Τι είναι η αιφνίδια νευροαισθητήριος βαρηκοΐα;
Η αιφνίδια νευροαισθηρήριος βαρηκοΐα (Sudden sensorineural hearing loss- SSNHL) σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Ωτορινολαρυγγολογίας-Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου (AAO-HNS) είναι ένα οξύ επεισόδιο νευροαισθητηρίου απώλειας της ακοής, τουλάχιστον 30 dB σε τρεις διαδοχικές συχνότητες, το οποίο έχει εξελιχθεί εντός 72 ωρών και δεν μπορεί να βρεθεί υποκείμενη νόσος με το αρχικό ιστορικό του ασθενούς και τη φυσική εξέταση.
Πρόκειται για μια επείγουσα ωτορινολαρυγγολογική κατάσταση.
Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της μπορεί να βελτιώσει την αποκατάσταση της ακοής και την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Η βαρηκοΐα αυτή είναι κατά κανόνα μονόπλευρη και αφορά σε διαταραχή του ακουστικού νεύρου.
Η πρόγνωση εξαρτάται από τη βαρύτητα της απώλειας ακοής και την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.
Η απώλεια της ακοής μπορεί να είναι ήπιου, μετρίου, μεγάλου βαθμού ή πρακτική κώφωση και να αφορά τις χαμηλές, μεσαίες ή υψηλές συχνότητες.
Η νόσος συχνά συνοδεύεται από εμβοές σε περίπου 85% των περιπτώσεων και ίλιγγο σε περίπου 30% των περιπτώσεων.
Πού οφείλεται η αιφνίδια νευροαισθητήριος βαρηκοΐα;
Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ιδιοπαθής, ενώ έχουν προταθεί αρκετοί παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί, όπως ιογενής κοχλιοπάθεια, διαταραχές της μικροαγγειακής κυκλοφορίας, άλλες φλεγμονώδεις ή βιοχημικές διαταραχές ή αυτοάνοσες διεργασίες.
Πόσο συχνή είναι η αιφνίδια νευροαισθητήριος βαρηκοϊα και ποιους αφορά;
Επεισόδια SSNHL εμφανίζονται σε 2-20/ 100.000 άτομα κάθε χρόνο.
Μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συνήθως όμως αφορά σε ασθενείς 43-53 ετών, εξίσου σε γυναίκες και άνδρες.
Αμφοτερόπλευρα συνήθως εμφανίζεται σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας.
Πρόσφατες μελέτες δείχνουν οτι η SSNHL μπορεί να εμφανιστεί σε ασθενείς με νόσο COVID- 19.
Ο μηχανισμός της εκδήλωσης της καθώς και η πιθανή συσχέτιση μεταξύ τους χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.
Συμπτώματα – κλινικές εκδηλώσεις
Οι ασθενείς με SSNHL συνήθως αναφέρουν ξαφνική ή ταχέως εξελισσόμενη (μέσα σε μερικές ώρες) απώλεια ακοής. Στο 97% των ασθενών η πάθηση αφορά στο ένα αυτί, ενώ στο 3% και στα δύο.
Η μείωση της ακουστικής οξύτητας συνήθως συνοδεύεται από εμβοές (βουητό στο αυτί), οι οποίες μπορεί να είναι και το μόνο ενόχλημα σε περιπτώσεις μικρής απώλειας ακοής που περιορίζεται σε λίγες συχνότητες και δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή.
Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν δυσκολία στον εντοπισμό της προέλευσης του ήχου, με αποτέλεσμα ελλιπή προσανατολισμό και αυξημένο κίνδυνο ατυχημάτων.
Αρκετοί ασθενείς κατά τη διάρκεια του επεισοδίου αναφέρουν αίσθημα πληρότητας ή και αίσθημα βάρους (βουλωμένο- μπουκωμένο αυτί), χωρίς να συνειδητοποιούν ότι η ακοή τους έχει μειωθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα να καθυστερούν να επισκεφθούν τον ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο, θεωρώντας ότι το ενόχλημα είναι κάτι αθώο που οφείλεται σε κρυολόγημα ή βύσμα κυψελίδας.
Σε κάποιες περιπτώσεις (περίπου 30%) μπορεί να συνυπάρχει ίλιγγος κατά το επεισόδιο της SSNHL, ενώ κάποιοι ασθενείς αναφέρουν διπλακουσία, δηλαδή αλλοίωση του ήχου, ή/ και υπερακουσία, δηλαδή υπερευαισθησία, ακόμα και δυσανεξία στους ήχους.
Διάγνωση – Διαφορική διάγνωση
Για τη διάγνωση της SSNHL είναι απαραίτητη η έγκαιρη διερεύνηση απο τον ειδικό Ωτορινολαρυγγολόγο και η άμεση έναρξη κατάλληλης θεραπείας.
Λαμβάνεται λεπτομερές ιστορικό και πραγματοποιείται πλήρης κλινική εξέταση ρινός, φάρυγγα, λάρυγγα, ώτων και ακοολογικός έλεγχος που αποκαλύπτουν τα χαρακτηριστικά σημεία της πάθησης και συμβάλλουν στον αποκλεισμό μεγάλου αριθμού άλλων αιτιών βαρηκοΐας είτε αγωγιμότητας, ή νευροαισθητηρίου με παρόμοια κλινική ή/και ακοολογική εικόνα.
Σε κάποιες περιπτώσεις είναι δυνατό να χρειαστούν επιπλέον εργαστηριακές ή απεικονιστικές εξετάσεις (π.χ. εξετάσεις αίματος, ούρων, μαγνητική τομογραφία).
Ειδικότερα, αυτό είναι απαραίτητο όταν η SSNHL δεν αποκρίνεται στη θεραπευτική αγωγή ή σε περιπτώσεις υποτροπής και επανεμφάνισης της βαρηκοϊας μετά την αρχική αποκατάστασή της, για διερεύνηση παθήσεων όπως ακουστικό νευρίνωμα, περιλεμφικό συρίγγιο, νόσος του Meniere, αγγειακή ανεπάρκεια, σκλήρυνση κατά πλάκας ή άλλων αιτίων που αφορούν στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
Πώς θεραπεύεται η αιφνίδια νευροαισθητήριος βαρηκοΐα;
Τα γλυκοκορτικοειδή (κορτιζόνη) θεωρούνται η θεραπεία πρώτης γραμμής για την SSNHL, και χορηγούνται από το στόμα, ενδοφλέβια ή με ενδοτυμπανική έγχυση.
Η θεραπεία έχει μέγιστη πιθανότητα απόκρισης αν ξεκινήσει το συντομότερο δυνατόν και όχι αργότερα από 2 εβδομάδες.
Η ενδοτυμπανική έγχυση κορτιζόνης είναι επεμβατική μέθοδος και διενεργείται από τον ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο μέσω ωτομικροσκόπησης.
Ο τυμπανικός υμένας παρακεντάται με λεπτή βελόνη υπό τοπική αναισθησία και γίνεται έγχυση του κορτικοστεροειδούς στην κοιλότητα του μέσου ωτός.
Η ενδοτυμπανική έγχυση εφαρμόζεται συνήθως είτε σε ασθενείς που δεν αποκρίθηκαν στη αρχική θεραπεία με γλυκοκορτικοειδή από το στόμα ή ως θεραπεία έναρξης σε ασθενείς στους οποίους η συστηματική χορήγηση γλυκοκορτικοειδών πρέπει να αποφευχθεί.
Συγκριτικές μελέτες των παραπάνω μεθόδων θεραπείας (με διαφορετική οδό χορήγησης κορτιζόνης), είτε χρησιμοποιούμενες ξεχωριστά ή με το συνδυασμό τους, δείχνουν παρόμοια αποτελεσματικότητα στην αποκατάσταση της ακουστικής οξύτητας των ασθενών, χωρίς κάποια να υπερέχει θεραπευτικά.
Η επιλογή μεταξύ τους λοιπόν λαμβάνει υπόψιν και κριτήρια όπως το κόστος και οι πιθανές παρενέργειες.
Τα τελευταία χρόνια η SSNHL αποτελεί αποδεκτή θεραπευτική ένδειξη της χρησιμοποίησης υπερβαρικού οξυγόνου, είτε ως μονοθεραπεία ή ταυτόχρονα με τη χορήγηση κορτιζόνης, με πολύ θετικά αποτελέσματα.
Στις περιπτώσεις που η ακοή δεν αποκαθίσταται, ενδείκνυται η αντιμετώπιση της βαρηκοΐας με σύγχρονα ακουστικά βαρηκοΐας.
Πρόγνωση
Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την έγκαιρη έναρξη της αγωγής.
Περίπου 2/3 των περιστατικών παρουσιάζουν μερική ή πλήρη αποκατάσταση της ακοής.
Η πρόγνωση της αιφνίδιας νευροαισθητηρίου βαρηκοΐας είναι καλύτερη εφόσον η απώλεια ακοής αφορά τις χαμηλές ή μεσαίες συχνότητες και ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχει προηγούμενο παρόμοιο περιστατικό στο ιστορικό του ασθενούς.
Σχετικά χειρότερη πρόγνωση αναμένεται σε ηλικιωμένους ασθενείς, όταν η βαρηκοϊα αφορά σε όλο το φάσμα των συχνοτήτων ή όταν είναι πολύ σοβαρού βαθμού (πρακτική κώφωση) καθώς και σε εκείνους τους ασθενείς που εμφανίζουν ταυτόχρονα ίλιγγο.
Αυτόματη υποχώρηση των συμπτωμάτων μπορεί να συμβεί σε ποσοστό 31-68% των περιπτώσεων.
Κοροπούλη Μαρία – Δήμητρα, Χειρουργός ΩΡΛ Ενηλίκων – Παίδων
https://diagnosistherapy.wixsite.com/mkoropouli-orl
