Με τον όρο θρομβοπενία περιγράφεται η πτώση του αριθμού των αιμοπεταλίων που περιέχει το αίμα, συγκεκριμένα μια πτώση κάτω των 150.000 ανά κυβικό χιλιοστό, όταν τα φυσιολογικά όρια κυμαίνονται μεταξύ 150.000 έως 400.000, ενώ στα παιδιά μπορεί να φτάνουν και τα 450.000 αιμοπετάλια.
Στους ενήλικες που τα αιμοπετάλια ξεπερνούν τις 450.000 η κατάσταση λέγεται θρομβοκυττάρωση, ενώ ένας πολύ μικρός αριθμός αιμοπεταλίων πολύ κάτω από το όριο μπορεί να προκαλέσει αιμορραγίες.
Η θρομβοπενία μπορεί να είναι ήπιας μορφής και να διορθωθεί χωρίς θεραπεία, αλλά μπορεί να είναι και σοβαρότερη και να απαιτεί ιατρική αντιμετώπιση.
Επίσης μπορεί να μην έχει συμπτώματα, αλλά να αυξήσει την αιμορραγία.
Τα αιμοπετάλια μαζί με τα ερυθρά και τα λευκά αιμοσφαίρια αποτελούν ένα από τα βασικά στοιχεία του αίματος.
Αιτίες
Η θρομβοπενία εμφανίζεται όταν περιορισμένος αριθμός αιμοπεταλίων παράγεται από τον μυελό των οστών ή όταν τα αιμοπετάλια παράγονται μεν αλλά καταστρέφονται πρόωρα από το ανοσοποιητικό σύστημα ή όταν τα αιμοπετάλια παγιδεύονται στην σπλήνα που φιλτράρει το αίμα.
Η μειωμένη παραγωγή αιμοπεταλίων μπορεί να οφείλεται σε παθήσεις ή ιώσεις που προσβάλλουν τον μυελό των οστών, για παράδειγμα οι παιδικές ασθένειες όπως η ερυθρά, η παρωτίτιδα, η ανεμοβλογιά ή η ηπατίτιδα C, ο ιός HIV, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ που φτάνει στον αλκοολισμό, η έλλειψη βιταμίνης Β12 και φολικού οξέος, η απλαστική αναιμία.
Μπορεί να προκληθεί επίσης από τον συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, το λέμφωμα, τη χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία, τη ρευματοειδή αρθρίτιδα και από βαριά λοίμωξη μετά από μετάγγιση αίματος ή από τη χρήση κάποιων φαρμάκων.
Η αυξημένη καταστροφή των αιμοπεταλίων μπορεί να οφείλεται σε διάφορα φάρμακα και σε μια πάθηση που ονομάζεται αυτοάνοση θρομβοπενική πορφύρα και είναι αποτέλεσμα της κακής λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, το οποίο επιτίθεται στα αιμοπετάλια.
Ο εγκλωβισμός των αιμοπεταλίων στην σπλήνα μπορεί να μειώσει τον αριθμό τους ή να μεταβάλει με κάποιον τρόπο τη λειτουργία της.
Η σοβαρή μείωση των αιμοπεταλίων μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνες για τη ζωή αιμορραγίες στα εσωτερικά όργανα.
Όταν τα αιμοπετάλια πέφτουν πολύ, η πήξη του αίματος γίνεται δύσκολα με αποτέλεσμα ο ασθενής να αιμορραγεί ακατάσχετα ακόμα και σε περιπτώσεις μικρών τραυματισμών καθώς και να εμφανίζει μώλωπες.
Ακόμα, κάποιος με χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων μπορεί να αισθάνεται κόπωση και γενική αδυναμία με ή χωρίς αιμορραγίες.
Συμπτώματα
Αν και αναφέρθηκε παραπάνω το σύμπτωμα της αιμορραγίας, χρειάζεται να προστεθεί ότι στην καθημερινότητα πρόκειται για αυτόματη αιμορραγία από τα ούλα ή τη μύτη, αίμα στα ούρα ή στα κόπρανα, βαριά περίοδος στις γυναίκες με πολύ αίμα, αιμορραγία κατά τη διάρκεια μιας εγχείρησης και ακατάσχετη αιμορραγία μετά από τραυματισμούς.
Επίσης το δέρμα σχηματίζει εύκολα μελανιές μεγάλης έκτασης και εμφανίζεται ένα κοκκινωπό προς πορφυρό εξάνθημα συνήθως στο κάτω μέρος της κνήμης.
Επικίνδυνη εσωτερική αιμορραγία στον εγκέφαλο ή στα έντερα μπορεί να συμβεί όταν ο αριθμός των αιμοπεταλίων πέσει κάτω από τις 10.000.
Αντιμετώπιση
Η θεραπεία της σοβαρής μορφής θρομβοπενίας έχει σχέση με την αντιμετώπιση της αιτίας.
Αν εντοπιστεί μια ασθένεια ή πάθηση που την προκαλεί, τότε χρειάζεται να βελτιωθούν τα συμπτώματα.
Για να αναπληρωθεί το χαμένο αίμα μπορεί να χρειαστούν μεταγγίσεις συμπυκνωμένων ερυθρών αιμοσφαιρίων ή αιμοπεταλίων.
Τέλος, η θεραπεία για τη θρομβοπενική πορφύρα μπορεί να περιλαμβάνει εκτός από φάρμακα και την αφαίρεση της σπλήνας.
