Έχει έρθει αυτή η εποχή του χρόνου που ο αέρας γεμίζει με μελωδικές φωνές, τραγούδια και κάλαντα. Πίσω όμως από τη γιορτινή διάθεση, το τραγούδι κρύβει σημαντικά οφέλη για την υγεία, τα οποία συχνά περνούν απαρατήρητα.

Από τον εγκέφαλο και την καρδιά μέχρι το ανοσοποιητικό και το αναπνευστικό σύστημα, το τραγούδι έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει πολλαπλά οφέλη, ιδιαίτερα όταν γίνεται ομαδικά ή χορωδίες. Μπορεί να φέρει τους ανθρώπους πιο κοντά, να μειώσει το άγχος, να καταστείλει τον πόνο και να ενισχύσει τη συνολική ευεξία.

«Το τραγούδι είναι μια γνωστική, σωματική, συναισθηματική και κοινωνική πράξη», εξηγεί ο Alex Street, ερευνητής στο Cambridge Institute for Music Therapy Research, που μελετά πώς η μουσική βοηθά παιδιά και ενήλικες να αναρρώσουν από εγκεφαλικές κακώσεις.

Οφέλη για σώμα και εγκέφαλο

Τα οφέλη για τους πνεύμονες και το αναπνευστικό σύστημα είναι από τα πιο προφανή. Σε αρκετές περιπτώσεις, το τραγούδι χρησιμοποιείται συμπληρωματικά στη θεραπεία ατόμων με χρόνιες πνευμονοπάθειες, καθώς βοηθά στον καλύτερο έλεγχο της αναπνοής.

Παράλληλα, το τραγούδι έχει μετρήσιμα καρδιολογικά οφέλη, καθώς συμβάλλει στη βελτίωση του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης. Η συμμετοχή σε χορωδίες έχει επίσης συνδεθεί με ενίσχυση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι η απλή ακρόαση μουσικής.

Σε βιολογικό επίπεδο, το τραγούδι ενεργοποιεί το πνευμονογαστρικό νεύρο, που συνδέεται άμεσα με τις φωνητικές χορδές, ενώ η ελεγχόμενη εκπνοή απελευθερώνει ενδορφίνες, τις ορμόνες της ευχαρίστησης και της ανακούφισης από τον πόνο.

Ταυτόχρονα, ενεργοποιεί εκτεταμένα δίκτυα νευρώνων και στα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου, διεγείροντας περιοχές που σχετίζονται με τη γλώσσα, την κίνηση και το συναίσθημα. Ο συνδυασμός αυτός καθιστά το τραγούδι ιδιαίτερα αποτελεσματικό στη μείωση του στρες.

Η δύναμη του ομαδικού τραγουδιού

Έρευνες δείχνουν ότι όσοι τραγουδούν σε ομάδες έχουν μεγαλύτερα ψυχολογικά οφέλη. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιείται στην εκπαίδευση ως εργαλείο συνεργασίας, ανάπτυξης γλωσσικών δεξιοτήτων και συναισθηματικής ρύθμισης στα παιδιά.

Στον τομέα της υγείας, ειδικές χορωδίες έχουν δημιουργηθεί για ασθενείς με καρκίνο, επιζώντες εγκεφαλικών επεισοδίων, άτομα με Πάρκινσον ή άνοια, αλλά και για τους φροντιστές τους. Για παράδειγμα, το τραγούδι βοηθά στη βελτίωση της άρθρωσης του λόγου σε όσα άτομα πάσχουν από Πάρκινσον.

Παράλληλα, το τραγούδι αποτελεί μια ήπια αλλά αποτελεσματική μορφή άσκησης, συγκρίσιμη με έναν γρήγορο περίπατο, καθώς ενεργοποιεί την καρδιά και τους πνεύμονες.

Ιδιαίτερα ωφέλιμο αποδεικνύεται για άτομα με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα. Σύμφωνα με τον Keir Philip, κλινικό λέκτορα αναπνευστικής ιατρικής στο Imperial College London, το τραγούδι δεν θεραπεύει τις παθήσεις, αλλά βελτιώνει τον τρόπο αναπνοής και την ποιότητα ζωής.

Ίσως το πιο εντυπωσιακό όφελος του τραγουδιού είναι ο ρόλος του στην αποκατάσταση του εγκεφάλου. Έχει χρησιμοποιηθεί επιτυχώς σε ασθενείς με εγκεφαλικά επεισόδια για την επανεκμάθηση της ομιλίας, καθώς ενισχύει τη νευροπλαστικότητα και τη δημιουργία νέων νευρωνικών συνδέσεων.

Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι μπορεί να συμβάλει στη διατήρηση της γνωστικής λειτουργίας σε μεγαλύτερες ηλικίες, αν και απαιτούνται μακροχρόνιες μελέτες για πιο ασφαλή συμπεράσματα.

Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, το τραγούδι αποτελεί διαχρονικό στοιχείο της ανθρώπινης ζωής – από νανουρίσματα και παιδικά τραγούδια μέχρι τελετουργίες και κοινωνικές εκδηλώσεις. Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία αντικαθιστά συχνά τη ζωντανή ανθρώπινη επαφή, το ομαδικό τραγούδι υπενθυμίζει τη δύναμη της συλλογικότητας και της σύνδεσης.

Ίσως, τελικά, υπάρχει ένας ακόμη καλός λόγος να τραγουδήσουμε φέτος γύρω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο.