Είτε είστε έγκυος, είτε μόλις πήρατε την απόφαση να αποκτήσετε σύντομα μωρό, αυτή είναι η αρχή μιας από τις πιο συναρπαστικές εμπειρίες που θα ζήσετε ποτέ!
Αν αναλογιστείτε τις πολύπλοκες ορμονικές ισορροπίες που απαιτούνται για να μείνετε έγκυος, καθώς και την πολύπλοκη διαδρομή που έχει να διανύσει το σπέρμα του συντρόφου σας, μέχρι να γονιμοποιήσει το ωάριό σας, θα αρχίσετε να συνειδητοποιείτε γιατί η έκφραση «το θαύμα της σύλληψης» δεν είναι υπερβολική.
Εξετάσεις α’ τριμήνου
Μια εγκυμοσύνη διαρκεί 40 εβδομάδες, καθώς υπολογίζεται από την πρώτη ημέρα της τελευταίας περιόδου της γυναίκας.
Τα τεστ κύησης του φαρμακείου είναι αρκετά αξιόπιστα και θα σας δείξουν εάν είστε έγκυος.
Στη συνέχεια όμως, πρέπει να γίνει και εξέταση αίματος (β-χοριακή) για επιβεβαίωση.
Η πιο ακριβής εξέταση είναι το διακολπικό υπερηχογράφημα που γίνεται για να ελεγχθεί ότι η εγκυμοσύνη δεν είναι εκτός της μήτρας (εξωμήτριος κύηση) και για να βεβαιωθούμε ότι η καρδιά του μωρού άρχισε να χτυπά (κύηση 6 εβδομάδων).
Με την πρώτη επίσκεψη στον γυναικολόγο λοιπόν, θα ληφθεί ένα πλήρες και λεπτομερές ιστορικό για κληρονομικές ασθένειες, που μπορεί να υπάρχουν σε εσάς ή στον σύντροφό σας και στις οικογένειές σας.
Σε περίπτωση που δεν είναι η πρώτη εγκυμοσύνη, θα ερωτηθείτε για τη διάρκεια της προηγούμενης εγκυμοσύνης ή των προηγούμενων, καθώς και για την έκβαση και το βάρος των προηγούμενων παιδιών.
Στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου, το μωρό σας θα εξελιχθεί, από ομάδα κυττάρων σε ένα αναγνωρίσιμο έμβρυο, μήκους περίπου 80 χιλιοστών.
Είναι η πιο κρίσιμη περίοδος, όπου όλα τα κύρια όργανα, οι μύες και τα οστά του θα σχηματιστούν.
Μέχρι να ωριμάσει αρκετά ο πλακούντας, η εγκυμοσύνη σας υποστηρίζεται από τις μητρικές ορμόνες, οι οποίες ευθύνονται και για τα πρώτα συμπτώματα της εγκυμοσύνης.
Έως τη 12η εβδομάδα, όπου υπολογίζεται και το α’ τρίμηνο, προγραμματίζονται οι εξετάσεις του προγεννητικού ελέγχου, ώστε να μπορεί ο γυναικολόγος να καθορίσει την απαιτούμενη φαρμακευτική αγωγή της εγκυμοσύνης (σίδηρος, φυλλικό οξύ, ασβέστιο, βιταμίνες).
Άλλη μια εξέταση είναι η γενική ούρων, όπου διαπιστώνεται η κατάσταση των νεφρών.
Η ανεύρεση πολλών πυοσφαιρίων είναι ένδειξη ουρολοίμωξης, που είναι συχνότερη κατά την εγκυμοσύνη λόγω αύξησης των υγρών του κόλπου.
Αν εντοπισθεί σάκχαρο στα ούρα σε δύο συνεχόμενες εξετάσεις, αυτό είναι ένδειξη διαβήτη κύησης και θα πρέπει να κάνετε ειδική εξέταση αίματος για να ελεγχθούν οι τιμές της γλυκόζης στο αίμα.
Ο έλεγχος σακχάρου στο αίμα είναι αρκετά σημαντική εξέταση, που μπορεί να διαπιστώσει, ακόμη και από την αρχή της εγκυμοσύνης, διαβήτη.
Αν διαπιστωθεί αύξηση του σακχάρου στην αρχή της εγκυμοσύνης, τότε θα γίνεται συχνός έλεγχος.
Στο τέλος του πρώτου τριμήνου, το έμβρυο είναι μια μικρογραφία ανθρώπου, με ανάπτυξη ως επί το πλείστον όλων των οργάνων του.
Με τη χρήση τετραδιάστατης υπερηχογραφίας, μπορεί να φανούν ευκρινώς τα χέρια, τα πόδια και το φύλο του εμβρύου.
Στη χρονική αυτή περίοδο γίνεται το υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας και το PAPP-Α test.
Στο υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας μετράται η ποσότητα του υγρού που βρίσκεται κάτω από το δέρμα, στον αυχένα του εμβρύου.
Παράλληλα, λαμβάνεται αίμα από την έγκυο όπου μετρώνται συγκεκριμένες πρωτεΐνες (PAPP-Α και ελεύθερη β-χοριακή γοναδοτροπίνη).
Είναι το λεγόμενο PAPP-Α test, το οποίο εξασφαλίζει μια υγιή εγκυμοσύνη σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90%.
Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης συνδρόμου Down ή άλλων χρωμοσωμιακών ανωμαλιών, προτείνεται στην έγκυο να υποβληθεί σε βιοψία χοριακής λάχνης ή αμνιοπαρακέντηση.
Αυτές οι εξετάσεις είναι επεμβατικές και μπορούν με ασφάλεια να αποκλείσουν την ύπαρξη χρωμοσωμιακών ανωμαλιών στο έμβρυο.
Εξετάσεις β’ τριμήνου
Το 2ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης ξεκινά από την αρχή της 14ης εβδομάδας και τελειώνει κατά τη διάρκεια της 27ης εβδομάδας της εγκυμοσύνης.
Από την αρχή λοιπόν αυτού του τριμήνου και μέχρι τέλους, πρέπει να γίνονται καθιερωμένες εξετάσεις ανά μήνα, όπως εξέταση αίματος, γενική εξέταση ούρων και μέτρηση σακχάρου του αίματος.
Οι βασικές εξετάσεις είναι το υπερηχογράφημα β-επιπέδου και η καμπύλη σακχάρου.
Το υπερηχογράφημα β-επιπέδου είναι ο αναλυτικός υπερηχογραφικός έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου.
Επιτρέπει την έγκαιρη διάγνωση των ανωμαλιών διάπλασης του εμβρύου σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90%.
Επίσης, ο υπερηχογραφικός αυτός έλεγχος δίνει άμεσες πληροφορίες για τη συμμετρική ανάπτυξη του εμβρύου, το αμνιακό υγρό και τον πλακούντα, παράμετροι σημαντικοί για την επιτυχή έκβαση της κύησης.
Η καμπύλη σακχάρου γίνεται την 26η-27η εβδομάδα της κύησης.
Όλες οι έγκυες πρέπει να υποβάλλονται σε καμπύλη σακχάρου.
Η εξέταση αυτή ανιχνεύει τις εγκύους εκείνες που παρουσιάζουν διαταραχή στον μεταβολισμό της γλυκόζης.
Αν υπάρχει ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη ή η εξέταση καμπύλης σακχάρου είναι παθολογική, τότε η έγκυος χρήζει στενής παρακολούθησης από διαβητολόγο σε συνεννόηση με τον γυναικολόγο.
Η εγκυμοσύνη είναι δυνητικά διαβητογόνος παράγοντας, λόγω των αυξήσεων ποσοτήτων γλυκόζης και υδατανθράκων που παράγονται από τον πλακούντα.
Έχει όμως η έγκυος αρκετά αποθέματα ινσουλίνης για να αντιμετωπίσει την κατάσταση αυτή;
Την απάντηση δίνει η εξέταση καμπύλης σακχάρου, με τη μέτρηση των τιμών σακχάρων στο αίμα της εγκύου μετά από χορήγηση 75 γραμμαρίων γλυκόζης.
Τέλος, μια γενική αίματος και ούρων είναι απαραίτητες για τον λόγο ότι οι περισσότεροι γυναικολόγοι θέλουν να παρακολουθούν τα πάντα γύρω από τον οργανισμό μιας εγκύου.
Εξετάσεις γ’ τριμήνου
Κατά τη διάρκεια του 3ου τριμήνου, η μήτρα της εγκύου σταδιακά διογκώνεται.
Το έμβρυο μεγαλώνει σταδιακά σε μέγεθος και βάρος, ενώ ολοκληρώνεται η πλήρης ωρίμανση όλων των οργάνων και συστημάτων του.
Όπως και στα δύο προηγούμενα τρίμηνα, το έμβρυο ελέγχεται με το υπερηχογράφημα.
Σημαντική υπερηχογραφική εξέταση είναι η εξέταση Doppler, όπου φαίνεται το «καλώς έχειν» του εμβρύου μέσα στη μήτρα καθώς και τα αποθέματα του πλακούντα σε οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά, μέχρι το τέλος της εγκυμοσύνης.
Άλλη μια εξέταση που γίνεται κατά τη διάρκεια του 3ου τριμήνου είναι το καρδιοτοκογράφημα, όπου διαπιστώνεται η κινητικότητα του εμβρύου στη μήτρα, αλλά και η δραστηριότητα της μήτρας, αν δηλαδή έχει περισσότερες συσπάσεις από ότι θα έπρεπε.
Ο γυναικολόγος, με την εξέταση του βιοφυσικού προφίλ, παρακολουθεί τις κινήσεις των μελών και του θώρακα του εμβρύου μέσα στη μήτρα.
Στο τέλος του 3ου τριμήνου, το έμβρυο έχει πάρει την τελική του θέση, με το κεφάλι προς τα κάτω (95% των περιπτώσεων).
Σύμμαχος στο ταξίδι της εγκυμοσύνης θα πρέπει να είναι η σωστή διατροφή, με υγιεινά γεύματα και σωστές μερίδες.
Η άσκηση θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και δραστηριότητες όπως το κολύμπι, το περπάτημα και η γιόγκα, θα βοηθήσουν την έγκυο.
Η λήψη φαρμάκων θα πρέπει να γίνεται με τη συμβουλή του γιατρού και του φαρμακοποιού σας, καθώς χρειάζεται μεγάλη προσοχή για το ποια φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ανάλογα με το τρίμηνο της εγκυμοσύνης.
Αναστάσιος Πέτσας, Φαρμακοποιός
