Θέλετε να έχετε περισσότερη πειθαρχία; Τότε έχει έρθει η στιγμή να κάνετε την ευτυχία προτεραιότητά σας. Νέα επιστημονική μελέτη ανατρέπει όλα όσα γνωρίζαμε για τη σχέση μεταξύ αυτοπειθαρχίας και ευτυχίας, υποστηρίζοντας ότι το αίσθημα ευεξίας αποτελεί προάγγελο του αυτοελέγχου και όχι αποτέλεσμα αυτού.
Σύμφωνα με τα νέα ευρήματα, τα άτομα που δίνουν προτεραιότητα στην συναισθηματική τους υγεία μπορεί να είναι καλύτερα προετοιμασμένα για την επίτευξη μακροπρόθεσμων στόχων και να εμφανίζουν καλύτερο αυτοέλεγχο, σε σύγκριση με εκείνα που βασίζονται αποκλειστικά στη δύναμη της θέλησης.
Ο αυτοέλεγχος πρόκειται για μια πολύτιμη ανθρώπινη ικανότητα, απαραίτητη για μια επιτυχημένη ζωή. Η επικρατούσα άποψη υποστηρίζει ότι η ικανότητα να αντιστέκεται κανείς στους άμεσους πειρασμούς προς όφελος μακροπρόθεσμων στόχων οδηγεί σε καλύτερη υγεία, επαγγελματική επιτυχία και οικονομική σταθερότητα. Κατά συνέπεια, συχνά θεωρούμε ότι τα υψηλά επίπεδα αυτοελέγχου αυξάνουν την ευτυχία και τη συνολική ικανοποίηση από τη ζωή.
Ωστόσο, παρά τη γενική παραδοχή, τα επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν μια άμεση αιτιώδη σχέση μεταξύ αυτοελέγχου και ευεξίας παραμένουν ασαφή. Για να διερευνήσουν περαιτέρω το ζήτημα, οι ερευνητές πραγματοποίησαν δύο ξεχωριστές διαχρονικές μελέτες.
Δύο μελέτες επιβεβαιώνουν το ίδιο εύρημα
Η Μελέτη 1 περιλάμβανε 377 εργαζόμενους ενήλικες από μια ασιατική χώρα, οι οποίοι συμμετείχαν σε ένα ευρύτερο ερευνητικό πρόγραμμα σχετικά με την επαγγελματική ανάπτυξη και τη διά βίου μάθηση.
Τα δεδομένα συλλέχθηκαν σε τρία διαφορετικά χρονικά σημεία, με κάθε σημείο μέτρησης να απέχει έξι μήνες από το προηγούμενο. Αυτό το ερευνητικό σχέδιο επέτρεψε στην ομάδα να παρακολουθήσει τις αλλαγές στα ίδια άτομα μέσα σε διάστημα ενός έτους. Για την αξιολόγηση του αυτοελέγχου, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν μια κλίμακα 20 ερωτήσεων που εξέταζε την ικανότητά τους να αναστέλλουν παρορμήσεις, να ξεκινούν μια εργασία και να διατηρούν θετικές συμπεριφορές.
Για την εκτίμηση της ψυχολογικής ευεξίας, οι συμμετέχοντες απάντησαν σε μια κλίμακα προσαρμοσμένη πολιτισμικά στον συγκεκριμένο πληθυσμό. Η μέτρηση περιλάμβανε ερωτήματα σχετικά με τα επίπεδα ευτυχίας, αυτοεκτίμησης και εκτίμησης της ζωής.
Τα αποτελέσματα της πρώτης μελέτης αποκάλυψαν ένα μοτίβο που έρχεται σε αντίθεση με την επικρατούσα άποψη. Τα αρχικά επίπεδα αυτοελέγχου δεν προέβλεπαν με αξιοπιστία βελτίωση της ευεξίας έξι μήνες αργότερα. Με άλλα λόγια, η απλή εξάσκηση της αυτοπειθαρχίας δεν φάνηκε να κάνει τους συμμετέχοντες πιο ευτυχισμένους στο μέλλον.
Αντίθετα, τα δεδομένα υποστήριξαν το αντίστροφο. Οι συμμετέχοντες που ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα ευεξίας σε μία χρονική στιγμή εμφάνισαν μεγαλύτερο αυτοέλεγχο στο επόμενο σημείο μέτρησης. Το «να νιώθεις καλά» φάνηκε να λειτουργεί ως προϋπόθεση για το «να λειτουργείς καλά».
Για να διασφαλίσουν ότι τα ευρήματα δεν περιορίζονταν σε μία κουλτούρα ή ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια δεύτερη μελέτη. Η Μελέτη 2 περιέλαβε μεγαλύτερο δείγμα, 1.299 εργαζόμενους ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ομάδα των ερευνητών ακολούθησε παρόμοιο τριμερές ερευνητικό σχέδιο, αλλά με μικρότερα χρονικά διαστήματα ώστε να καταγραφούν πιο άμεσες επιδράσεις.
Οι συμμετέχοντες στις ΗΠΑ συμπλήρωναν ερωτηματολόγια μία φορά τον μήνα για τρεις συνεχόμενους μήνες. Απάντησαν στις ίδιες ερωτήσεις αυτοελέγχου που χρησιμοποιήθηκαν στην πρώτη μελέτη. Για τη μέτρηση της ευεξίας, συμπλήρωσαν μια κλίμακα που αξιολογούσε θετικά συναισθήματα, όπως αισιοδοξία και ζωτικότητα.
Η ανάλυση των δεδομένων του αμερικανικού δείγματος απέδωσε αποτελέσματα παρόμοια με εκείνα του ασιατικού δείγματος. Τα υψηλά επίπεδα αυτοελέγχου στην αρχή ενός μήνα δεν οδήγησαν σε αυξημένη ευεξία τον επόμενο μήνα. Η αναμενόμενη συναισθηματική «ανταμοιβή» μετά από πειθαρχημένη συμπεριφορά δεν εμφανίστηκε βραχυπρόθεσμα.
Ωστόσο, η αντίστροφη σχέση παρέμεινε ισχυρή και θετική. Άτομα που ένιωθαν πιο αισιόδοξα και γεμάτα ενέργεια στην αρχή του μήνα παρουσίασαν καλύτερο αυτοέλεγχο έναν μήνα αργότερα. Η επανάληψη αυτού του μοτίβου σε δύο διαφορετικές κουλτούρες και χρονικά πλαίσια προσφέρει ισχυρές ενδείξεις ότι η κύρια κατεύθυνση της επίδρασης ρέει από την ευεξία προς τον αυτοέλεγχο.
Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι χρειάζεται να επανεξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε την αυτοβελτίωση. Η συνηθισμένη συμβουλή είναι να «προσπαθούμε περισσότερο» ή να βασιζόμαστε αποκλειστικά στη δύναμη της θέλησης. Τα ευρήματα, όμως, δείχνουν μια πιο αποτελεσματική —και σαφώς πιο ευχάριστη— προσέγγιση: η προτεραιοποίηση της ψυχικής ευεξίας μπορεί να ενισχύσει τον αυτοέλεγχο.
Η επιστημονική μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Social Psychological and Personality Science.
