Με σκοπό τη διατήρηση των απαραίτητων ισορροπιών στον οργανισμό αλλά και την καλύτερη έκβαση της υγείας τους, είναι γεγονός πως οι ασθενείς που πάσχουν από χρόνιες παθολογίες οφείλουν να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στις καθημερινές τους συνήθειες.
Μία απ’ αυτές είναι και η διατροφή…
Η διατροφή των ασθενών με Διαβήτη Τύπου 2
Η διατροφή των ασθενών με Διαβήτη Τύπου 2Στα πλαίσια της πρόληψης και της βελτίωσης του διαβήτη τύπου 2, ο υγιεινός τρόπος ζωής διαδραματίζει βασικό ρόλο.
Σε αυτόν περιλαμβάνεται η διακοπή του καπνίσματος, η υγιεινή διατροφή και η προσαρμοσμένη άσκηση.
Η απώλεια βάρους βοηθά, επίσης, στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων αλλά και εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 στους προ διαβητικούς.
Απαραίτητη λοιπόν η υιοθέτηση μιας διατροφής ισορροπημένης και ποικίλης, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι γλυκαιμικές ανισορροπίες.
Προσοχή με τον γλυκαιμικό δείκτη
Ο γλυκαιμικός δείκτης και το γλυκαιμικό φορτίο, αποτελούν δύο βασικά στοιχεία χαρακτηρισμού ενός τροφίμου, ως προς την επίδρασή του στο σάκχαρο του αίματος.
Εκτός από αυτά όμως, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες οι οποίοι δύναται να επηρεάσουν τα επίπεδα της γλυκόζης. Οι παράγοντες αυτοί, είναι:
– O τρόπος μαγειρέματος. Για παράδειγμα, ο ασθενής θα πρέπει να καταναλώνει ζυμαρικά και ρύζι (υδατάνθρακες) όχι μαγειρεμένα πολύ.
– Τα φρούτα, θα πρέπει να μην είναι πολύ ώριμα, ενώ τα λαχανικά είναι καλύτερο να είναι ωμά.
– Η παρουσία φυτικών ινών, η οποία σταθεροποιεί το σάκχαρο στο αίμα.
Καλές επιλογές είναι τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα όσπρια, η κινόα, το φαγόπυρο και η γλυκοπατάτα.
– Η υφή του φαγητού, παίζει επίσης σημαντικό ρόλο.
Για παράδειγμα, η κατανάλωση πουρέ πατάτας θα προκαλέσει μεγαλύτερη αύξηση της γλυκόζης, σε σχέση με τις ολόκληρες βραστές πατάτες.
Ακόμη, οι ασθενείς θα πρέπει να προτιμούν τα ολόκληρα φρούτα και όχι τους χυμούς (ακόμη και αν αυτοί είναι φυσικοί).
Κατανάλωση ακόρεστων λιπαρών οξέων
Οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, θα πρέπει επίσης να περιορίσουν την πρόσληψη λίπους, ώστε να διατηρήσουν ένα φυσιολογικό βάρος, αποτρέποντας καρδιαγγειακές παθήσεις.
Να προτιμούν τροφές πλούσιες σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (ωμέγα 9) όπως ελαιόλαδο ή αβοκάντο και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (ωμέγα 3 και ωμέγα 6), που περιέχονται στα λιπαρά ψάρια (σολομός, πέστροφα, σαρδέλες κ.λπ. ) και στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
Τα κορεσμένα λίπη που βρίσκονται στα ζωικά προϊόντα (αλλαντικά, βούτυρο, κρέμα, λιπαρά τυριά), σε έτοιμα γεύματα και σε αλμυρά και γλυκά παρασκευάσματα (μπισκότα, κράκερς κ.λπ.), πρέπει να περιορίζονται στο ελάχιστο.
Τέλος, η μείωση της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος είναι απαραίτητη.
Συμβουλές «κλειδιά»
– 3 γεύματα την ημέρα + 1 σνακ αν χρειαστεί
– Να μην παραλείπονται γεύματα
– Περιορισμός των λιπαρών και ζαχαρούχων τροφίμων
– Μεγάλη προσοχή στον τρόπο μαγειρέματος
– Αποφυγή κατανάλωσης έτοιμων γευμάτων
– Προσοχή στις αναγραφές «χαμηλά σε ζάχαρη» και «χαμηλά σε λιπαρά», που βρίσκονται συχνά σε ετικέτες τροφίμων και μπορεί να παραπλανήσουν τον καταναλωτή
Η διατροφή στις καρδιαγγειακές παθήσεις
Μελέτες δείχνουν ότι η μεσογειακή διατροφή μειώνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Επίσης, συμβάλλει στην απώλεια ή στον έλεγχο του βάρους, κάτι που είναι επίσης ευνοϊκό, για τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου.
Ωστόσο, πρέπει να συνδυάζεται με οριστική διακοπή του καπνίσματος, μέτρια κατανάλωση αλκοόλ και κατάλληλη σωματική δραστηριότητα, τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα 4- 5 φορές την εβδομάδα.
Μεσογειακή Διατροφή
Όπως γνωρίζουμε, η Μεσογειακή Διατροφή έχει σαν βάση της πυραμίδας της την κατανάλωση δημητριακών, λαχανικών, φρούτων, οσπρίων και σπόρων.
Ακολουθεί η κατανάλωση γαλακτοκομικών (2 μερίδες την ημέρα, προτιμότερα κατσικίσιων ή πρόβιων προϊόντων).
Η κατανάλωση ψαριού και άσπρου κρέατος είναι μέτρια, ενώ η κατανάλωση κόκκινου κρέατος σπάνια.
Σημαντικό χαρακτηριστικό της είναι πως το ελαιόλαδο αποτελεί την κύρια λιπαρή ουσία.
Το ελαιόλαδο είναι γνωστό για την περιεκτικότητά του σε ελαϊκό οξύ (μονοακόρεστο λιπαρό οξύ) και πολυφαινόλες, οι οποίες δρουν ως αντιοξειδωτικά.
Η σωστή αναλογία μεταξύ της πρόσληψης ωμέγα 6 και ωμέγα 3 λιπαρών, είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Στη δυτική διατροφή, αυτή η αναλογία τείνει προς την υπερβολική πρόσληψη των ωμέγα 6 (που προέρχεται από την υψηλή κατανάλωση πλούσιων φυτικών ελαίων όπως καλαμποκιού, σόγιας και ηλιέλαιου).
Ωστόσο, η ανισορροπία αυτή, ευνοεί τις καρδιαγγειακές παθολογίες, αλλά και τις αλλεργικές και φλεγμονώδεις διαταραχές.
Στη Μεσογειακή Διατροφή η ισορροπία αυτή διατηρείται καλύτερα με την επαρκή πρόσληψη των ω-3 λιπαρών από μικρά λιπαρά ψάρια (σαρδέλα, σκουμπρί) και τη χρήση αποκλειστικά ελαιόλαδου, ως κύρια πηγή λίπους στη μαγειρική.
Προσοχή στην κατανάλωση αλατιού!
Για τον περιορισμό του καρδιαγγειακού κινδύνου, συνιστάται στον γενικό πληθυσμό και ιδιαίτερα σε υπερτασικά άτομα, η κατανάλωση αλατιού να μην υπερβαίνει τα 5 g την ημέρα, δηλαδή τα 2 g νατρίου (το αλάτι αποτελείται από 99% χλωριούχο νάτριο, ενώ 1 g αλατιού ισούται με 400 mg νατρίου).
Στην πράξη, 1 g αλατιού, παρέχεται από την κατανάλωση του 1/3 μιας μπαγκέτας ή από ένα κρουασάν.
Επομένως, τα «έτοιμα» πιάτα, τα τυριά, τα αλλαντικά, τα αρτοσκευάσματα, τα κράκερ αλλά και ορισμένα ανθρακούχα νερά που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, θα πρέπει να αποφεύγονται.
Η διατροφή στη χρόνια νεφρική νόσο
Η σωστή διατροφή, αποτελεί βασικό κομμάτι στη διαχείριση της χρόνιας νεφρικής νόσου. Είναι ικανή να βελτιώσει τα συμπτώματα και να επιβραδύνει την εξέλιξη της πάθησης. Οι κύριοι στόχοι της είναι:
- Μείωση της πρόσληψης πρωτεϊνών
Μετά από ένα γεύμα με κρέας, τόσο η νεφρική αιματική ροή, όσο και ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης (GFR) αυξάνονται.
Στην πραγματικότητα, όταν τα άτομα με φυσιολογική νεφρική λειτουργία μεταβαίνουν από χαμηλή σε υψηλή πρόσληψη ζωικής πρωτεΐνης, τόσο η νεφρική αιματική ροή, όσο και ο GFR μπορούν να αυξηθούν έως και 30%.
Η αύξηση αυτή περιορίζεται κατά την πρόσληψη ζωικής πρωτεΐνης, καθώς τα άτομα που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή έχουν συνήθως χαμηλότερο GFR.
Οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, σχετίζονται επίσης με την αυξημένη απέκκριση λευκωματίνης στα ούρα, σε ενήλικες με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης νεφρικής νόσου.
Στην πράξη, ανάλογα με το στάδιο της νόσου και πάντα με συνεργασία του διατροφολόγου με τον νεφρολόγο, δίνονται οι κατευθυντήριες γραμμές στον ασθενή.
- Μειωμένη κατανάλωση αλατιού και νατρίου
Μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι θα αυξήσει τη συστηματική αρτηριακή πίεση, θα διευρύνει τον εξωκυτταρικό όγκο και θα αυξήσει το οξειδωτικό στρες, σε άτομα με ΧΝΝ.
Οι ασθενείς με ΧΝΝ, θα πρέπει να ενθαρρύνονται να προετοιμάζουν μόνοι τους τα γεύματά τους (χωρίς πρόσθετο αλάτι) και να αποφεύγουν τα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Οι διατροφικές κατευθυντήριες γραμμές για τη ΧΝΝ συνιστούν πρόσληψη νατρίου <2,4 g/ημέρα, ωστόσο η ιδανική πρόσληψη μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και τις συννοσηρότητες.
- Μειωμένη κατανάλωση φωσφόρου
Στους ασθενείς με ΧΝΝ, ο φώσφορος είναι δύσκολο να αποβληθεί με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται στον οργανισμό.
Πιθανοί μηχανισμοί με τους οποίους η υψηλή διατροφική πρόσληψη φωσφορικών αλάτων μπορεί να βλάψει τους νεφρούς, περιλαμβάνουν την κατάργηση της ενδοθηλιακής λειτουργίας και τη διευκόλυνση της εναπόθεσης ασβεστίου στους νεφρούς και στα αγγεία.
Ακόμη, ο υπερβολικός φώσφορος στο αίμα, «τραβάει» ασβέστιο από τα οστά, καθιστώντας τα λεπτά, αδύναμα και πιο πιθανό να σπάσουν.
Τέλος, τα υψηλά επίπεδα φωσφόρου στο αίμα, μπορούν να προκαλέσουν φαγούρα στο δέρμα και πόνο στα οστά και στις αρθρώσεις.
Τροφές με υψηλή και χαμηλή περιεκτικότητα σε φώσφορο
| Τροφές Υψηλές σε Φώσφορο | Τροφές Χαμηλές σε Φώσφορο |
| Κρέας, Πουλερικά, Ψάρι
Γαλακτοκομικά Προϊόντα Ξηροί καρποί Ηλιόσποροι Καφές Φασόλια Αναψυκτικά (με τη μορφή του φωσφορικού οξέος) |
Φρούτα
Λαχανικά Ζυμαρικά, Ρύζι Δημητριακά ρυζιού και καλαμποκιού |
Σοφία Καραΐσκου, Φαρμακοποιός
www.PharmaManage.gr
