Η πέψη και η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών των τροφών επηρεάζονται επίσης από τη μειωμένη λειτουργία του πεπτικού συστήματος.
Η μάζα των νεφρών ελαττώνεται.
Έτσι λειτουργούν λιγότερο αποτελεσματικά και αδυνατούν να αποβάλουν τις άχρηστες ουσίες.
Τη διατροφή επηρεάζουν ακόμα οι μειωμένες λειτουργίες του ήπατος, οι αλλαγές στη σύνθεση του σώματος, όπως η μείωση της μυϊκής μάζας και η αύξηση του λιπώδους ιστού.
Αυτές οι αλλαγές έχουν σαν αποτέλεσμα την επιβράδυνση του μεταβολισμού και την καθυστέρηση της διάσπασης των υδατανθράκων.
Χρόνιες ασθένειες
Η παρουσία χρόνιων παθήσεων, όπως ο διαβήτης, η υπέρταση, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι διάφορες μορφές αρθρίτιδας που απαιτούν την παρατεταμένη λήψη φαρμάκων και διατροφικούς περιορισμούς αυξάνουν την πιθανότητα μη επαρκούς πρόσληψης θρεπτικών συστατικών.
Μάλιστα, πολλά φάρμακα που λαμβάνουν τα ηλικιωμένα άτομα αλληλεπιδρούν με την πέψη και δυσχεραίνουν την απορρόφηση των βασικών θρεπτικών συστατικών, βιταμινών και μετάλλων, εκτός από τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στην όρεξη και τη γεύση.
Βιταμίνες σε έλλειψη
Βιταμίνες οι οποίες λείπουν συχνά από τους ηλικιωμένους είναι η βιταμίνη D, η Β12 και η Β6.
Η βιταμίνη D βρίσκεται στο συκώτι, στα ψάρια και στα γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ απορροφάται κατά την έκθεση στον ήλιο.
Ο βασικός ρόλος της είναι η διατήρηση του ασβεστίου και του φωσφόρου στο αίμα σε φυσιολογικά επίπεδα.
Με το πέρασμα των χρόνων, το δέρμα χάνει την ικανότητά του να συνθέτει επαρκείς ποσότητες βιταμίνης D και τα νεφρά χάνουν την ικανότητα να τη μετατρέπουν σε δραστική μορφή.
Όταν υπάρχει έλλειψη βιταμίνης D στους υπερήλικες, είναι πιθανό να εμφανιστεί εξασθένηση των οστών, με συνέπειες όπως τα κατάγματα, τους πόνους στα οστά και ένα γενικό αίσθημα αδυναμίας.
Η βιταμίνη D προστατεύει επίσης από ασθένειες όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και διάφοροι τύποι καρκίνου.
Όσον αφορά τη βιταμίνη Β12 πιστεύεται ότι είναι η συνηθέστερη ανεπάρκεια στον ανθρώπινο οργανισμό σήμερα.
Σε αυτούς που έχουν αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση αυτής της ανεπάρκειας περιλαμβάνονται και οι ηλικιωμένοι.
Η πολύ σοβαρή ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 είναι σπάνια, όμως οι μικρότερου μεγέθους ελλείψεις μπορεί να επηρεάσουν τη μνήμη και τη διάθεση.
Ενδείξεις για την έλλειψη Β12 αποτελούν κάποια συμπτώματα νευρολογικής φύσεως.
Η βιταμίνη Β6 είναι μια βιταμίνη που λείπει επίσης συχνά από τα ηλικιωμένα άτομα.
Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή δεν επιτρέπεται να καταναλώνουν αρκετές βασικές πηγές της βιταμίνης Β6, όπως το βοδινό κρέας, το συκώτι, το κοτόπουλο και το ψάρι.
