Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας που υπάρχει μόνο στους άνδρες. Έχει το μέγεθος ενός καρυδιού, αλλά γίνεται μεγαλύτερος με την πάροδο της ηλικίας. Περιβάλλει το άνω τμήμα της ουρήθρας, ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη και είναι ψηλαφητός με τη δαχτυλική εξέταση.
Οι παθήσεις του προστάτη (καρκίνος, υπερπλασία) εμφανίζονται συνήθως στις μεγάλες ηλικίες. Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο πρώτος σε συχνότητα καρκίνος στους άνδρες, καθώς ένας στους δέκα θα αναπτύξει καρκίνο του προστάτη κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Η αιτία του καρκίνου του προστάτη δεν είναι ακόμη γνωστή. Υπεισέρχονται διάφοροι παράγοντες, όπως η ηλικία, η ορμονική κατάσταση, γενετικοί και περιβαλλοντολογικοί παράγοντες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Είναι γνωστό ότι ο καρκίνος του προστάτη αυξάνεται δραματικά με την πρόοδο της ηλικίας.
Υπάρχουν τρεις τεκμηριωμένοι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του προστάτη
- Η μεγάλη ηλικία,
- Η εθνική καταγωγή και
- Η κληρονομικότητα.
Ο καρκίνος του προστάτη είναι πολύ σπάνιος σε άνδρες κάτω των 45 ετών, ενώ η μέση ηλικία διάγνωσης είναι τα 70 έτη. Είναι χαρακτηριστικό πως στην πέμπτη δεκαετία τους, 4 στους 10 άνδρες έχουν συμπτώματα, στην έκτη 7 στους 10, ενώ στην έβδομη 8 στους 10, και θα εμφανίσουν υπερπλασία. Πιστεύεται ότι 8 στους 10 άνδρες ηλικίας άνω των 80 ετών έχουν έστω και μικρές εστίες καρκίνου στον προστάτη, αν και οι περισσότεροι από αυτούς τους καρκίνους μεγαλώνουν πολύ αργά και δεν αναμένεται να δώσουν ποτέ συμπτώματα. Τα συμπτώματα χωρίζονται σε αποφρακτικά και ερεθιστικά.
- Τα αποφρακτικά συμπτώματα οφείλονται κυρίως στο μηχανικό κώλυμα που προκαλεί η διόγκωση του αδένα και περιλαμβάνουν την καθυστέρηση στην έναρξη της ούρησης, την επιμήκυνση του χρόνου ούρησης, την ελάττωση της ακτίνας των ούρων, τη διακεκομμένη ούρηση, τη στάγδην αποβολή ούρων, την ακράτεια από υπερπλήρωση και την επίσχεση.
- Τα ερεθιστικά συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται σε απόφραξη αλλά και σε διαταραχή της λειτουργίας της ουροδόχου κύστης, περιλαμβάνουν τη συχνουρία, την επιτακτική ούρηση, την επιτακτική ακράτεια, τη νυκτουρία, τον καύσο κατά την ούρηση και τον υπερηβικό πόνο.
Η συμβολή της έγκαιρης διάγνωσης
Ο τακτικός έλεγχος των ανδρών χωρίς συμπτώματα από την ηλικία των 50 ετών ακόμη και από τα 40, όταν ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, είναι πολύτιμος. Η μέτρηση του PSA αίματος και η εξέταση του προστάτη κλινικά με δακτυλική εξέταση και με υπερήχους στον ουρολόγο, μπορεί πρώιμα να οδηγήσει στη διάγνωση ενός υποκλινικού- αρχόμενου καρκίνου, εξασφαλίζοντας την πλήρη ίαση του ασθενούς.
Πρέπει να τονίσουμε ότι ο καρκίνος του προστάτη παρουσιάζει ιδιαίτερη ετερογένεια, τόσο στην εμφάνιση, όσο και στην εξέλιξή του, γεγονός που κάνει περίπλοκη τόσο τη διάγνωσή του, όσο και την αντιμετώπισή του.
Η κατευθυνόμενη βιοψία του προστάτη με υπέρηχο, θα θέσει τη διάγνωση με ιστολογική επιβεβαίωση του καρκίνου και τον προσδιορισμό της επιθετικής του τάσης. Βασιζόμενος στη βιοψία και σε άλλους παράγοντες, όπως η επέκταση του όγκου (σταδιοποίηση) και η ηλικία, ο ειδικός θα καθορίσει και το θεραπευτικό πλάνο.
Η χειρουργική θεραπεία αποτελεί την πιο συχνή θεραπεία του εντοπισμένου καρκίνου και περιλαμβάνει τη ριζική προστατεκτομή, την ολική δηλαδή αφαίρεση του προστάτη και συνήθως των κοντινών λεμφαδένων. Για πιο ηλικιωμένους άνδρες ή γι’ αυτούς που δεν μπορούν να αντέξουν ή δεν επιθυμούν την εγχείρηση, συνίσταται η θεραπεία με ακτινοβολία.
Η ορμονική θεραπεία, δηλαδή η καταστολή των ανδρικών ορμονών που τρέφουν τον όγκο, εφαρμόζεται σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο ή συμπληρωματικά με τις προαναφερθείσες θεραπείες.
Τέλος, σε ασθενείς με ενδοπροστατικό καρκίνο, χωρίς συμπτώματα και προχωρημένης ηλικίας ή με σοβαρά προβλήματα υγείας, μπορεί να εφαρμοστεί απλή παρακολούθηση με έλεγχο του PSA και δακτυλική εξέταση κάθε 6 μήνες.
Ρομποτική προστατεκτομή (χειρουργική αντιμετώπιση)
Επανάσταση στη χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη έχει φέρει τα τελευταία χρόνια η ρομποτική προστατεκτομή. Η επέμβαση γίνεται χωρίς τομές, μέσα από μικροσκοπικές οπές, με ελάχιστο πόνο, ασήμαντη απώλεια αίματος και ταχύτατη ανάρρωση. Ο ασθενής κινητοποιείται λίγες ώρες μετά το χειρουργείο και επιστρέφει σπίτι του και στις καθημερινές δραστηριότητές του μετά από 2 ημέρες.
Ο εξειδικευμένος χειρουργός με το τέλειο οπτικό πεδίο, την ακρίβεια και τη λεπτομέρεια στον χειρισμό του ρομποτικού συστήματος, επιτυγχάνει με ασφάλεια εξαιρετικό ογκολογικό και λειτουργικό (διατήρηση στύσης και εγκράτειας ούρων) αποτέλεσμα για τον ασθενή.
Στη θεραπεία της υπερπλασίας του προστάτη τα τελευταία χρόνια κερδίζει έδαφος και η διουρηθρική προστατεκτομή με τη χρήση laser με δυο τεχνικές:
1) το Green Laser (πράσινο φως) και
2) το Holmium Laser (Holep μέθοδος).
Το Green Laser εστιάζει τη δέσμη του στον προστάτη και η ενέργειά του τον εξαχνώνει από απόσταση χιλιοστών, σε υγρό περιβάλλον και αναίμακτα. Με τη μέθοδο αυτή γίνεται εκλεκτική απορρόφηση της ενέργειας του laser από την αιμοσφαιρίνη.
Με το Holmium Laser γίνεται εκπυρήνιση του αδενώματος, το οποίο προωθείται στην κύστη και αφαιρείται ακολούθως με ειδικό εργαλείο. Το ενδεχόμενο επιπλοκών με τη μέθοδο αυτή περιορίζεται, ενώ η μέθοδος είναι ελάχιστα επεμβατική.
Τέλος, χρησιμοποιείται ευρέως και η διουρηθρική προστατεκτομή με την τεχνική Turis, όπου η χρήση του υγρού που εγχέεται είναι φυσιολογικός ορός.
Μαριλένα Αδικημενάκη, Φαρμακοποιός
www.y-o.gr
