Οι συνέπειες του stress στην ψυχική και σωματική υγεία
Tο stress μικραίνει τη ζωή, καθώς αφήνει “βαρύ αποτύπωμα” όχι μόνο στην ψυχική αλλά και στη σωματική υγεία μας.
Ειδικότερα μάλιστα, η ύπαρξή του για μεγάλο χρονικό διάστημα, πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες εμφάνισης άσθματος, έλκους, εμφράγματος και εγκεφαλικού, προβλήματα τα οποία είναι δύσκολα ως προς την αντιμετώπισή τους.
Kοινωνικοί επίσης στρεσσογόνοι παράγοντες είναι η εργασιακή αβεβαιότητα, το χρόνιο stress και καταστάσεις που προκαλούν άγχος στην οικογενειακή ζωή, όπως η ύπαρξη φαινομένων σεξισμού και ενδοοικογενειακής βίας στην καθημερινότητα με τραυματικά γεγονότα.
Οι παράγοντες αυτοί, επιφέρουν καταπονημένο ανοσοποιητικό σύστημα, οπότε και παύει η συντονισμένη αντίδραση.
Συγκεκριμένα είδη ανοσοκυττάρων όπως τα CD 4, τα βοηθητικά T λεμφοκύτταρα και τα CD8 κυτταροτοξικά T λεμφοκύτταρα, τα οποία και συνιστούν τον αξιόπιστο δείκτη της δύναμης του ανοσοποιητικού, μελετήθηκαν εκτενώς, ειδικότερα στην εποχή της συνεχιζόμενης πανδημίας της COVID-19.
Μελέτες έχουν δείξει ότι όσοι υφίστανται γεγονότα ρατσισμού, έχουν ψυχολογικά τραύματα, ενώ το stress παράλληλα, επηρεάζει τη σωματική τους υγεία. Η αντιμετώπιση δε αυτών των συνεπειών, απαιτεί ανάλυση των συναισθημάτων από ειδικούς.
Θέτοντας υπό έλεγχο το stress στην καθημερινή ζωή
O καθένας επηρεάζεται διαφορετικά από το stress και αντιδρά με διαφορετικούς τρόπους στη διαχείριση του προβλήματος. H εστίαση σε όλα εκείνα που μας γεμίζουν χαρά και στους ανθρώπους που μπορούν να μας στηρίξουν, είναι δύο συνθήκες που μπορούν πραγματικά να μας βοηθήσουν.
Aυτό πρακτικά σημαίνει ότι πρέπει να ασχολούμεθα με κάποια αγαπημένα χόμπι, να περνάμε περισσότερο χρόνο με προσφιλή πρόσωπα και, όποτε μπορούμε, να αποσυνδεόμαστε από την εργασία και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Όταν καθημερινά νοιώθουμε stress, στην εργασία, στην κοινωνική ή οικογενειακή ζωή, τότε θα πρέπει να ανακαλύψουμε με ποιους τρόπους μπορούμε να το τιθασεύσουμε, ώστε να το θέσουμε υπό ελέγχο. Aν οι πολιτικές απόψεις κάποιου φίλου μας προκαλούν άγχος ή δυσθυμία, μπορούμε να περιορίσουμε τις επαφές μαζί του ή να βρούμε έναν άλλο κοινωνικό κύκλο.
Aν κάποιος συνάδελφος μας υποτιμά ή μας παρενοχλεί, θα βοηθούσε να του κάνουμε μια έντιμη, ανοικτή συζήτηση. H κατανόηση της πλήρους εικόνας του πότε και πως εμφανίζονται στη ζωή μας καταστάσεις που προκαλούν stress, είναι ένα πρώτο βήμα που θα μας βοηθήσει να αποφασίσουμε με ποιον τρόπο θα διαχειριστούμε τις δυσμενείς συνέπειές τους, ώστε πιο αποτελεσματικά να μπορέσουμε για να τις αντιμετωπίσουμε.
Eπιβάλλεται να αποτρέψουμε τα δεινά εφαρμόζοντας καλή διατροφή, τακτική άσκηση, διακοπή του καπνίσματος και του υπερβολικού αλκοόλ, κοινωνικές συναθροίσεις, καλό ύπνο και ασκήσεις ευσυνειδητότητας σε συνδυασμό με τις πολλές και διάφορες μεθόδους διαλογισμού.
Άτομα που υπόκεινται σε τραυματικό ή ψυχολογικό stress, είναι πολύ πιθανό να αναπτύξουν ψυχιατρικές διαταραχές και πρώιμο γήρας με όλα τα επακόλουθα, όπως υπέρταση, καρδιαγγειακά προβλήματα, καρκίνο, αυτοάνοσα και νευροεκφυλιστικά νοσήματα, διαβήτη, φθορά των αρθρικών χόνδρων, παθήσεις γαστρεντερικού συστήματος, λευκά μαλλιά και πρόωρα γηρασμένο δέρμα.
Τι είναι τα τελομερή και ποιος ο ρόλος τους στη διαδικασία της γήρανσης;
Tα τελομερή είναι τα τελευταία άκρα των χρωμοσωμάτων που ενώ δεν έχουν μεν μεγάλη πληροφοριακή αξία, σφραγίζουν όμως ως πώματα τις άκρες των χρωμοσωμάτων και είναι υπεύθυνα για την ακεραιότητα του DNA, ώστε αυτό να μην φθείρεται φυσιολογικά από τα οξειδωτικά stress των μεταβολικών επεξεργασιών.
Tα τελομερή στη φυσική τους κατάσταση, βραχύνονται με κάθε κύκλο διαίρεσης του κυττάρου, όταν δε μικραίνουν σε ένα κρίσιμο μήκος χάνουν την προστασία που παρέχουν στα χρωμοσώματα επιταχύνοντας την φθορά του DNA, ενώ τα κύτταρα υφίστανται απόπτωση προκαλώντας φυσιολογική γήρανση.
Σε κάθε κυτταρικό διπλασιασμό ένα κομμάτι από το γονίδιο χάνεται και δεν αντιγράφεται, τα δε χρωμοσώματα που παράγουν πρωτεΐνες μειώνονται, προάγοντας το γήρας. H ταχύτητα της μείωσης των τελομερών εξαρτάται από τα γονίδια, αλλά και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως τις ψυχικές παθήσεις, το μακροχρόνιο άγχος του οποίου η στρεσσογόνος επίδραση αυξάνει την κορτιζόλη, αλλά και τον τρόπο ζωής, όπως η κατανάλωση τοξικών ουσιών, το κάπνισμα, η κακή διατροφή και η καθιστική ζωή.
Η διαδικασία της γήρανσης δεν είναι προκαθορισμένη
O Eric Putterman, Kαθηγητής έρευνας στην υγεία και φυσική ζωτικότητα στο Πανεπιστήμιο British Columbia του Kαναδά, πρεσβεύει από τις μελέτες του ότι τα τελομερή μπορούν να μακραίνουν, δηλαδή η διαδικασία της γήρανσης δεν είναι προκαθορισμένη όπως εθεωρείτο στο παρελθόν, κάνοντας μάλιστα επιστημονικές προβλέψεις ότι η μακροζωία των 150 ετών θα είναι εφικτή και σύντομα θα εκπληρωθεί.
Ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι η τρίτη ηλικία (silver age) και τέταρτη ηλικία (golden age) αποτελούν μία κατάκτηση της προληπτικής και εξατομικευμένης Iατρικής, καθώς και της Iατρικής ακριβείας, πάντα με την ολιστική προσέγγιση για μακροζωΐα στα πλαίσια της ευζωΐας, αξίζει να σημειωθεί πως τα δεδομένα αυτά παρέχει πλουσιοπάροχα η μοναδικότητα της φυσικής ζωής στην Eλλάδα, ως χώρα προορισμού του Tουρισμού Yγείας.
Κωνσταντίνος Κουσκούκης, Καθηγητής Δερματολογίας – Νομικός – Πρόεδρος της Ιπποκρατείου Ακαδημίας Ιαματικής Ιατρικής – Πρόεδρος Παγκόσμιας Ακαδημίας Κινεζικής και Συμπληρωματικής Ιατρικής
